(127) Κέντρο Αρχιτεκτονικής στο Γκάζι

Φοιτήτρια: Θύμη Αγγελική
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Τσιράκη Σοφία
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης : 15/03/2010

Το θέμα είναι ένα Κέντρο Αρχιτεκτονικής στο Γκάζι. Το κέντρο αποτελείται από ένα δίκτυο κλειστών και υπαίθριων πολιτισμικών χώρων και συγκεκριμένα από:

-Μουσείο μόνιμων εκθέσεων Αρχιτεκτονικής
-Ερευνητικό κέντρο
-Κτίριο ξενώνων
-Δυνητική παρέμβαση στο αστικό κενό

Βασικό κριτήριο της επιλογής του θέματος υπήρξε η έλλειψη ενός τέτοιου κέντρου στην Αθήνα ενώ λειτουργούν αντίστοιχα σε όλη την Ευρώπη, τα οποία προάγουν την επιστήμη της Αρχιτεκτονικής. Θεωρείται ότι ένας τέτοιος χώρος που να προβάλλει την έννοια της Αρχιτεκτονικής πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης και ανοιχτό δημόσιο χώρο προς όλους. Με τη δημιουργία ενός τέτοιου δημόσιου Κέντρου Αρχιτεκτονικής στην καρδιά της πόλης επιτυγχάνεται η ευαισθητοποίηση προς την Ελληνική Αρχιτεκτονική Κληρονομιά και η κοινοποίησή της σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό πολιτών και επισκεπτών.

Επιπλέον η έρευνα πάνω στην σύγχρονη μουσειολογική Ευρωπαϊκή  πραγματικότητα υπήρξε αφορμή να μελετηθεί η  έννοια του μουσείου, τα προβλήματα του και τα χαρακτηριστικά του.  Γίνεται προσπάθεια να δοθεί στο μουσείο εδώ μία έννοια πέρα από αυτή του οργανισμού εμπορευματοποίησης και υπερκατανάλωσης: ένα δημόσιο κέντρο μάθησης και δημιουργίας, ένα εύπλαστο, διάφανο συλλογικό ατελιέ. Η διαφάνεια αντιμετωπίστηκε ως εργαλείο σύνθεσης , ως «πραγματική» και «μεταφορική» έννοια .Κατά τη διάρκεια ης εκπόνησης της διπλωματικής κύριος στόχος υπήρξε εξ 'αρχής η επίτευξη της αναγνωσιμότητας και της ξεκάθαρης αντίληψης του συστήματος από τον επισκέπτη μέσα στους χώρους του Αρχιτεκτονικού Κέντρου.

Χώρο μελέτης αποτελεί το Γκάζι, μία περιοχή πολλαπλού χαρακτήρα και συνεχώς μεταβαλλόμενη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη εμπορευματοποίηση και την λογική του fast food αλλά παράλληλα κατέχει και έναν πολιτισμικό χαρακτήρα που οφείλεται κυρίως στην ύπαρξη της Τεχνόπολης, των θεάτρων και της Ταινιοθήκης. Αυτός ακριβώς ο πολιτισμικός χαρακτήρας επιθυμείται βάση της λύσης να τονισθεί.

Την κεντρική ιδέα του θέματος αποτελεί η διαδρομή που διαμορφώνεται κατά μήκος της οδού Ιάκχου, η οποία ενώνει το Μουσείο Αρχιτεκτονικής, το Ερευνητικό κέντρο και τα αστικά κενά-πλατείες πολιτισμικού ενδιαφέροντος. 

Η συνολική σύνθεση του θέματος οργανώνεται με γνώμονα τη βασική κίνηση-διαδρομή, είτε αυτή αφορά τη σύνδεση των επιμέρους είτε το κάθε κτίριο χωριστά.

 Έτσι δημιουργείται ένα δίκτυο κλειστών και υπαίθριων χώρων με δημόσιο χαρακτήρα. Τα δύο κτίρια βρίσκονται στην αρχή και το τέλος του δικτύου συρράβοντας δύο αστικά κενά στους οδικούς άξονες. Κατ' αυτόν τον τρόπο η λύση δεν διαχέεται στην γειτονιά και δεν αλλοιώνει τον χαρακτήρα της.

Βασικός κινητήριος κόμβος το μετρό Κεραμεικός το οποίο δημιουργεί ροές οι οποίες διαχέονται στην πλατεία μπροστά του και έπειτα σε όλο το δίκτυο. Η πλατεία φιλοξενεί μία υπαίθρια αγορά για τους μικροπωλητές και οι μικρότερες πλατείες, εκθέσεις γλυπτικής καθώς και υπαίθριους χώρους προβολής. Οι πλατείες διαμορφώνονται με όσο το δυνατόν λιγότερα δομικά στοιχεία και βασίζονται στη λογική της διατήρησης του εδάφους σε πρωτογενή χαρακτήρα.

Το πολιτισμικό αυτό αλλά και καθημερινό δίκτυο που  απευθύνεται σε όλους,  απασχολεί εργασιακά πολλούς ανθρώπους και ιδιαίτερα με το Ερευνητικό Κέντρο και τα εργαστήρια που λειτουργούν σε αυτό ενισχύεται ο χαρακτήρας των εργαστηρίων -βιοτεχνιών που υπήρχαν στην περιοχή από το παρελθόν και τείνουν να εξαλειφθούν λόγω της ραγδαίας εναλλαγής των χρήσεων.

Μουσείο Αρχιτεκτονικής επί της οδού Πειραιώς
Κεντρική ιδέα του Μουσείου Αρχιτεκτονικής υπήρξε η παραλαβή της κίνησης των επισκεπτών κατά μήκος του άξονα της οδού Ιάκχου με τη ράμπα εισόδου στο Μουσείο και η «συνέχεια» της κίνησης μέσω ενός κλειστού «Συστήματος Ραμπών» γύρω από τους Εκθεσιακούς και τους υπαίθριους χώρους.

Έτσι δημιουργείται μία «Σπειροειδής κίνηση στο χώρο» όπου ξεκινά και καταλήγει στο ίδιο σημείο ακολουθώντας μία τυπική πορεία βάσει του μουσειολογικού προτύπου.
Στην πλευρά της συμβολής Πειραιώς και Ιάκχου το κτίριο μετατοπίζεται προς τα πίσω δημιουργώντας μία είσοδο-πλατεία από την οδό Πειραιώς.

Έτσι στο κέντρο του κτιρίου δημιουργείται «ο βασικός πυρήνας-χώρος εισόδου» και ο κεντρικός υπαίθριος γύρω από τους οποίους οργανώνονται οι υπόλοιποι χώροι του μουσείου.

Ερευνητικό Κέντρο Αρχιτεκτονικής και Κτίριο Ξενώνων επί της Ιεράς Ιδού.
Κεντρική ιδέα για το Ερευνητικό κέντρο, που βρίσκεται στον αντίποδα της συνολικής διαδρομής αποτελεί η δημιουργία μίας «υπερυψωμένης πλατείας», βασικό στοιχείο σύνθεσης και διαχωρισμού των περιοδικών εκθεσιακών χώρων με τον χώρο των εργαστηρίων που υπάρχουν κάτω από αυτήν. Στην υπερυψωμένη πλατεία οδηγεί μία πεζογέφυρα που ενώνει την βασική κίνηση κατά μήκος της οδού Ιάκχου με το Ερευνητικό κέντρο και έτσι γεφυρώνεται το φράγμα που δημιουργεί ένας οδικός άξονας όπως η Ιερά οδός πάνω στην βασική κίνηση της συνολικής λύσης.

Γύρω από την υπερυψωμένη πλατεία διαρθρώνεται το Ερευνητικό κέντρο και το Κτίριο Ξενώνων που φιλοξενεί τους καλλιτέχνες και τους φοιτητές Αρχιτεκτονικής εσωτερικού ή εξωτερικού που εργάζονται για κάποιο χρονικό διάστημα στα εργαστήρια ή στους χώρους των περιοδικών εκθέσεων.

Ενώ οι χαράξεις του κτιρίου του Ερευνητικού Κέντρου ακολουθούν τον άξονα που δημιουργείται από την υπερυψωμένη πλατεία και κατ' επέκταση από την αποβιομηχανοποιημένη ζώνη της αποθήκης που βρίσκεται στα βορειοδυτικά του, οι χαράξεις του όγκου των Ξενώνων ακολουθούν τον κάναβο των κατοικιών της περιοχής και το κτίριο με τις κοινόχρηστες κατοικίες διαμορφώνεται βάσει των χαράξεων του ιστού της γειτονιάς.

Όσον αφορά στην διαμόρφωση των κινήσεων στο Ερευνητικό κέντρο, πρωταρχικό ρόλο παίζουν οι ράμπες όπως και στο μουσείο Αρχιτεκτονικής που διαμορφώνονται γύρω από τους χώρους των περιοδικών εκθέσεων.

Τα εργαστήρια βρίσκονται στο ισόγειο του Ερευνητικού Κέντρου καθώς και στο ισόγειο των Ξενώνων, δηλαδή κάτω από την υπερυψωμένη πλατεία , δημιουργώντας μία περιοχή ενιαίου χαρακτήρα στην στάθμη του +0.00.

Το κτίριο των ξενώνων χαρακτηρίζεται από την κλίμακα της ελάχιστης κατοικίας και ξεχωρίζει μορφολογικά από το ερευνητικό κέντρο όχι λόγω διαφορετικής συνθετικής αντιμετώπισης αλλά λόγω διαφορετικής αναγκαιότητας όσον αφορά στην κλίμακα διαμόρφωσης των επιμέρους.

Βασικό χαρακτηριστικό της κεντρικής ιδέας σύνθεσης αποτελεί η επιλογή εξ' αρχής του δομικού συστήματος. Το δομικό σύστημα είναι από μπετόν. Η λύση υπόκειται στην λογική της φαινομενικής διαφάνειας κατά Colin Rowe και Robert Slutzky[1]
δηλαδή στον εμφανή διαχωρισμό των φερόντων από τα μη φέροντα στοιχεία  και στη λογική του «γραμμή -σημείο- επίπεδο» σύμφωνα με τη θεωρία του Wassily Kandinsky [2].

[1] Colin Rowe, Robert Slutzky : Transparency in Architecture, Birkhausser Publications, 1993
[2] Wassily Kandinsky: Point and Line to Plane, Dover Publications, 1979

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.