Το Μέλλον απλά θα πρέπει να περιμένει

Η απόφοιτη του Royal College of Art, Αλίκη Θεοδώρου με την «απαίτηση» επιβίωσης της αρχιτεκτονικής δομής έπειτα από μια καθολική φυσική (πλημμύρα) ή μη (πυρηνικός πόλεμος) καταστροφή και για 10 αιώνες, εμπεριέχουσα ως υπόμνηση την προϋπόθεση της ανθρώπινης επιβίωσης δια του καταλύματος, παραπέμπει σαφώς στη θέληση  για δύναμη της αρχιτεκτονικής που συχνά εκτρέπεται σε υπερβάσεις του Εγώ από archistars και μη. Ο συσχετισμός λ.χ. της αρχιτεκτονικής ως ο μοναδικός καθρέπτης ή και εκπρόσωπος του πολιτισμικού φάσματος (και της κοινωνίας) συχνά συντείνει σε σχεδιαστικούς ακροβατισμούς που προσπαθούν να αδράξουν την μοναδικότητα και άρα την αιωνιότητα.

Η δημιουργός όμως εντέχνως αποφεύγει το εύκολο της πρόκλησης αυτής με τους εννοιολογικούς της πύργους, τους οποίους μπολιάζει με την ανθρώπινη γλυπτική πρόθεση που εισάγει στη δομή (και όχι στον διάκοσμο) ως υπενθύμιση ενός παρελθόντος πολιτισμού ο οποίος καλείται να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του και να στηρίξει όπως οι άτλαντες το νέο, υπερβαίνοντας έτσι τα συμβατικά αρχιτεκτονικά ερωτήματα. Σε μια άφθαρτη δομή με έντονα τα νεορεαλιστικά χαρακτηριστικά ενός μοντέρνου παρελθόντος -το οποίο επιλέγεται ηθελημένα προκειμένου να αποδομήσει την αρχιτεκτονική στα πρωταρχικά της στοιχεία (βλ.Domino)-, εισάγει την υπόμνηση της ανθρώπινης αναπόφευκτης φθαρτότητας με μια αντίθεση που οξύνεται από τα ευμεγέθη σώματα τα οποία αποδομούν την υπόλοιπη γραμμικότητα και γίνονται το πρωταγωνιστικό στοιχείο-έκθεμα. Οι παρενθετότητες αυτές πέρα από τον σαφή συμβολισμό τους εκφράζουν μια έντονη κριτική στο αρχιτεκτόνημα και στον -μέχρι τώρα- τρόπο δόμησης αναζητώντας μια νέα πραγματικότητα, μια διαφυγή (από το κοινότυπο).

Είναι σαφείς εδώ οι επιρροές των επιβλεπόντων καθηγητών Nicola Koller και Tom Greenall, ενώ ο Lebbeus Woods, κύρια αναφορά των τελευταίων υποψιάζομαι ότι αποτέλεσε (έστω και ασύνειδα) μέρος στην διαδικασία σύλληψης της ιδέας από την Θεοδώρου.

Ο τελευταίος με την σειρά του, ερευνητής των συστημάτων σε κρίση και προκλητικός οραματιστής νέων πραγματικοτήτων ήταν εκείνος που δήλωνε την συνάφεια πολέμου/καταστροφής και αρχιτεκτονικής, και διακήρυττε την ρήξη του με τον παρόν και συγχρόνως την λατρεία του για το αύριο και για το επερχόμενο. Τα «εννέα κουτιά» (Nine Reconstructed Boxes) π.χ., έργο του ιδίου, προτείνουν νέους χώρους κατοίκησης επικαθόμενα των κατεστραμμένων χωρίς να επιδιώκουν την θύμηση του παλιού ή την εξύμνηση της καταστροφής του. Αποτελούν βάση ή αλλιώς σημείο αναφοράς και εκκίνησης της αρχιτεκτονικής σύνθεσης η οποία ανοίγεται σε νέους ορίζοντες.

Έτσι και η Θεοδώρου. Τα γλυπτικά της προθέματα συνδιαμορφώνουν νέους χώρους και άρα μια νέα κοινωνικότητα που αντιτίθεται στον χώρο που θέλει να διαμορφώσει ο δήμαρχος Boris Johnson με τις νεοφιλελεύθερες επιλογές του για την περιοχή του Mount Pleasant στο Λονδίνο, που αποτελεί αφετηριακό πεδίο της δημιουργού. Η αξιόλογη ουτοπική (και όχι ατοπική)πρόταση της (μέρος ενός masterplan 10.000 ετών, κάτι που μου κάνει εντύπωση ακόμα και σε θεωρητικό επίπεδο) πέρα από την περιβαλλοντική της προσαρμοστικότητα και άρα ανθεκτικότητα στον χρόνο ανοίγει ένα νέο πεδίο προς έναν μελλοντικό συσχετιζόμενο χώρο με ηθελημένα ασαφείς και ρευστούς όρους και προς μια υπέρβαση της ίδιας της αρχιτεκτονικής.

του Νικόλα Μιτζάλη