Τα παλιά Αθηναϊκά σπίτια

Φοιτητές : Ιωακειμίδου Σαββίνα, Παπαγγελοπούλου Καλλιόπη
Επιβλέπων καθη : Παπαϊωάννου Τάσης
Ε.Μ.Π
Ημερομηνία παρουσίασης : 10 Μαρτίου 2015

Η πρώτη μας επαφή με το βιβλίο του Άρη Κωνσταντινίδη "Τα παλιά Αθηναϊκά σπίτια" ήταν στο τέταρτο εξάμηνο των σπουδών μας, όπου κληθήκαμε για πρώτη φορά να σχεδιάσουμε ένα συγκρότημα κατοικιών. Το βιβλίο αυτό μας βοήθησε και στο υπόλοιπο των σπουδών μας, ανατρέχοντας κάθε τόσο σε αυτό για να θυμηθούμε τις απλές σχεδιαστικές κινήσεις που μπορούν να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο και όμορφο χώρο. Δε μπορούσαμε να κατανοήσουμε πλήρως τι ήταν αυτό που μας έλκυε στις εικόνες των παλιών αθηναϊκών σπιτιών. Μας μάγευε ο λόγος του Άρη Κωνσταντινίδη για την Αρχιτεκτονική και γοητευόμασταν από τις ιδέες του για την κατοικία, ενώ παράλληλα βρίσκαμε μια έλξη στη κατασκευή, στην απλότητα και στη λειτουργικότητα της μορφής του λαϊκού αθηναϊκού σπιτιού, που έλειπε από τα δικά μας βιώματα.

Η ανάγνωση και η επιστροφή στο βιβλίο αυτό γινόταν με ρομαντική διάθεση κάθε φορά και έμενε στην εικόνα των μορφών, δίχως να αντιληφθούμε την "ουσία" της Αρχιτεκτονικής αυτής, που απασχολούσε τόσο πολύ και τον ίδιο τον Άρη Κωνσταντινίδη. Για τον λόγο αυτό, επιλέξαμε να επιστρέψουμε στο βιβλίο για μία ακόμα φορά, μελετώντας το ξανά με μία πιο ώριμη ίσως ματιά. Αυτή τη φορά προσπαθήσαμε να μην παραμείνουμε στις μορφές, αλλά να εμβαθύνουμε περισσότερο και να αντιληφθούμε τι ήταν αυτό που τον ώθησε να μελετήσει τα παλιά λαϊκά αθηναϊκά σπίτια, μια μελέτη που τον βοήθησε στην αντίληψή του περί Αρχιτεκτονικής.

Στην προσπάθειά μας αυτή βρεθήκαμε αντιμέτωπες με έννοιες όπως η «αλήθεια,» η «ελληνικότητα», η «παράδοση», η «ειλικρίνεια», που ξεπερνούσαν τη μελέτη μας πάνω στον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη και το βιβλίο του "Τα παλιά αθηναϊκά σπίτια". Πιάνοντας το νήμα της ιστορίας από τον αρχιτέκτονα αυτόν, φτάσαμε πίσω στην ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, όπου συναντήσαμε την ιδέα της ελληνικότητας ως ιδέα διαφοροποίησης από την οθωμανική αυτοκρατορία και ταυτόχρονα ενοποίησης των κατοίκων του νεοσύστατου τότε, ελληνικού κράτους. Ξεκινώντας από εκεί, ανακαλύψαμε πώς οι μεταλλάξεις της έννοιας της «ελληνικότητας» οδήγησαν στη μελέτη της παράδοσης και της λαογραφίας και πώς τελικά μέσα από φιλοσοφικά ρεύματα, όπως αυτό της "επιστροφής στις ρίζες", έφτασε ο Άρης Κωνσταντινίδης να μιλά για Ελληνική Αρχιτεκτονική, την Αλήθεια και την Ειλικρίνεια και να έχει σαφή περιεχόμενα στις έννοιες αυές.

Η έρευνα αυτή ανοιγόταν σε πολλά πεδία και γρήγορα αντιληφθήκαμε ότι οι ιδέες του Άρη Κωνσταντινίδη αποτελούσαν ένα κομμάτι μίας μεγαλύτερης φιλοσοφικής αναζήτησης που ξεπερνά τα όρια της αρχιτεκτονικής και επαφίεται στον τομέα της πολιτικής, της γλωσσολογίας, της λαογραφίας και της κοινωνιολογίας. Έχοντας αποφασίσει ότι το θέμα της δικής μας έρευνας θα στηριζόταν στο βιβλίο "Τα παλιά αθηναϊκά σπίτια" ως μέρος της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής εστιάσαμε στα στοιχεία της παράδοσης και της κατοικίας και προσπαθήσαμε να ανιχνεύσουμε τη λογική σχέση, που για τον Άρη Κωνσταντινίδη δημιουργεί την πραγματική αρχιτεκτονική. Το τοπίο και το κλίμα μαζί με τους ανθρώπους που έχουν μεταξύ τους δεσμούς αλληλεγγύης θα δημιουργήσουν την αρχιτεκτονική που θα καλύπτει πιο αποδοτικά και ταπεινά τις ανάγκες τους.

Η παραπάνω σχέση είναι αυτό που θεωρήσαμε ότι τον γοήτευε, όχι μόνο στα λαϊκά σπίτι της Αθήνας, αλλά και της λαϊκής αρχιτεκτονικής γενικότερα. Για να παρουσιάσουμε όμως, πώς τα παλιά αθηναϊκά σπίτια που μελετά ο Άρης Κωνσταντινίδης στο βιβλίο του καλύπτουν τους παράγοντες που θέτει ο ίδιος, θα χρειαστεί προηγουμένως να αναλύσουμε τις ιδέες του Άρη Κωνσταντινίδη περί τόπου, τοπίου, κλίματος, λαού, μιμητισμού αρχιτεκτονικών στοιχείων κ.α. και γιατί αυτές είναι τόσο σημαντικές στην θεωρία του Άρη Κωνσταντινίδη.

Δείτε την εργασία σε pdf (65 σελ.) ΕΔΩ ή στο ακόλουθο flipbook