192.14 Ένα τοπίο μνήμης στη Λίμνη Πλαστήρα

Φοιτήτριες: Δαλάκα Ευαγγελία, Ποζιού Ευθαλία
Επιβλέπων καθηγητής: Πάνος Δραγώνας
Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: 27/02/2014

Πρόκειται για μια βιωματική διαδρομή που επικαλείται τη μνήμη, κατά τη διάρκεια της οποίας ο επισκέπτης παύει να νιώθει άνετα. Αντίθετα, διακατέχεται από αβεβαιότητα και ανασφάλεια. Βιώνει την εμπειρία ενός ανθρώπου σε διαρκή κίνδυνο, κατατρεγμένου στο τοπίο, με ενεργοποιημένες όλες του τις αισθήσεις, σε διαρκή εγρήγορση και ένταση. Αφετηρία για τα παραπάνω αποτέλεσαν οι αναμνήσεις ενός ανθρώπου που βίωσε τον Εμφύλιο πόλεμο.

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η δημιουργία και ανάδειξη ενός τοπίου μνήμης, μέσα από μια βιωματική διαδρομή με μικρές επεμβάσεις στην περιοχή γύρω από τη τεχνητή λίμνη Πλαστήρα, στο νομό Καρδίτσας. Αφορμή αποτέλεσε μια μαρτυρία ενός κατοίκου της περιοχής, από μια περίοδο, που όλη η ελληνική επαρχία βίωνε τις απώλειες που άφησε η κατοχή και ο εμφύλιος πόλεμος.

 

 

Η λίμνη Πλαστήρα σχηματίστηκε το 1959, όταν κατασκευάστηκε ένα φράγμα για υδρευτικούς και αρδευτικούς λόγους. Αυτό όμως, είχε ως αποτέλεσμα να κρυφτούν στο βυθό της τα ίχνη και η ιστορία του τόπου.
Κατά την διάρκεια της κατοχής, στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται η λίμνη, λειτουργούσε το συμμαχικό αεροδρόμιο, που στόχο είχε την εξασφάλιση της επικοινωνίας με το συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Λειτουργούσε μόνο κατά τις νυκτερινές ώρες, ενώ την ημέρα καλύπτονταν με βλάστηση ώστε να μην γίνεται ορατό από εχθρικά αεροπλάνα.

 

 

Μελετώντας την ιστορία της περιοχής, ήρθαμε σε επαφή με ένα ηλικιωμένο άντρα, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας μια εμπειρία του από εκείνα τα χρόνια. Μας διηγήθηκε την πρώτη αποστολή που του ανατέθηκε, να μεταφέρει πολεμοφόδια στους συμπολεμιστές, που κρύβονταν σε υπόσκαφα καταφύγια στα βουνά της περιοχής γύρω από τη σημερινή λίμνη.

 

 

Έγινε λοιπόν μια προσπάθεια ανασύνθεσης της εμπειρίας ενός ανθρώπου σε κίνδυνο, κατατρεγμένου στο τοπίο, με ενεργοποιημένες όλες του τις αισθήσεις. Πρόκειται για μια ήπια διαδρομή μέσα στο φυσικό τοπίο, η οποία περνά από 4 σημεία και καταλήγει σε έναν βασικό χώρο έντασης.

 

 

Το πρώτο σημείο επέμβασης ορίζεται ως ένας ψηλός και στενός διάδρομος το δάπεδό του οποίου αποτελείται από πλάκες λαμαρίνας διαφορετικών διαστάσεων, έτσι ώστε πατώντας κάποιος πάνω τους να προκαλεί θόρυβο. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιείται η ακοή του επισκέπτη.

 

 

Λίγο πριν το δεύτερο σημείο ο επισκέπτης βλέπει τον καπνό από μακριά. Φτάνοντας σε αυτό, στην κορυφή δηλαδή ενός λοφίσκου, σε ένα πλάτωμα, αντικρίζει δύο ψηλούς συγκλίνοντες τοίχους. Στο κέντρο του πλατώματος, είναι τοποθετημένη μια υπόσκαφη εστία φωτιάς ώστε ο επισκέπτης να μην την βλέπει, μόνο να την μυρίζει.

 

 

Προχωρώντας, στο τρίτο σημείο επέμβασης, χάνει τη σχεδιασμένη διαδρομή και αναζητά να βρει στο έδαφος πέτρινα σημάδια που θα του υποδείξουν την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει. Τοποθετούνται έτσι στο έδαφος διάσπαρτες φυσικές πλάκες, καλυμμένες από χώμα που τον καθοδηγούν.

Έχοντας επανέλθει στο σχεδιασμένο μονοπάτι, στο τέταρτο σημείο επέμβασης, πατά πάνω σε μια μεταλλική εξέδρα, όπου βγαίνει από το έδαφος ως πρόβολος και η οποία κατά το βάδισμά μπορεί να ταλαντωθεί σε μικρό βαθμό ώστε να παράγεται ήχος και δόνηση.

 

 

Τέλος στην κορυφή του λόφου βρίσκεται η απόληξη της πορείας. Εκεί διαμορφώνουμε έναν κυκλικό χώρο, που περιβάλλει και προστατεύει τον επισκέπτη, έναν χώρο- σύμβολο ενότητας. Αποτελείται από χωμάτινους αναβαθμούς και περιβάλλεται από παχύ τοίχωμα με σκοπό να εκφράσει την αίσθηση της ασφάλειας.

 

 

Αυτός ο χώρος συνιστά τον τελικό προορισμό του επισκέπτη όπου στο τέλος της δυσάρεστης διαδρομής επέρχεται η κάθαρση και η ενότητα.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.