Ιδιωτεία, Ιδιοποίηση και Ιδιώτευση:

[Επι]βιώνοντας ως σπουδαστής, διδάσκων ή επισκέπτης, ιδιωτικά και δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής και της ημεδαπής, καταθέτω την προφανή πεποίθηση πως οιαδήποτε «διαφορά» ποιότητας δεν έγκειται στους θεσμούς, αλλά στους ανθρώπους. Τόσο απλά. Γιατί οι προθέσεις μας είναι που τιμούν ή διαστρεβλώνουν τους θεσμούς. Παρατηρούνται φαινόμενα πανίσχυρων και περίφημων ιδιωτικών σχολών οι οποίες υπό προβληματική ηγεσία ή νοσηρή ακαδημαϊκή δυναμική εξέπεσαν, υποβιβάστηκαν, αλλά και δημόσιων πανεπιστημίων που έχουν εκφαυλιστεί από την ασυνειδησία και την αδιαφορία του επαναπαυόμενου και συχνά φαιδρού διδακτικού προσωπικού τους ή από την εμπρόθετα ελλιπή στήριξη από τους δημόσιους φορείς. Πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια ωφελούνται ακαδημαϊκά από το συναγωνισμό και τις απαιτήσεις που εγείρουν από το –συνήθως- μη-μόνιμο διδακτικό προσωπικό, το οποίο καλείται διαρκώς να πιστοποιεί τη σχολαστικότητα του, την κατάρτισή του και εν γένει τη θέση και τη συνεισφορά του στο ευρύτερο ακαδημαϊκό στερέωμα. Αντίστροφα, άλλα ιδιωτικά ιδρύματα διαστρέφουν την ίδια ακριβώς έλλειψη μονιμότητας και τη συστηματική αξιολόγηση,  μεταβάλλοντάς την σε ισχυρό μέσο χειραγώγησης και περιορισμού της επιρροής και ισχύος των διδασκόντων, αποσκοπώντας στην εξυπηρέτηση κερδοσκοπικών στόχων, στον υποβιβασμό του ακαδημαϊκού επιπέδου και των απαιτήσεων ώστε να εξυπηρετηθεί η νοητική μετριότητα, η πλειονότητα δηλαδή των πελατών-φοιτητών - των οποίων η μόνη σχέση με την εκπαίδευση είναι η αγοραστική τους δύναμη. Η πνευματική μετριότητα, η οποία συγκροτεί το αστείρευτο και διαρκώς διογκούμενο πελατολόγιο της αγοραίας εκπαίδευσης, προδιαγράφεται και εντείνεται από τις οικτρές παραστάσεις, τις νοσηρές συνήθειες και τα ευτελή πρότυπα με τα οποία πλέον κατακλύζονται οι πνευματικές οντότητες των νέων στις πιο αγνές, πρώιμες φάσεις του βίου.

Ιδιωτεία
Αμφιβόλου σοβαρότητας και αντικειμενικότητας διαδικασίες αξιολόγησης των φοιτητών και αμφιλεγόμενα ή διαβλητά κριτήρια αποδοχής χαρακτηρίζουν την ιδιωτική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα ποιότητας αυτής. Στην εξίσωση συμφερόντων δύο παράλληλων ομάδων, της συγκαλυμμένα κερδοσκοπικής διοίκησης και των πελατών –σπουδαστών και κηδεμόνων- προβάλλουν δύο ανασταλτικοί παράγοντες: οι βουλές του ακαδημαϊκού προσωπικού και η αυστηρότητα των ακαδημαϊκών κριτηρίων. Οι διδάσκοντες, ιεραρχικά ΄υφιστάμενοι’, ρίχνονται στο μέτωπο, αναλαμβάνουν την ευθύνη της τιθάσευσης και διαπαιδαγώγησης, ή αλλιώς, της πιθανής αποπομπής πελατών στο όνομα της ακαδημαϊκής αρτιότητας. Η διοίκηση αναλαμβάνει τυπικά την προστασία του πελάτη, παρέχοντας υπηρεσίες και διαδικασίες προσβολής των αξιολογήσεων απόδοσης. Η ακαδημαϊκή ποιότητα αντιδιαστέλλεται και συγκρούεται με την εμπορικότητα. Η κατάληξη είναι προβλέψιμη: υποτιθέμενα εκπαιδευτικά ιδρύματα μεταβάλλονται σε διασκεδαστήρια της ακηδίας των πελατών τους. Το καθεστώς παγιώνεται από το σύγχρονο μέσο εξουδετέρωσης της ακαδημαϊκής κοινότητας: τις περίφημες αξιολογήσεις των διδασκόντων από τους μαθητές, οι οποίοι, χωρίς οι ίδιοι να έχουν εκτεθεί επιτυχώς σε διαδικασίες αξιολόγησης, πλέον κρίνουν, αντανακλώντας τις αρχές, τις προτεραιότητες και το ήθος τους. Αν σε θεωρητικό επίπεδο ακούγεται λογικός ο θεσμός της αξιολόγησης από τους διδασκόμενους, πρακτικά διαστρέφεται σε πανίσχυρο όργανο πολιτικά ορθού εκβιασμού των διδασκόντων από τη διοίκηση για τη διασφάλιση του πελατολογίου. Το διδακτικό προσωπικό καταλήγει να γίνεται κοινότυπος συντονιστής της αδιαφορίας, διασφαλίζοντας τη βολή των συχνά εύθικτων μισθωτών του, προασπίζοντας το δικαίωμα στην ιδιωτεία. Οι απόφοιτοι μπορούν απρόσκοπτα να συνεχίζουν να εξαγοράζουν τίτλους, ιδιότητες και διαπιστευτήρια.

Ιδιοποίηση
Στον αντίποδα κείνται τα φαινόμενα δημοσίων ιδρυμάτων να μεταβάλλονται σε δασκαλεία ακηδίας, απάθειας, εκπεσμού, απαξίωσης και φαυλότητας, λόγω της συνδυαστικής απώλειας ήθους εκ μέρους του ακαδημαϊκού προσωπικού και της φοιτητικής ηγεσίας. Κατασπαταλώντας τη φρεσκάδα και τις ικανότητες της φοιτητικής κοινότητας, κάποιοι μόνιμοι διδάσκοντες επιδεικνύουν αδιαφορία και επαναπαυόμενοι καταπιάνονται με συνωμοτικές πρακτικές για τη διαδοχή ημιμαθών διδασκόντων από ομοίους, παγιώνοντας ένα δόγμα προάσπισης της πλήρους αμάθειας. Αρκεί ο εκπεσμός των ολίγων για να αντιστραφεί και να καταρρακωθεί επιδημικά η συνολική εικόνα ενός ιδρύματος. Αυτό μαρτυρά και το ανεκδιήγητο ιστορικό των εκχυδαϊσμένων καταληψιών που έχουν κονιορτοποιήσει οιοδήποτε εναπομείναν συστατικό των εγχώριων «κρατικών» πανεπιστημίων. Ποια αναμένεται να είναι η κοινωνική και ακαδημαϊκή δυναμική ανθρώπων που από την προ-εφηβεία εκτίθενται στη διάλυση, την αναστολή, τον εκφαυλισμό, την αυθαιρεσία μέσα από την ασυδοσία των ολίγων «αγωνιστών» καταληψιών κλειδοκρατόρων; Προφανώς, σε λεπτά ζητήματα παιδείας, αποκλείεται οιαδήποτε βίαιη παρεμβολή να αποφέρει κάτι εκτός από ρήξη, χάσμα. Και πού έγκειται εν τέλει ο μύθος της «αγωνιστικά ορθής» κατάληψης ο οποίος μας έχει παγιδεύσει στο παράδοξο της πλήρους ανικανότητας χειρισμού του ζητήματος; Σε εκείνη την κατάληψη «της μοδός» που μας κληρονόμησε μετριότατους δημαγωγούς, ακραίους σφετεριστές της έννοιας της δημοκρατικότητας και καπηλευτές της αίγλης του αγωνιστή; Ή την περίφημη αργία αφιερωμένη στην τηλεοπτική θέαση του εμπρησμού της δημόσιας δυναμικής και την παράλυση της πολιτειακής υπόστασης, ως ύστατη εκφορά του εμφυλίου; Αυτή που, τι ειρωνεία, αποτέλεσε αφορμή και πρότυπο για την αέναη και ολική εξόντωση της δημόσιας εκπαίδευσης; για την παρανοϊκή πεποίθηση πως η κοινωνία  μας θα βελτιωθεί αναλογικά με τη [σχεδόν παντελή πλέον] αναστολή λειτουργίας της δημόσιας εκπαίδευσης; Για το σχιζοφρενικό ισχυρισμό πώς το σφράγισμα των δημόσιων ιδρυμάτων συμβάλλει στην αναβάθμιση της παιδείας; με τους συνεπαγόμενους βανδαλισμούς και τον εκφυλισμό κάθε δημοκρατικής ενδο-φοιτητικής διαδικασίας –ψηφοφορίας;

Ιδιώτευση
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσει κανείς μια ενδιάμεση συνομοταξία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τα οποία ιδρύονται και εξαρτώνται από επαγγελματικούς συνδέσμους και αποκτούν εν τέλει αυθύπαρκτη υπόσταση. Τίθεται έτσι εκ βάθρων η ακαδημαϊκή ποιότητα ως προτεραιότητα και όχι το κέρδος, ούτε η η ψευδο-πολιτική ιδιοποίηση. Οριακά, ίσως η σχολή του Architectural Association στο Λονδίνο αποτελεί μια τέτοια εκδοχή. Η κυρίαρχη πρόθεση στη φάση «σύλληψης» ενός ιδρύματος το κατατρέχει ως ευχή και κατάρα. Ακροβατώντας ανάμεσα στις απαιτήσεις για τεχνική κατάρτιση και για ακαδημαϊκή διαλεκτική, τέτοιες σχολές ελέγχονται και στηρίζονται οικονομικά από τον επαγγελματικό φορέα-ιδρυτή και δευτερευόντως από τα δίδακτρα των σπουδαστών. Έτσι αποσυνδέεται η επιβίωση της σχολής από τη διόγκωση του φοιτητικού σώματος αφενός και αφετέρου αποκλείεται η πολιτική νοσηρότητα των δημοσίων ιδρυμάτων, που πρώτα αποκτούν συμμορίες καταστολέων «αγωνιστών» και κατόπιν υποστατικά [πόρτες για κλείδωμα].

Είναι γνωστό ότι οι σπουδαιότερες ιδιωτικές αρχιτεκτονικές σχολές παγκοσμίως, με εντυπωσιακά μικρό αριθμό φοιτητών, μέγιστο αριθμό ακαδημαϊκών επισκεπτών και τιτάνια ακαδημαϊκή ενεργητικότητα δεν είναι κερδοφόρες, αλλά στηρίζονται από ευρύτερα ακαδημαϊκά σύνολα που αναγνωρίζουν την ανάγκη προάσπισης των τεχνών και της πολιτισμικής δραστηριότητας, και κυρίως, από τις συνδρομές των αποφοίτων και λοιπών υποστηρικτών, με άλλα λόγια από τη δημόσια κοινότητα που κατάφεραν να δομήσουν. Τέτοιες εξαιρετικές σχολές αποτελούν προϊόντα ωρίμανσης πολλών αιώνων, άρα δεν αποτελούν κοινή κατηγορία και αναφορά.
Αποδεικνύουν όμως ότι βελτίωση και αναβάθμιση μπορεί να επιτευχθεί από ανθρώπους που θέλουν να νιώσουν περήφανοι για τη δυναμική του ιδρύματος και του περιβάλλοντος στο οποίο εντάσσονται, που συντελούν ήπια και ομαλά στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του και στην ανάπτυξή του ακαδημαϊκού και κοινωνικού του έργου γιατί ωφελούνται ψυχικά και πνευματικά από αυτό. Τόσο απλά.

Του Αριστοτέλη Δημητρακόπουλου