«Ζωγραφική τυφλών όψεων κτηρίων: χρώμα στο γκρίζο της πόλης»

Τσιμεντούπολη, λαβύρινθος, κομφούζιο, θόρυβος, νέφος, αποξένωση, αυθαιρεσία, ανασφάλεια. Ζητείστε από οποιονδήποτε Έλληνα, αφού διαβάσει τα παραπάνω να πει το πρώτο πράγμα που του έρχεται στο μυαλό. Η Αθήνα μας, σίγουρα. Έχει όμως κάτι το μαγικό. Μπορεί να βγαίνεις στο δρόμο και να βλαστημάς που γεννήθηκες στη «γκρίζα πόλη», αλλά δύσκολα κανείς την αποχωρίζεται.

Έπειτα λοιπόν από ανακοίνωση του Υπουργείου Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σχετικά με την πορεία δράσης «Εικαστικές παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο-Ζωγραφική επί των τυφλών όψεων των κτιρίων», Πέντε μουντές, 'γκρίζες', αποκαρδιωτικές, τυφλές όψεις κτηρίων της Αθήνας, ντύνονται χρώματα, φορούν εικόνες και... βάζουν στοίχημα να διαγραφεί ένα χαμόγελο στα σφιγμένα -και λόγω της σημερινής οικονομικής συγκυρίας- χείλη των Αθηναίων πολιτών. Έως το τέλος του χρόνου, πέντε κτήρια, διάσπαρτα στο κέντρο και τις γειτονιές της πρωτεύουσας, θα κληθούν να αποδείξουν στους κατοίκους τούτης της πυκνοδομημένης πόλης, ότι η Αθήνα μπορεί να 'σύρει' το νου και σε περιπάτους γοητευτικούς.

Η τοιχογράφηση σε πέντε κτήρια πυκνοκατοικημένων ή υποβαθμισμένων περιοχών της Αθήνας, είναι μόνον η αρχή της εικαστικής παρέμβασης «Ζωγραφική τυφλών όψεων κτηρίων: χρώμα στο γκρίζο της πόλης», που επιχειρεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Οι Αθηναίοι αγκάλιασαν την πρωτοβουλία του Υπουργείου, σπεύδοντας να υποβάλουν αιτήσεις για την εικαστική διαμόρφωση της ακαλαίσθητης τυφλής όψης του δικού τους κτηρίου, καθώς το πιλοτικό πρόγραμμα εξελίσσεται με την κυρίαρχη συνδρομή της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ). Προβλέπεται, δε, να εφαρμοσθεί άμεσα και στη Θεσσαλονίκη.

«Η ζωγραφική των τυφλών όψεων προωθεί μια εναλλακτική μορφή επικοινωνίας και αστικού πολιτισμού. Είναι μικρή παρέμβαση με μεγάλο αποτέλεσμα και συμμετέχουν σε αυτήν συνήθως νέοι καλλιτέχνες και συχνά πολίτες», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η γενική γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Μαρία Καλτσά.

Μιλώντας για την «τέχνη του δρόμου», που εδράζεται στο απωθητικό, για πολλούς γκράφιτι, υπογράμμισε ότι «τα μουσεία αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα και αποδοχή αυτή τη συχνά αυθάδη μορφή δημιουργικής έκφρασης, διότι αποτελεί έμπνευση για πολλούς και μας εξοικειώνει με τη διαφορετικότητα και την πρωτοπορία. Η απόδραση από τη συνηθισμένη εικόνα του δημόσιου χώρου μέσα από καλοπροαίρετες προκλήσεις, ανανεώνει τη διάθεση που αποπνέει ο χώρος και εγκλιματίζει σε μια τρέχουσα πραγματικότητα. Οι γιγάντιοι σουρεαλιστικοί καμβάδες έχουν δύναμη σε πολλά επίπεδα και όχι μόνον εικαστική ή συμβολική. Οι συντηρητικής νοοτροπίας συμπολίτες θα βρουν μια αφορμή νοητικής, έστω, αλληλεπίδρασης με τους "άλλους", που συνήθως κατοικούν ή χρησιμοποιούν τις περιοχές της πόλης, όπου εφαρμόζονται οι ζωγραφιές».

Το έργο με τίτλο «Praying for us» αποτελεί την καλλιτεχνική πρόταση του φοιτητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Παύλου Τσάκωνα και υλοποιήθηκε από τους ζωγράφους Μανώλη Αναστασάκο και τους αδελφούς Δημήτρη, Μπάμπη και Θανάση Κρέτση.

Πρόκειται για το πρώτο από τα τρία γκράφιτι που παραδόθηκε. Μία τεράστια τοιχογραφία που απεικονίζει δύο χέρια που προσεύχονται θα συναντά πλέον όποιος φτάνει έξω από το δεκαώροφο ξενοδοχείο Vienna επί της Πειραιώς 20.Στην ασθμαίνουσα περιοχή της Ομόνοιας επιλέχθηκε να τοιχογραφηθεί η διαφορετική εκδοχή του πίνακα του Άλμπρεχτ Ντύρερ «Χέρια που προσεύχονται».

Τα «Χέρια που προσεύχονται» στον τοίχο του ξενοδοχείου της Ομόνοιας δεν στρέφονται για προσευχή προς τον Θεό, αλλά προς τα κάτω. Είναι σαν ο ίδιος ο Θεός να προσεύχεται για να σωθεί αυτή η πόλη και οι κάτοικοί της.

Το πιλοτικό πρόγραμμα θα συνεχιστεί με άλλες δύο εικαστικές παρεμβάσεις σε τοίχους πολυκατοικιών στην οδό Κριεζώτου και στην οδό Κασομούλη.

Οι Θωμάς Γαλάτος και Νίκος Σταθόπουλος, το έργο των οποίων προορίζεται για την τυφλή όψη του κτηρίου στην οδό Καλλιρρόης 75 - 77, απέναντι από το Φιξ, είπαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η ιδέα ήταν να δείξουμε πως υπάρχει και άλλη οπτική των πραγμάτων και γι' αυτό, ουσιαστικά, φτιάξαμε την ανάποδη πόλη. Αναποδογυρίσαμε, δηλαδή, ένα κομμάτι του ήδη υπάρχοντος αστικού τοπίου».

Η έντονη σε χρώματα και σχήματα εικόνα του Πάνου Σκλαβενίτη, που θα φιλοξενηθεί στον τοίχο του κτηρίου της οδού Λακωνίας 24 στους Αμπελοκήπους, είναι, σύμφωνα με τον δημιουργό της «μια έντονη εικόνα που μας λέει ό,τι δεν υπάρχει». Το σήμα no signal, που εμφανίζεται στην οθόνη της τηλεόρασης, όταν δεν υπάρχει τηλεοπτικό σήμα, προκαλεί στον δημιουργό της εικόνας τη σκέψη ότι «αυτό το σήμα, όταν δεν εκπέμπει η τηλεόραση, είναι κατά κάποιον τρόπο μια παρηγοριά για τους θεατές. Με την έννοια, ότι όταν δεν υπάρχει κάτι να δουν, υπάρχει μια εικόνα, που είναι αυτή».

Το ζήτημα του κουβαριού είναι η εικαστική καταβολή της πρότασης της Αγγελικής Κούβαρη, που θα καλύψει την τυφλή όψη του κτηρίου στη γωνία Φρειδερίκου Σμιθ 4 και Κασομούλη, στον Νέο Κόσμο. «Εκφράζει την αισιοδοξία και τη χαρά που μπορεί να προκύψει μέσα από το ξετύλιγμα, την περισυλλογή, την οργάνωση που μπορεί να κάνει ο καθένας στη ζωή του. Έτσι θα βοηθήσει να εξελιχθεί όλη αυτή η ιστορία μέσα από τα χρώματα, τις ίνες, τις κλωστές και τις γραμμές και να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο», λέει η δημιουργός.

Προφανείς είναι οι καταβολές του έργου του Παύλου Τσάκωνα, που προορίζεται για την τυφλή όψη του κτηρίου στην οδό Κριεζώτου 6. Πρόκειται για το παραμύθι με τα συμπαθή γουρουνάκια, που το καθένα χτίζει το σπιτάκι του για να προστατευτεί από τον λύκο. «Το μεγάλο μέγεθος δίνει μια υπερβολή, που σχετίζεται με τη δόμηση της Αθήνας. Οπότε, στην προκειμένη περίπτωση, δεν ξέρω αν, στο τέλος, το γουρουνάκι θα καταφέρει να γλιτώσει από τα τσιμέντα και να σώσει τα αδέλφια του από τον λύκο», επιφυλάσσεται ο καλλιτέχνης.

της Αγλαΐας Μεγρέμη