Η Διεθνής Εκθεση μετακομίζει

Ως τότε όμως η συμπρωτεύουσα θα βλέπει τα εκθεσιακά της «πρωτεία» να καταρρέουν, αφού ο ανταγωνισμός από τα Βαλκάνια και την Αθήνα είναι πλέον δριμύτατος. «Η θέση και η πολιτική βούλησή μου είναι ότι η Εκθεση πρέπει να μετεγκατασταθεί εκτός κέντρου Θεσσαλονίκης, σε χώρο κατάλληλο για την αποστολή και τη μελλοντική προοπτική της, και ο χώρος που κατέχει σήμερα να αναπλαστεί σε μητροπολιτικό πάρκο» ανέφερε ο κ. Καραμανλής, ενώ ανακοίνωσε την έναρξη των σχετικών διαδικασιών για την εξεύρεση του κατάλληλου χώρου «το ταχύτερο δυνατόν».

Η «ράμπλα» που δεν έγινε ποτέ. Ο Σαντιάγο Καλατράβα πρότεινε την ενοποίηση και πεζοδρόμηση των πανεπιστημίων, της Εκθεσης, του Αλεξάνδρειου Μελάθρου, του Γ´ Σώματος Στρατού, του Λευκού Πύργου, με ταυτόχρονη υπογειοποίηση των γύρω δρόμων. Τα νέα περίπτερα θα ήταν βιοκλιματικά, ενώ στον χώρο θα κυριαρχούσαν το φως και το νερό. Η κεντρική ιδέα ήταν η δημιουργία ενός ανοιχτού χώρου για τους πολίτες, χωρίς κάγκελα, που θα έφτανε αδιάκοπτα ως τη θάλασσα, όπου ο ισπανός θα τοποθετούσε έναν παλόμενο πύργο - μνημείο

Η ιστορία της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ είναι... πονεμένη, καθώς βρίσκεται στην τοπική ατζέντα περίπου μία δεκαετία. Από το 1999 ως σήμερα, μελέτες επί μελετών μπαινοβγαίνουν στα συρτάρια των γραφείων της ΔΕΘ ΑΕ, του υπουργείου Οικονομίας και του υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης. Τα σχέδια για τη νέα ΔΕΘ ξεκίνησαν ως υποτμήμα του φακέλου υποψηφιότητας της Θεσσαλονίκης για την ΕΧΡΟ του 2008, έγιναν ΣΔΙΤ με τη μελέτη του Γραφείου Δοξιάδη, πέρασαν για λίγο καιρό από τα χέρια του Σαντιάγκο Καλατράβα και σήμερα κατέληξαν να είναι πρωθυπουργική εξαγγελία.

Ωστόσο, όπως ομολογούν παράγοντες της εκθεσιακής αγοράς, «εάν δεν γίνει κάτι σύντομα, εάν δεν δοθεί μια αποτελεσματική λύση, η Θεσσαλονίκη θα χάσει για πάντα το εκθεσιακό παιχνίδι, καθώς ήδη περιβάλλεται από δεινό ανταγωνισμό». Σε Ελλάδα και Βαλκάνια «υπάρχουν πέντε εκθεσιακά κέντρα στην Κωνσταντινούπολη, άλλα τρία εκσυγχρονίζονται σε Σόφια, Φιλιππούπολη και Βελιγράδι, το Βουκουρέστι θεωρείται άπιαστο πια, ενώ η Αθήνα έχει (ή θα έχει σύντομα) το Ελληνικό, το Παλατάκι, την Ανθούσα, τη Helexpo και το Εκθεσιακό Κέντρο του Αεροδρομίου».

Το ιστορικό

Στη Θεσσαλονίκη επικρατεί αναβρασμός, καθώς δεν έχουν απαντηθεί δύο βασικά ερωτήματα: Πού θα πάει η Εκθεση και πόσο θα κοστίσει; Προς στιγμήν, το ζήτημα που απασχολεί τους τοπικούς άρχοντες και τους φορείς είναι η τοποθεσία που θα επιλεγεί, καθώς αυτή θα μεταβάλει και την ισορροπία δυνάμεων αλλά και τα συμφέροντα των φορέων της πόλης. Μια νέα μάχη χαρακωμάτων βρίσκεται υπό διαμόρφωση σε ένα ακόμη επεισόδιο καθαρόαιμου θεσσαλονικιώτικου θεάτρου του παραλόγου.

Το 1998, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, ο τότε υπουργός Πολιτισμού κ. Ευ. Βενιζέλος έριξε την ιδέα της διεκδίκησης της ΕΧΡΟ του 2008 εκ μέρους της Θεσσαλονίκης («προκειμένου να διαφυλαχθούν οι αναπτυξιακές ισορροπίες της χώρας, μετά την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004» είπε αρκετά χρόνια αργότερα). Τον επόμενο χρόνο, η ιδέα έφτασε στο γραφείο του τότε πρωθυπουργού κ. Κ. Σημίτη, ο οποίος την υποστήριξε και έδωσε εντολή στον τότε υπουργό Μακεδονίας - Θράκης, κ. Γ. Πασχαλίδη, να συγκροτήσει τον φάκελο υποψηφιότητας της πόλης.

Το μάστερ πλαν της ΕΧΡΟ προέβλεπε τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στην ευρύτερη περιοχή του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, δηλαδή στη Σίνδο. Σύμφωνα με παράγοντες της εποχής, η επιλογή της περιοχής έγινε για έναν πρακτικό λόγο: Τα χρονικά περιθώρια ήταν πολύ στενά και δεν επέτρεπαν απαλλοτριώσεις και δικαστικές εμπλοκές. Το κάμπους του ΤΕΙ ήταν ελεύθερο και παρουσίαζε περισσότερα πλεονεκτήματα από τις υπόλοιπες δέκα υποψήφιες τοποθεσίες, ενώ για την αξιοποίησή του, απαιτούνταν μόλις δύο υπογραφές, μία από τον υπουργό Παιδείας και μία από τον υπουργό Οικονομίας. Η μελέτη σκοπιμότητας που είχε εκπονηθεί προέβλεπε τη δημιουργία μιας μικρής πόλης 800 στρεμμάτων, με πλούσιο κτιριακό απόθεμα και σύγχρονες υποδομές, από τις οποίες, μετά το πέρας της διοργάνωσης, το μεγαλύτερο κομμάτι θα κληροδοτούνταν στη ΔΕΘ και ένα μικρότερο στο ΤΕΙ.

Το χάος

Το 2004 το ΠαΣοΚ έχασε τις εκλογές και η ΝΔ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας. Στη ΔΕΘ εκείνης της χρονιάς, ο Πρωθυπουργός σημείωνε ότι η διεκδίκηση της ΕΧΡΟ παρέμενε «εθνική υπόθεση», ενώ ο νέος υπουργός Μακεδονίας - Θράκης κ. Ν. Τσιαρτσώνης διαβεβαίωνε ότι η «διεκδίκηση της ΕΧΡΟ δεν αναστέλλει σε καμιά περίπτωση τις προτεραιότητες της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης σε ό, τι αφορά τα έργα και την εκτέλεσή τους». Ωστόσο, στην ΕΧΡΟ δεν υπάρχουν «αιώνιοι», όπως στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, και «το 99% είναι διπλωματία και όχι ο φάκελος υποψηφιότητας». Παρ' όλες τις προσπάθειες του τότε υφυπουργού Εξωτερικών κ. Ευρ. Στυλιανίδη, ο οποίος πηγαινοερχόταν στην Αμερική προσπαθώντας να πείσει τους Ελληνοαμερικανούς να πιέσουν υπέρ της ελληνικής υποψηφιότητας, η Θεσσαλονίκη έμεινε έξω από την ψηφοφορία.

Η ήττα της πόλης ουσιαστικά έβαλε στο χρονοντούλαπο τα όποια φιλόδοξα σχέδια. Πέρα από την κατασκευή του μετρό - η μυθολογία λέει ότι ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γ. Σιουφλιάς, έφερε εργάτες για να χτίσουν στον τοίχο του γραφείο του τις προσφορές των εταιριών, προκειμένου να μη διαρρεύσουν - τα περισσότερα έργα, ανάμεσά τους και η μετεγκατάσταση της ΔΕΘ, έμειναν στα συρτάρια. Η Θεσσαλονίκη είχε χάσει την τελευταία, ίσως, ευκαιρία της και οι ταγοί της πόλης επέστρεψαν στην παλιά, γνώριμη γκρίνια.

Ο Καλατράβα

Τον Σεπτέμβριο του 2005, λίγο πριν από τα εγκαίνια της 70ής ΔΕΘ, διέρρευσε στον τοπικό Τύπο της Θεσσαλονίκης η είδηση της χρονιάς: «Την ανάπλαση του εκθεσιακού κέντρου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης πρόκειται να αναλάβει ο ισπανός αρχιτέκτονας, Σαντιάγκο Καλατράβα». Ο διάσημος αρχιτέκτων, στις 9 Σεπτεμβρίου του 2005, παρουσίασε το δικό του όραμα για τη συμπρωτεύουσα, υπό το όνομα «The Light of Greece ». Το σχέδιο προέβλεπε όχι την μετεγκατάσταση, αλλά την ανάπλαση της ΔΕΘ σε συνδυασμό με την ενσωμάτωσή της στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου, που θα περιελάμβανε τον Λευκό Πύργο, το Αριστοτέλειο και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το Γ´ Σώμα Στρατού, το Βυζαντινό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το υπό κατασκευή Δημαρχείο. «Αυτό θα της εξασφαλίσει την ταύτισή της με το κέντρο της πόλης. Ο χώρος αυτός πρέπει να είναι ανοιχτός για τους πολίτες και όχι γκετοποιημένος, όπως είναι σήμερα» επισήμανε ο κ. Καλατράβα. Η ιδέα της ανάπλασης συνέφερε, καθώς είχε πολύ χαμηλότερο κόστος από τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ.

Η σύγχυση

Το νέο «φιλέτο» της πόλης. Η Θέρμη είναι μια ραγδαία αναπτυσσόμενη περιοχή που εντάσσει διαρκώς στο σχέδιό της εκατοντάδες στρέμματα. Αποτελεί πλέον πόλο έλξης για επενδυτές και ακόμη περισσότερους κατοίκους, ενώ η αξία της γης είναι ήδη υψηλή.

Ωστόσο, η εμπλοκή του ισπανού αρχιτέκτονα προκάλεσε την οργή όχι μόνο της αντιπολίτευσης, αλλά και του ίδιου του δημάρχου Θεσσαλονίκης, κ. Βασ. Παπαγεωργόπουλου. Ο κ. Παπαγεωργόπουλος, φανερά εκνευρισμένος, σημείωνε ότι «η πρόταση του Σαντιάγκο Καλατράβα δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου Θεσσαλονίκης» και δεν χρειάστηκαν παρά λίγες ημέρες για να δημιουργηθεί πλήρης σύγχυση για το τι προέβλεπε η προμελέτη του Ισπανού. Ο δήμαρχος της πόλης εντόπισε στην πρόταση «τη δημιουργία ενός τεράστιου αριθμού καταστημάτων, γραφείων, εστιατορίων και κινηματογράφων», τα οποία θα επέφεραν το «τελειωτικό χτύπημα στα δοκιμαζόμενα εμπορικά καταστήματα», ενώ ζήτησε τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στους Λαχανόκηπους, τον αντίστοιχο Ελαιώνα της Θεσσαλονίκης. Ο πρόεδρος της ΔΕΘ και πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου κ. Δημ. Μπακατσέλος διέψευσε τη δημιουργία εμπορικών κέντρων, αφού τίποτε τέτοιο δεν υπήρχε στο πλάνο, η φημολογία όμως είχε ήδη καταστρέψει το σχέδιο Καλατράβα, το οποίο, σημειωτέον, είχε την απόλυτη υποστήριξη της τοπικής αγοράς. Μάλιστα, ο Δήμος Θεσσαλονίκης έθεσε θέμα για τα 14 στρέμματα που είχε παραχωρήσει στη ΔΕΘ... το 1957!

Οι αντιδράσεις

Η επιστράτευση του Καλατράβα προέκυψε έπειτα από την χρηματοοικονομική μελέτη βιωσιμότητας του Γραφείου Δοξιάδη και περιελάμβανε ένα αρκτικόλεξο που έκανε τον κ. Παπαγεωργόπουλο να χάσει τον ύπνο του: ΣΔΙΤ. Το σχέδιο Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα είχε πάρει την πρώτη θέση στην ειδική γραμματεία του υπουργείου Οικονομικών και προέβλεπε μια επένδυση που ξεπερνούσε τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Οι αντιδράσεις στην πόλη έρχονταν από παντού, με κατηγορίες επί παντός επιστητού από βουλευτές και τοπικούς άρχοντες - με εξαίρεση τον νομάρχη κ. Παν. Ψωμιάδη, ο οποίος τήρησε μετριοπαθή στάση. Πέρα από τις όποιες προθέσεις τους, όλες οι καταγγελίες είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Ολοι ζητούσαν ρόλο, ενώ ακόμη και βουλευτές του ΠαΣοΚ έδιναν συγχαρητήρια στον δήμαρχο για τη στάση του. Ηταν τότε που οι ταγοί της πόλης υιοθέτησαν το πάγιο αίτημα ενώσεων πολιτών που έλεγε ότι ο χώρος της ΔΕΘ θα μπορούσε να γίνει μητροπολιτικό πάρκο.

Το κλίμα άρχισε να γίνεται επιβαρυντικό για την κυβέρνηση και λίγες ημέρες αργότερα, ο τότε υφυπουργός Αθλητισμού κ. Γ. Ορφανός ομολογούσε στη Βουλή ότι η ιδέα της ανάπλασης της ΔΕΘ «είναι πρόταση του υπουργού Μακεδονίας - Θράκης κ. Τσιαρτσώνη και δεν δεσμεύει την κυβέρνηση». Λίγους μήνες μετά, ο κ. Μπακατσέλος σημείωνε ότι η φιλόδοξη πρόταση που είχε προωθήσει «είναι παγωμένη και ανενεργή». Οι «Αθηναίοι» δεν έφτασαν ποτέ στη συμπρωτεύουσα, ενώ ο Σαντιάγκο Καλατράβα επέστρεψε στην Εσπερία με 300.000 ευρώ στην τσέπη, τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορος του ΑΠΘ και μία... τιμητική βράβευση από τον Δήμο Θεσσαλονίκης! Το πρωτοπόρο σχέδιο, που φιλοδοξούσε να μετατρέψει τη Θεσσαλονίκη σε Βαρκελώνη, ενταφιάστηκε στο «νεκροταφείο μακέτας» της θλιβερής, τοπικής ιστορίας.

Ο κ. δήμαρχος

Οι υποβαθμισμένοι Λαχανόκηποι. Μια περιοχή με πολυϊδιοκτησία, δεξαμενές και αγωγούς καυσίμων, εργοτάξια και περιβαλλοντική επιβάρυνση, που αναπτύσσεται μεν οικιστικά, ωστόσο είναι βυθισμένη στην υποβάθμιση. Αν και οι ελεύθεροι χώροι που υπάρχουν λιγοστεύουν, πολλοί τώρα ζητούν τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ εκεί.

Η απόσυρση του σχεδίου Καλατράβα χαροποίησε ιδιαίτερα τον δήμαρχο. Μάλιστα, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες συζητήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι με τη ΔΕΘ στην περίπτωση που θα παρέμενε στο κέντρο της πόλης, ο κ. Παπαγεωργόπουλος προσφέρθηκε η δαπάνη για την ανάπλαση «να καλυφθεί από την τοπική κοινωνία, με πρώτο τον Δήμο Θεσσαλονίκης... ώστε να αποφευχθούν όσα προβλέπει η κατατεθείσα στην ειδική γραμματεία των ΣΔΙΤ πρόταση».

Μόλις έναν μήνα από την απόσυρση του σχεδίου της ΔΕΘ ΑΕ, η Τοπική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων, της οποίας πρόεδρος είναι ο κ. Παπαγεωργόπουλος, ανακοίνωνε τη δημιουργία Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου (WTC) στη συμπρωτεύουσα. Μέτοχοι θα ήταν ο κεντρικός δήμος, η Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Εταιρεία Θεσσαλονίκης, η ΤΕΔΚΘ (τρεις φορείς στους οποίους ο ίδιος έχει τον πρώτο λόγο), η Helexpo, ο Οργανισμός Λιμένος και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Μάλιστα δόθηκε και προσωρινή άδεια ίδρυσης και λειτουργίας του WTC, του οποίου στόχος θα είναι «η σύνδεση των επιχειρήσεων της περιοχής με άλλες επιχειρήσεις παγκοσμίως», ενώ προβλέφθηκε αρχικό κεφάλαιο επένδυσης μισού εκατομμυρίου ευρώ. Χρειάστηκε να περάσουν δυόμισι χρόνια για να ανακοινωθεί ότι «η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με την επωνυμία "Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου Θεσσαλονίκης", η οποία εκπροσωπείται από τον δήμαρχο Βασίλη Παπαγεωργόπουλο σε συνεργασία με τους Συνδέσμους Βιομηχανιών και Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, προτίθεται να προχωρήσει στη δημιουργία ιστοσελίδας».

Οι επιθέσεις

Στις αρχές του 2008, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης ενέκρινε, εν μέσω αντιδράσεων από την αντιπολίτευση, το στρατηγικό σχέδιο 2007-2010. Το πλάνο προβλέπει τη διεθνή προβολή της Θεσσαλονίκης το 2012 - με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απελευθέρωσή της -, αλλά και τη διεκδίκηση της Expo... είτε του 2017-2018 είτε του 2022-2023, ενώ προτείνεται η διεκδίκηση των Ολυμπιακών Αγώνων... από το 2024 ως το 2036!

Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και κατά τη διάρκεια της 69ης ΔΕΘ, ο δήμαρχος έλεγε ότι ο θεσμός είχε «αποκοπεί από τη ζωή της πόλης», σήμερα ισχυρίζεται ότι η Εκθεση δέχεται «ανοίκειες επιθέσεις από ορισμένους κονδυλοφόρους», παρ' όλο που κάθε χρόνο πάει «από το καλό στο καλύτερο». Πριν από λίγες ημέρες, όταν ο κ. Καραμανλής ανακοίνωσε τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ, ο δήμαρχος, αν και πρώτα ζήτησε την έναρξη διαλόγου μεταξύ των φορέων της πόλης για τη διατύπωση μιας συγκεκριμένης πρότασης, λίγο αργότερα εξήγγειλε ότι «θα κατεβάσουμε το δάσος στον Θερμαϊκό» και επανέφερε την πρόταση για δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στον χώρο της σημερινής ΔΕΘ - πρόταση που υποστηρίζει διαχρονικά το ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας και όχι μόνον.

Ο πυρετός του «χρυσού» στους Λαχανόκηπους
Αν και ο Πρωθυπουργός δεν διευκρίνισε το πού θα πάει η Εκθεση, στη Θεσσαλονίκη έχει ξεκινήσει ο νέος πυρετός του χρυσού, καθώς πολλοί φορείς πιέζουν υπέρ της επιλογής των Λαχανόκηπων, ενώ στην υποβαθμισμένη περιοχή, άπαντες βρίσκονται εν αναμονή αυτής της εξέλιξης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν ανεγερθεί πολυκατοικίες και η αξία της γης ανεβαίνει, ενώ στο σχέδιο πόλης έχει περάσει μόνο ένα κομμάτι - το οποίο, παρεμπιπτόντως, ανήκει κυρίως στον Δήμο Θεσσαλονίκης. Επίσης, υπάρχουν στρατόπεδα και δεξαμενές του στρατού, ιδιοκτησίες του ΟΣΕ, της Αγροτικής Τράπεζας, της ΚΕΔ και παλιές βιομηχανίες. Ακόμη εκεί βρίσκεται το βασικό εργοτάξιο της Αττικό Μετρό, δεξαμενές και αγωγοί πετρελαϊκών εταιρειών, ενώ η περιοχή χαρακτηρίζεται από πολυ-ιδιοκτησία και καταπατήσεις. «Θα χρειαστούν 30 χρόνια για να γίνουν απαλλοτριώσεις και θα βρεθούμε να "παίζουμε" με τα τετραγωνικά» σημειώνουν παράγοντες της περιοχής.

Από την άλλη, η λύση της μετεγκατάστασης του ΤΕΙ, αν και φαινόταν απλή, τελικά δείχνει ακόμη πιο περίπλοκη. Ο πρώην πρόεδρος του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης κ. Στ. Ιωαννίδης, ο οποίος πριν από δύο εβδομάδες παρέδωσε τα ηνία του Ιδρύματος, ερωτηθείς από «Το Βήμα» σημείωσε ότι «δεν έχει γίνει καμία επαφή και καμία συζήτηση για το θέμα» και συμπληρώνει ότι και κατά τη διεκδίκηση της ΕΧΡΟ «δεν μας ρώτησε κανείς». Ακόμη, όπως αναφέρει καλά πληροφορημένη πηγή, «το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ΤΕΙ είναι πολύ προβληματικό». Στα δυτικά, άλλα δύο σημεία της παλιάς μελέτης σκοπιμότητας έχουν «καπαρωθεί» από την Εγνατία οδό, ενώ η Βιομηχανική Περιοχή κρύβει και αυτή ιδιοκτησιακά «αινίγματα».

Αλλες τέσσερις εναλλακτικές υπάρχουν και στα Ανατολικά. Πρόκειται για το αγρόκτημα του ΑΠΘ στη Μίκρα, το Λιβαδάκι της Περαίας, το στρατιωτικό αεροδρόμιο ΣΕΔΕΣ και η περιοχή του Ανθεμούντα στη Θέρμη και, γενικότερα, φαίνεται να προτιμώνται, λόγω της εγγύτητάς τους με το αεροδρόμιο «Μακεδονία». Ειδικά το αγρόκτημα του ΑΠΘ φαίνεται να συγκεντρώνει και τις ρεαλιστικότερες προδιαγραφές, καθώς αφενός είναι ευρύχωρο (2.714 στρέμματα) και αφετέρου διαθέτει μόνο έναν ιδιοκτήτη, το Πανεπιστήμιο. Από την άλλη, στην Περαία δεν είναι ακριβώς βέβαιο σε ποιόν ανήκει η περιοχή, ενώ για το στρατιωτικό αεροδρόμιο του ΣΕΔΕΣ προορίζεται η Ζώνη Καινοτομίας, η οποία θα μπορούσε να συνυπάρξει με τη ΔΕΘ, χρειάζεται όμως πρώτα τελική έγκριση από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, αλλά και την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, που έχουν την κυριότητα της περιοχής. Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τοποθεσία του Ανθεμούντα, που ανήκει στον Δήμο Θέρμης. Ωστόσο, στη Θέρμη εκατοντάδες στρέμματα γης εντάσσονται στο σχέδιο πόλεως και γενικά, το μέρος θεωρείται πια «φιλέτο».

Μία άλλη πτυχή, ίσως και η σημαντικότερη, είναι το οικονομικό σκέλος του εγχειρήματος, το οποίο προς στιγμήν δεν έχει διευκρινιστεί. Σύμφωνα με τη μελέτη σκοπιμότητας για τη διεκδίκηση της Expo 2008 που εκπονήθηκε το 2001 σε τιμές 2006, το σύνολο των εγκαταστάσεων, θα στοίχιζαν 217 εκατομμύρια ευρώ. Αν αφαιρεθεί το κόστος του κέντρου Τύπου, του κολοσσιαίου κέντρου διοίκησης, του τεράστιου πάρκινγκ και των λοιπών εγκαταστάσεων - που, προφανώς, η ΔΕΘ δεν χρειάζεται - απομένουν δαπάνες 115 εκατομμυρίων ευρώ - ποσό λίγο μεγαλύτερο από τις ζημιές της ΔΕΗ στο πρώτο εξάμηνο του 2008. Ωστόσο, αν οι εγκαταστάσεις γίνουν σε περιοχή που δεν διαθέτει γενικές υποδομές, ενδέχεται να χρειαστούν άλλα 600 εκατομμύρια, ενώ άγνωστο είναι το ποσό που απαιτείται για το μητροπολιτικό πάρκο που θα γίνει στη θέση της σημερινής ΔΕΘ. Εκτός, βέβαια, αν η ΔΕΘ μείνει... εκεί που είναι.

Α. ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ
Το ΒΗΜΑ, 21/09/2008 , Σελ.: A48

Στην επόμενη σελίδα δείτε το άρθρο της Λίνας Τσιρέκα:ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΕΘ >>

ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΕΘ Δυτική Θεσσαλονίκη προκρίνει η πλειοψηφία των φορέων
Μπορεί η εξαγγελία του πρωθυπουργού από το βήμα της 73ης ΔΕΘ, για τη μετεγκατάσταση του εκθεσιακού κέντρου της Θεσσαλονίκης, να σηματοδοτεί νέες προοπτικές για την πόλη και τη ΔΕΘ και να δημιουργεί ικανοποίηση τόσο στις διοικήσεις της ΔΕΘ ΑΕ και της Helexpo όσο και στους φορείς της πόλης, ωστόσο ένα νέο κεφάλαιο φαίνεται να ανοίγει, αυτό της επιλογής της περιοχής όπου θα χωροθετηθεί το νέο Εκθεσιακό Κέντρο.

της Λίνας Τσιρέκα

Η εξαγγελία του Κ. Καραμανλή έρχεται σε μία περίοδο που οι εγκαταστάσεις της ΔΕΘ βρίσκονται αντιμέτωπες με το έντονα ανταγωνιστικό διεθνές εκθεσιακό επιχειρηματικό προσκήνιο. Στόχος τόσο για τις διοικήσεις της ΔΕΘ και της Helexpo όσο και των φορέων της πόλης είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου, ευρωπαϊκών προδιαγραφών εκθεσιακού κέντρου, που θα αποτελεί πόλο έλξης τόσο για τους εκθέτες όσο και για τους επισκέπτες, που σήμερα μοιάζουν να δυσανασχετούν με τη γερασμένη εικόνα που παρουσιάζουν οι εγκαταστάσεις της.

Όπως όλοι συμφωνούν, θα πρέπει να γίνουν γρήγορα βήματα, προκειμένου να προχωρήσει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για τη δημιουργία του εκθεσιακού κέντρου. Παράλληλα, όπως λένε οι διοικήσεις των δύο εταιρειών αλλά και οι φορείς με τους οποίους συνομίλησε η “ΜτΚ”, το οικόπεδο που θα αναπτυχθεί το εκθεσιακό κέντρο θα πρέπει να είναι από 600 έως 1.000 στρμ., προκειμένου η Θεσσαλονίκη να διεκδικήσει μεγάλες διοργανώσεις, όπως η Expo.

Όσον αφορά την προοπτική ο χώρος που κατέχει σήμερα η ΔΕΘ να αναπλαστεί σε μητροπολιτικό πάρκο, οι διοικήσεις των δύο εταιρειών αλλά και οι φορείς συμφωνούν, αρκεί να δημιουργηθούν και άλλοι χώροι (ψυχαγωγικοί και πολιτιστικοί) που θα μπορέσουν να αποτελέσουν πόλο έλξης για τους Θεσσαλονικείς αλλά και για τους επισκέπτες της πόλης. Οι χώροι που θα δημιουργηθούν θα πρέπει να συνάδουν και να ενισχύουν με την παρουσία τους υφιστάμενους (μεταξύ άλλων συνεδριακό κέντρο “Ιωάννης Βελλίδης”, Πύργος του ΟΤΕ, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Παλέ Ντε Σπόρ).

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Οι υπέρμαχοι της ανατολικής πλευράς της πόλης κάνουν λόγο για μία περιοχή που διαθέτει προοπτικές και υποδομές, καθώς βρίσκεται εγγύς του αεροδρομίου, των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, προσφέρει τη δυνατότητα εύκολης και γρήγορης πρόσβασης στη Χαλκιδική και στα ξενοδοχεία της, έχει εμπορικά κέντρα.
Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των ευρωπαϊκών εκθεσιακών κέντρων μεταξύ άλλων στο Μπιλμπάο, στο Παρίσι, στο Μιλάνο που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα αεροδρόμια και συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΩΝ

Πολλοί είναι οι υπέρμαχοι της επιλογής της Δυτικής Θεσσαλονίκης με αιχμή του δόρατος τους Λαχανόκηπους, μίας περιοχής που το τελευταίο διάστημα αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα ελκυστική για τους επενδυτές, οι οποίοι, θέλοντας να αποκομίσουν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος από την πολυσυζητημένη μετεγκατάσταση του διεθνούς εκθεσιακού κέντρου, σπεύδουν να τοποθετηθούν στην εν λόγω περιοχή.

Οι οπαδοί της Δυτικής Θεσσαλονίκης κάνουν λόγο για μία περιοχή που δικαιούται τη δική της ευκαιρία, καθώς επί μακρόν έχει ταυτιστεί με την υποβάθμιση. Οι ίδιοι κύκλοι λένε ότι η ανατολική περιοχή συγκεντρώνει πληθώρα άλλων χρήσεων (οικιστικών, εμπορικών, επιχειρηματικών) και είναι ήδη κορεσμένη.

Την περίπτωση των Λαχανόκηπων εξέτασε διεξοδικά και η μελέτη που εκπονήθηκε για τη διοργάνωση της Expo στη Θεσσαλονίκη. Στις παρατηρήσεις χαρακτηρίζεται ως “φθαρμένη βιομηχανική περιοχή - ζώνη μεταφορών”. Η περιοχή εκτείνεται μεταξύ Δενδροποτάμου - Δυτικής Εισόδου και 26ης Οκτωβρίου - Λιμένα (6ου προβλήτα) σε εντός και εκτός σχεδίου ζώνες των δήμων Θεσσαλονίκης και Μενεμένης.

Ιδιαίτερα θολό είναι το τοπίο όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς καθώς υπάρχουν διεκδικήσεις ετών από βυρσοδεψεία, ιδιοκτησίες ευρύτερου δημόσιου τομέα -μεταξύ άλλων ΟΣΕ, ΚΕΔ-, ιδιωτικές ιδιοκτησίες. Παράλληλα στην περιοχή υπάρχει βάση καυσίμων του ελληνικού στρατού, ενώ σύμφωνα με την προαναφερθείσα μελέτη τα εδάφη στην περιοχή παρουσιάζουν προσχωσιγενή προβλήματα, που αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για την θεμελίωση έργων.

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ

Την ανάγκη να ανοίξει σύντομα ένας διάλογος μεταξύ των φορέων της Θεσσαλονίκης ώστε να διατυπωθεί μία ενιαία πρόταση για να κατατεθεί στην κυβέρνηση σχετικά με τη μεταφορά της Διεθνούς Εκθέσεως, εκτός του κέντρου της πόλης, επισημαίνει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος.

Ο δήμαρχος τονίζει πως καλύτερος χώρος για τη ΔΕΘ είναι οι Λαχανόκηποι, μία περιοχή με πολλά πλεονεκτήματα, υπογραμμίζοντας πως είναι ευκαιρία να ενισχυθεί και η δυτική πλευρά της πόλης.

“Η εξαγγελία Καραμανλή κινείται σαφώς προς θετική κατεύθυνση. Θα πρέπει να ξεκινήσει ένας ευρύς διάλογος ώστε να βρεθεί μια λύση που θα ικανοποιεί και θα ενώνει την κοινωνία”, σημειώνει ο νομάρχης Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να ακουστούν οι προτάσεις όλων των φορέων και των δήμων, όμως για ένα τέτοιο μεγάλο εγχείρημα με προοπτική δεκαετιών, οι τελικές αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδιασμού και μετά από διεθνή διαγωνισμό. “Ένα διεθνή διαγωνισμό που θα αφορά τόσο το χώρο μετεγκατάστασης και τη διαμόρφωσή του, όπως λέει ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, όσο και τη χρήση των σημερινών εγκαταστάσεων της ΔΕΘ, όπου θα πρέπει να αποφύγουμε μεγάλα κτίσματα και πολυκαταστήματα. Οι τελικές αποφάσεις ανήκουν στην πολιτεία”.

ΚΑΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙ

“Στο πλαίσιο της διεκδίκησης της EXPO 2008 ο φάκελος υποψηφιότητας που κατατέθηκε οριοθετούσε μια συγκεκριμένη, ρεαλιστική και μελετημένη πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου στη Δυτική Θεσσαλονίκη στην έκταση του ΤΕΙ” τονίζει ο δήμαρχος Εχέδωρου Γιώργος Αρβανιτίδης προσθέτοντας ότι η συγκεκριμένη επιλογή συνδυάζει μια σειρά από πλεονεκτήματα. Σύμφωνα με τον ίδιο, “η περιοχή βρίσκεται σε απόσταση μόλις 11 χλμ. από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, εξασφαλίζει πολύ καλή προσπελασιμότητα με το σύνολο της πόλης, του νομού, της περιφέρειας και της χώρας οδικώς, σιδηροδρομικώς αλλά και μέσω θαλάσσης, ενώ έχει πολύ καλή σύνδεση με το αεροδρόμιο, μέσω της περιφερειακής”.

“Οι υφιστάμενες μεταφορικές υποδομές ελαχιστοποιούν το κόστος των απαιτούμενων συμπληρωματικών έργων, ενώ στα παραπάνω πλεονεκτήματα προστίθεται το πάγιο αίτημα των κατοίκων της δυτικής περιοχής της Θεσσαλονίκης για τη διασφάλιση της κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης”, τονίζει.

ΔΥΤΙΚΑ ΒΛΕΠΟΥΝ ΒΕΘ ΚΑΙ ΕΕΘ

Θετική τόσο για τον εθνικό εκθεσιακό φορέα όσο και για την πόλη της Θεσσαλονίκης θα είναι η μετεγκατάσταση του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ) Σωτήριο Μαγόπουλο. Ο ίδιος χαρακτηρίζει τη δυτική Θεσσαλονίκη περιοχή με μέλλον αναφέροντας ενδεικτικά ως καλές επιλογές τη Σίνδο, τους Λαχανόκηπους και το Καλοχώρι.

“Ο χώρος όπου θα δημιουργηθεί το νέο εκθεσιακό κέντρο θα πρέπει να έχει ορίζοντα τουλάχιστον 100 ετών και να διαθέτει λειτουργικές και σύγχρονες υποδομές, όπου θα μπορούν να φιλοξενηθούν μεγάλες διοργανώσεις, που θα μας επιτρέψουν να διεκδικήσουμε εκ νέου την ΕΧPO” σημειώνει ο πρόεδρος του ΒΕΘ τονίζοντας ότι η μετεγκατάσταση του εκθεσιακού κέντρου θα ωφελήσει την ίδια την πόλη, καθώς θα μπορέσει να αποκτήσει ένα πνεύμονα πρασίνου με χώρους αναψυχής - ψυγαγωγίας αλλά και υπόγειες θέσεις στάθμευσης.

Χρυσή ευκαιρία για μια ευρεία πολεοδομική και αισθητική παρέμβαση στη Θεσσαλονίκη χαρακτηρίζει την εξαγγελία Καραμανλή ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ) Μιχάλης Ζορπίδης. “Δεδομένου ότι η ανατολική περιοχή συγκεντρώνει πληθώρα άλλων χρήσεων (οικιστικών, εμπορικών, επιχειρηματικών) και είναι ήδη κορεσμένη, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να κινηθούμε στη Δυτική Θεσσαλονίκη, που ούτως ή άλλως δικαιούται τη δική της ευκαιρία με μια παρέμβαση που θα αλλάξει την εικόνα υποβάθμισης. Δεν είναι της παρούσης στιγμής να μιλήσω για συγκεκριμένο χώρο. Αυτό που πρέπει να γίνει σε αυτήν τη φάση είναι η εκπόνηση μελέτης για να προκύψουν οι καταλληλότεροι χώροι” καταλήγει ο κ. Ζαρπίδης.

ΌΦΕΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΗ Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ

Το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ έχει επανειλημμένως επισημάνει, στη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών, την ανάγκη μετακίνησης του εκθεσιακού κέντρου και έχει προτείνει “την ανάπλαση του χώρου που θα απελευθερωθεί σε μητροπολιτικό πάρκο”, αναφέρει ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ Αναστάσιος Κονακλίδης υπογραμμίζοντας ότι η μετεγκατάσταση της ΔΕΘ θα βοηθήσει αφενός τις ίδιες τις εταιρείες HELEXPO ΑΕ και ΔΕΘ ΑΕ, που δύνανται να αποκτήσουν αναβαθμισμένους εκθεσιακούς χώρους, ικανούς να σταθούν με αξιώσεις απέναντι στον διαρκώς εντεινόμενο ανταγωνισμό στη διεθνή εκθεσιακή αγορά. Αφετέρου, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ/ΤΚΜ, θα ωφεληθεί η Θεσσαλονίκη, που θα μπορέσει επιτέλους να “ανασάνει”, αποκτώντας ένα μητροπολιτικό πάρκο-πνεύμονα πρασίνου και χώρο αναψυχής.

9+1 υποψήφιες περιοχές

Δέκα σημεία της Θεσσαλονίκης, εκ των οποίων το ένα έχει ήδη αποκλειστεί (αυτό του κέντρου), μελετήθηκαν διεξοδικά στο παρελθόν με αφορμή τη μελέτη που εκπονήθηκε για τη διοργάνωση της Expo στη Θεσσαλονίκη. Τα εν λόγω σημεία δεν αποκλείεται να πέσουν εκ νέου στο τραπέζι του διαλόγου, προσθέτοντας σε αυτά και νέες περιοχές.
Τα 9+1 σημεία ήταν:
- Λιβαδάκι Περαίας
- Αεροδρόμιο ΣΕΔΕΣ, νότια του οικισμού της Θέρμης
- Αγρόκτημα ΑΠΘ
- Περιοχή Ανθεμούντα του δήμου Θέρμης
- Ωραιόκαστρο, εξωτερική περιφερειακή
- Εγνατία κόμβος Λαγκαδά- Δερβένι
- Λαχανόκηποι
- Αγρόκτημα ΤΕΙ Σίνδου (είχε επιλεγεί για την Expo)
- Σίνδος ΒΙΠΕΘ
- Κέντρο
Σημειώνεται ότι o ισπανός αρχιτέκτονας Σαντιάγκο Καλατράβα είχε προχωρήσει σε μελέτη για την ανάπλαση του διεθνούς εκθεσιακού κέντρου Θεσσαλονίκης. Ο αρχικός σχεδιασμός Καλατράβα φιλοδοξούσε ξεκινώντας από την Άνω Πόλη και καταλήγοντας στην παραλία να συνδέσει το διεθνές εκθεσιακό κέντρο με την καθημερινή ζωή της Θεσσαλονίκης, προσθέτοντας παντού δακτύλους πρασίνου. Η ευρύτερη ανάπλαση της περιοχής θα έχει ως αιχμή του δόρατος το εκθεσιακό κέντρο. Η πρόταση, αν και είχε χαρακτηριστεί φιλόδοξη και εντυπωσιακή από τους φορείς της πόλης, δεν κατόρθωσε… να περπατήσει.

Ικανοποιημένες οι διοικήσεις ΔΕΘ και Helexpo

Ιδιαίτερα σημαντική χαρακτηρίζει την εξαγγελία του πρωθυπουργού για τη μετεγκατάσταση του εκθεσιακού κέντρου ο πρόεδρος της ΔΕΘ ΑΕ και του ΕΒΕΘ Δημήτρης Μπακατσέλος. “Θεωρώ ότι η εξαγγελία του πρωθυπουργού έγινε σε καλή χρονική συγκυρία. Είναι μία περίοδος που ‘τρέχουν’ διάφορα έργα στην πόλη: το μετρό, η επέκταση του αεροδιαδρόμου, η ολοκλήρωση της Εγνατίας οδού. Στην περίπτωση της παραχώρησης του ΣΕΜΠΟ του λιμανιού της Θεσσαλονίκης τα πράγματα εξελίχθηκαν γρήγορα. Θα πρέπει και το θέμα της μετεγκατάστασης του εκθεσιακού κέντρου να κινηθεί γρήγορα”, σημειώνει ο κ. Μπακατσέλος.

Για το ζήτημα της περιοχής στην οποία θα εγκατασταθεί το νέο εκθεσιακό κέντρο ο κ. Μπακατσέλος σημείωσε: “Κύρια συστατικά για την επιλογή της περιοχής είναι η προσβασιμότητα, η έκταση του οικοπέδου, όπου θα χωροθετηθεί η έκθεση, που θα πρέπει να κυμαίνεται από 600 έως 1000 στρμ., προκειμένου να διεκδικήσει μεγάλες διοργανώσεις, το ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς, η γειτνίαση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, με ξενοδοχεία, με χώρους ψυχαγωγίας”.

Σύμφωνα με τον κ. Μπακατσέλο το ζήτημα της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ είναι ευθύνη όλων των φορέων “για το λόγο αυτό θα πρέπει να βοηθήσουμε ώστε να προχωρήσει άμεσα”.
“Ως διοίκηση της ΔΕΘ θα κινηθούμε τεχνοκρατικά, βάσει μελετών που θα τεθούν υπόψη των συναρμόδιων υπουργείων”, λέει ο κ. Μπακατσέλος.

Ικανοποιημένος από την εξαγγελία του Κώστα Καραμανλή εμφανίζεται ο πρόεδρος της Helexpo Αριστοτέλης Θωμόπουλος υπογραμμίζοντας ότι η μετεγκατάσταση της ΔΕΘ ήταν πάγιο αίτημα της εταιρείας στην οποία προΐσταται. “Το καινούργιο εκθεσιακό κέντρο που θα δημιουργηθεί θα δώσει νέες προοπτικές στη ΔΕΘ αλλά και στην πόλη. Παράλληλα η Θεσσαλονίκη θα αποκτήσει μητροπολιτικό πάρκο”, αναφέρει ο κ. Θωμόπουλος. Στην ερώτηση ποια περιοχή θεωρεί ότι διαθέτει τα περισσότερα πλεονεκτήματα προκειμένου να μετεγκατασταθεί η ΔΕΘ τονίζει: “Η επιλογή της περιοχής θα γίνει βάσει μελέτης, προκειμένου να αναδειχθεί η καλύτερη δυνατή λύση, σε βάθος χρόνου, πέρα από σκοπιμότητες. Είναι πολύ βιαστικό να γίνονται τοποθετήσεις για την ‘καλύτερη’ περιοχή”, υπογραμμίζει ο κ. Θωμόπουλος επισημαίνοντας ότι “ως Helexpo θα συνδράμουμε σε ό,τι μας ζητηθεί από την κυβέρνηση”.

“ΚΑΘΑΡΗ” ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΖΗΤΟΥΝ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ

Θετικά βλέπουν την προοπτική δημιουργίας νέου εκθεσιακού κέντρου τα σωματεία των εργαζομένων στη ΔΕΘ ΑΕ “Ν. Γερμανός” και “ΣΕΔΕΘ”. Παράλληλα συμφωνούν για τη διατήρηση της κυριότητας των νέων χώρων από τη ΔΕΘ ΑΕ. Σύμφωνα με το μέλος του δ.σ. του συλλόγου εργαζομένων “Ν. Γερμανός” Κώστα Μαυράκη το νέο κέντρο θα πρέπει να έχει έκταση τουλάχιστον 1.000 στρεμμάτων και να είναι καθαρή ιδιοκτησία, ώστε να μη χρειαστούν χρονοβόρες απαλλοτριώσεις. “Η έκταση επιβάλλεται να συνδέεται με όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, να είναι εύκολα προσβάσιμη. Πιθανή μετακίνηση σε ακατάλληλη περιοχή θα ήταν ταφόπλακα για τον θεσμό”, σημειώνει ο κ. Μαυράκης.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΔΕΘ Θανάσης Δρογαλάς επισημαίνει ότι οι εργαζόμενοι επιθυμούν ένα εκθεσιακό κέντρο εκτός πόλης, αλλά δίπλα σε υποδομές, ενεργειακά και αισθητικά επαρκές.