Ο ρόλος των δημοσίων κτηρίων στην ανορθολογική δημιουργία του σχεδίου πόλεως στην οθωνική Αθήνα

Αρχιτεκτονική στον τύπο - ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ-Έκδ. ΤΕΕ, τεύχ. 3

Διονύσιος Ρουμπιέν
Δρ Αρχιτέκτων, Αναστηλωτής Ε.Μ.Π. και C.H.E.C. Paris

Περίληψη

Στην οθωνική Αθήνα, αντίθετα με ό,τι συνέβη στις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, τα δημόσια κτήρια προηγήθηκαν των άλλων στοιχείων του πολεοδομικού δικτύου. Κατά συνέπεια, αντί το σχέδιο πόλεως να καθορίσει τη χωροθέτησή τους, συνέβη το αντίθετο. Τα περισσότερα δημόσια κτήρια κτίστηκαν σε θέσεις εντελώς διαφορετικές από αυτές που προβλέπονταν στα γενικά πολεοδομικά σχέδια, πράγμα που οδήγησε, αναγκαστικά, σε τροποποίηση αυτών των σχεδίων, ώστε τα τελευταία να προσαρμοστούν στα κτήρια. Παρ' όλο που επί Γεωργίου Α΄ η κατάσταση έτεινε σε μία ορθολογικότερη σχέση μεταξύ δημόσιων οικοδομών και σχεδίου πόλεως, η Αθήνα, σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, διατήρησε μία ιδιόμορφη σχέση ανάμεσα στην εξέλιξη του σχεδίου πόλεως και τη δημόσια αρχιτεκτονική.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να εμπλουτίσει την τεκμηρίωση μιας σημαντικής παραμέτρου της πολεοδομικής εξέλιξης της Αθήνας. Πρόκειται για τη σχέση μεταξύ αυτής της εξέλιξης και της πολιτικής σχετικά με την ένταξη των διαφόρων τμημάτων της πόλης στο εγκεκριμένο σχέδιο. Για το θέμα αυτό κατά το 19ο αιώνα υπάρχουν αναφορές στα σημειούμενα στη βιβλιογραφία έργα των Κ. Μπίρη, Π. Κρέμου - Γ. Σημαιοφορίδη και Κ.Καυκούλα - Ν.Παπαμίχου - Β.Χαστάογλου. Η πρωτοτυπία του παρόντος έγκειται στη χρήση κυρίως ανέκδοτων αρχειακών πηγών για την τεκμηρίωσή του. Από αυτές τις πηγές προέρχονται τα σχέδια που εικονογραφούν τις περιπτώσεις που περιγράφονται (σε όσες περιπτώσεις βρέθηκαν σχέδια). Η μελέτη αυτών των πηγών προσφέρει ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την εν πολλοίς ανορθολογική πολεοδομική εξέλιξη της Αθήνας κατά το 19ο αιώνα.

Δείτε ολόκληρη την έρευνα ΕΔΩ (pdf)