Στην καρδιά της πόλης

Της ΕΥΑΝΝΑΣ ΒΕΝΑΡΔΟΥ (venardu@enet.gr)

Εκεί ήπιαμε τον καφέ μας. Ακούσαμε κλασική μουσική. Είδαμε την Αλίκη επί σκηνής. Κάναμε ουρές για μια ταινία. Χωρίσαμε. Συνδεθήκαμε. Ποιος Αθηναίος δεν έχει περάσει από εδώ;

Ειδική παράσταση της ταινίας «Είμαι πράκτωρ της «Εφ-Μπη-Αϊ» για τους αστυνομικούς στο «Παλλάς» τον Ιανουάριο του 1956.

«Παλλάς», «Μπραζίλιαν», «Ζόναρς», θέατρο «Αλίκη», «Φλόκα»... Το οικοδομικό τετράγωνο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, που ορίζεται από τη Βουκουρεστίου, τη Σταδίου, την Πανεπιστημίου και την Αμερικής, υπήρξε σημείο αναφοράς για τους κατοίκους αυτής της πόλης. Σήμερα, που το ιστορικό μέγαρο του '39 (και μεγαλύτερο της πρωτεύουσας) έκανε κι αυτό το δικό του λίφτινγκ, μετατρεπόμενο πλέον σε City Link, μια νέα έκδοση του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς (στον οποίο ανήκει πλέον) έρχεται να μας θυμίσει την ιστορία του.

Το προσεγμένο λεύκωμα υπογράφει ο καθηγητής Βασίλης Κολώνας, που μας πληροφορεί για πολλά: Το μέγαρο σχεδιάστηκε από τους νεαρούς αρχιτέκτονες Λεωνίδα Μπόνη και Βασίλειο Κασσάνδρα και χτίστηκε στο οικόπεδο των πρώην βασιλικών στάβλων. Εδώ και χρόνια έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο, αν και στα τέλη του '70 υπήρξε η σκέψη να το... κατεδαφίσουν για να το «αξιοποιήσουν»!

Η αρχιτεκτονική του κτιρίου φλέρταρε ορατά με το καινοτόμο Art Deco, μαρτυρώντας «την προσχώρηση» των αρχιτεκτόνων στη νέα τεχνοτροπία που κατέκλυζε το Παρίσι του 1925. Στο λιτό και στιβαρό αυτό κτίριο (που επί κατοχής έμελλε να στεγάζει την Κομαντατούρ!), διακρίνονται αρκετά στοιχεία καθοριστικά για την αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας της επόμενης δεκαετίας, ενώ οι στρογγυλεμένες γωνίες του θεωρήθηκαν νεωτερικό στοιχείο.

Το ιστορικό «Παλλάς» επρόκειτο να γίνει η «πολυτελεστέρα» αίθουσα των Βαλκανίων. Τα εγκαίνια έγιναν το 1932 με τη «Νυχτερίδα» του Στράους: στο θέατρο έσπευσαν περί τα 3.500 άτομα που παρά την αστυνομική δύναμη απειλούσαν να σπάσουν την πόρτα. Τελικά εισέβαλαν χωρίς καν να χρησιμοποιηθούν εισιτήρια ή προσκλήσεις.

Στη διάρκεια του Ελληνο-Ιταλικού Πολέμου διατέθηκε δωρεάν από το Μετοχικό Ταμείο Στρατού στο Εθνικό Θέατρο που είχε αναστείλει τις παραστάσεις του λόγω έλλειψης καταφυγίου στο δικό του κτίριο.

Το Μέγαρο απέκτησε γρήγορα και «χορευτήριο»: το καμπαρέ Μαξίμ, το οποίο το 1949 μετατράπηκε στην ομώνυμη κινηματογραφική αίθουσα, για να στεγάσει τελικά τη θεατρική σκηνή της Αλίκης Βουγιουκλάκη το 1971.

Το «Μπραζίλιαν» προσέλκυσε γρήγορα προσωπικότητες της διανόησης, όπως άλλωστε και τα γειτονικά «Ζόναρς» και «Φλόκα»: από τον Χατζιδάκι, τον Μόραλη και τον Καραγάτση, μέχρι τον Ντάρελ και τον Ζενέ, πριν κάνουν τα περάσματά τους στου Ορφανίδη, και του Απότσου... Ο Ταχτσής μάλιστα έγραψε και ποίημα: Τη «Συμφωνία του Μπραζίλιαν». Οσο για το «Ζόναρς», που εγκαινιάστηκε το '40, «τεκμήριο της κοινωνικής καταξίωσης της εποχής», αναφέρεται και στη «Μαντάμ Σουσού» του Ψαθά. Ο Σεφέρης πάντως, το χαρακτήριζε τότε ως «ένα ελεεινό κέντρο, άσχημα φωτισμένο, κι επιπλωμένο πρόστυχα»!

www.enet.gr