Με σεβασμό στο παλαιό- ένα μάθημα από τη «μακρινή» Χαϊδελβέργη.

Απέναντι από ένα σημαντικό ιστορικό μνημείο στην καρδιά της παλαιάς πόλης της Χαϊδελβέργης, αναμένεται μέσα στο 2010, σύμφωνα με άρθρο του γερμανικού περιοδικού Detail, να ανεγερθεί ένα νέο κτίσμα έπειτα από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Η Χαϊδελβέργη των 140.000 κατοίκων, διάσημη για την παλαιά πόλη της, στη Βάδη-Βυρτεμβέργη της Γερμανίας, αποδεικνύει ότι είναι μια σύγχρονη πόλη που δε φοβάται το καινούργιο, αλλά το εντάσσει στον μεσαιωνικό της ιστό, με τρόπο παραδειγματικό για τα σύγχρονα αστικά κέντρα.

Εικόνα 1: σοκάκι στην παλαιά πόλη, φωτογραφία από προσωπικό αρχείο

Το μνημείο: Επί της πλατείας Richard-Hauser της παλαιάς πόλης της Χαϊδελβέργης βρίσκεται ο καθεδρικός ναός των Ιησουιτών. Ο ναός αρχίζει να χτίζεται το 1712 πάνω σε σχέδια του  Francesco Rabiatti σε τεχνοτροπία μπαρόκ και ολοκληρώνεται το 1759. Σήμερα ο, εν λειτουργία, ναός και ιδιαίτερα η βορεινή του όψη θεωρείται ένα χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό και ιστορικό αξιοθέατο της παλαιάς πόλης.

Εικόνα 2: η βορινή όψη του ναού των Ιησουιτών, φωτογραφία από προσωπικό αρχείο

Ο διαγωνισμός: Η αφορμή και ο σκοπός του διαγωνισμού ήταν, σύμφωνα  με την προκήρυξη, η πραγματοποίηση του νέου  «Οίκου της Καθολικής Εκκλησίας» απέναντι από τον καθεδρικό ναό των Ιησουιτών, με αίθουσες εκδηλώσεων για το κοινό, γραφεία συμβούλων γάμου, χώρους συνεδριάσεως και γραφεία για τους κληρικούς,  καθώς και η πολεοδομική αναβάθμιση της πλατείας Richard-Hauser.

Σημαντική παράμετρος: Το υπάρχον κτίριο του 1968 που στεγάζει μέχρι σήμερα τον «Οίκο της Καθολικής Εκκλησίας» και κατέχει προνομιακή θέση επί της πλατείας Richard-Hauser, έπρεπε σύμφωνα με την προκήρυξη να ληφθεί σοβαρά υπ’όψιν από τους υποψηφίους, οι οποίοι όφειλαν να το ανακαινίσουν ριζικά και να το αναδείξουν μέσω της βελτίωσης του πολεοδομικού καθεστώτος επί της πλατείας.

Ο νικητής: Ανάμεσα σε άλλες 18, σύμφωνα με το περιοδικό Detail,  η πρόταση του αρχιτεκτονικού γραφείου Aag Loebner Schaefer Weber με έδρα τη Χαϊδελβέργη ανακηρύχθηκε πρώτη. Ο αρχιτέκτονας Stefan Loebner κατάφερε, συνεχίζει το άρθρο, να ενσωματώσει με επιτυχία το νέο κτίσμα του στον ιστό της πόλης, δίνοντας με τη λύση του έμφαση στην πλατεία που δεσπόζει ο ναός. Όσον αφορά στο υπάρχον κτίριο του 1968, ο αρχιτέκτονας αναδιοργανώνοντας μόνο το εσωτερικό προτείνει να διατηρηθεί αυτούσιο το κέλυφος. Η εκπυρήνωση αυτή του προσφέρει τη δυνατότητα να συμπληρώσει τετραγωνικά δημιουργώντας έναν επιπλέον όροφο (βλ. εικόνα 5) στο μέχρι πρότινος τετραώροφο κτίριο. Επίσης με την απομάκρυνση του εσωτερικού από το εξωτερικό κέλυφος, το γραφείο του Loebner προτείνει νέους χωρικούς συσχετισμούς και αφήνει το φυσικό φως να εισβάλλει σε όλο το κτίριο.

Εικόνα 3: Όψη: Aag Loebner Schäfer Weber, από την ιστοσελίδα Competionline

Εικόνα 4: Κάτοψη: Aag Loebner Schäfer Weber, από την ιστοσελίδα Competionline

Εικόνα 5: Τομή: Aag Loebner Schäfer Weber, από την ιστοσελίδα Competionline

Εικόνα 6: Η πλατεία Richard-Hauser μπροστά από το ναό: Aag Loebner Schäfer Weber, από την ιστοσελίδα Competionline

Η συνομιλία: «Ο κύβος θα αποτελέσει ένα οπτικό αντίβαρο στον ναό των Ιησουιτών χρησιμοποιώντας όμως μια σύγχρονη γλώσσα», δηλώνει ο αρχιτέκτονας σύμφωνα με το περιοδικό. Επενδύοντας μπετονένια τοιχία με ψαμμίτη δημιουργεί μια επιπλέον χρωματική αντιστοιχία με την όψη του ναού.

Η κριτική επιτροπή: «Η πρόταση έχει μεγάλη συνέπεια απέναντι στην παλαιά πόλη, δείχνει σεβασμό στην αρχιτεκτονική του ναού και αναδεικνύει την πλατεία Richard-Hauser», δηλώνει στο περιοδικό ο πρόεδρος της επιτροπής αρχιτέκτονας Wolfgang Riehle, πρόεδρος του συλλόγου αρχιτεκτόνων Βάδης-Βυρτεμβέργης.

Ο οικοπεδούχος: Σκεπτικός παρόλα αυτά φαίνεται να είναι, σύμφωνα με το Detail, ο οικοπεδούχος, που επιθυμεί να μιλήσει και με τους τέσσερις πρώτους διαγωνιζόμενους προτού αποφασίσει να ξεκινήσει τις εργασίες ανοικοδόμησης, οι οποίες προγραμματίζονται για τον Σεπτέμβριο του 2009.

Οι... χαμένοι: Χαρακτηριστικό πάντως είναι πως και η δεύτερη μα και η τρίτη βραβευμένη πρόταση, που δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα competionline, έχουν κοινή φιλοσοφία με τη νικητήρια. Και οι τρεις λύσεις διατηρούν το κτίριο του 1968 και συμπληρώνουν το υπάρχον οικοδομικό τετράγωνο ακουμπώντας στα παλαιότερα κτίρια ένα νέο κτίσμα, που προσδίδει αίγλη στην πλατεία. Παρόλα αυτά φαίνεται πως προτιμήθηκε το κτίριο του Stefan Loebner ως περισσότερο ταιριαστό με την όψη του ναού.

Εικόνα 7: 2ο Βραβείο Άποψη της πλατείας Richard-Hauser: Baurmann Dürr Architekten, από την ιστοσελίδα Competionline

Εικόνα 8: 3ο Βραβείο Άποψη της πλατείας Richard-Hauser: O.M. Architekten, από την ιστοσελίδα Competionline

Το συμπέρασμα; Είναι εντυπωσιακή η έμφαση που δίνουν οι παραπάνω προτάσεις  στην ένταξη ενός νέου κτιρίου -που επιθυμεί σίγουρα να αποτελέσει αρχιτεκτονική ατραξιόν σε κεντρικό σημείο της παλαιάς πόλης της Χαϊδελβέργης- στο άμεσο και ευρύτερο αστικό περιβάλλον του, λογική εκ διαμέτρου αντίθετη με τα νέα λαμπερά κτίρια που χτίζουν σταρ αρχιτέκτονες στα σύγχρονα αστικά κέντρα. Ακόμη είναι χαρακτηριστικός ο σεβασμός που δείχνουν οι προτάσεις απέναντι σε αξιόλογα κτίσματα παλαιότερων χρονικών περιόδων, είτε αυτά ανήκουν στο μακρινό είτε στο πρόσφατο παρελθόν, χωρίς να προσπαθούν διόλου να τα ανταγωνιστούν. Ως εκ τούτου οι συγκρίσεις με το νέο μουσείο της Ακρόπολης που επιδεικνύει μια εγωπαθή και εχθρική συμπεριφορά απέναντι στους απανταχού γείτονες του, είναι αναπόφευκτες.

Οφείλεται άραγε η αντιμετώπιση αυτή των αρχιτεκτόνων στην ισχύ της καθολικής τους εκκλησίας, που προσφέρει το γενναιόδωρο κεφάλαιο των 5.000.000 ευρώ για την πραγματοποίηση των γραφείων της στη Χαϊδελβέργη; Οφείλεται στο γεγονός ότι η πόλη της Χαϊδελβέργης αποτελεί μια αυτόνομη διοικητικά περιοχή, που δίνει σημασία στη διατήρηση μιας γοητευτικής παλαιάς πόλης, η οποία προσφέρει σημαντικά στην τουριστική της ανάπτυξη, ή οφείλεται στη γενικότερη φιλοσοφία των Γερμανών να σέβονται και να εκτιμούν το παλαιό αντί να το υποτιμούν και να το καταστρέφουν στο βωμό του κέρδους και της εφήμερης δόξας;
Να λοιπόν που παίρνουμε ένα μάθημα αρχιτεκτονικής παιδείας από τη μακρινή-όχι τόσο γεωγραφικά αλλά σίγουρα πολιτιστικά- μικρή πόλη της Χαϊδελβέργης.

Δαμπολιά Αννεζίνα

Πηγές

-Το άρθρο: Meldungen: „Angemessener Entwurf für brisante Altstadtsituation“ του Axel Dürheimer στην τρέχουσα ιστοσελίδα του περιοδικού Detail.: www.detail.de
-Competionline: http://www.competitionline.de/3014020/
-Wikipedia> Jesuitenkirche (Heidelberg): http://de.wikipedia.org/wiki/Jesuitenkirche_(Heidelberg)
-Wikipedia> Heidelberg : http://en.wikipedia.org/wiki/Heidelberg