ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΣΗΣ.-ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟΝ ΑΝΑΥΡΟ ΤΟΥ ΒΟΛΟ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ ΜΑΡΙΣΣΙΑ- ΜΑΡΚΙΑΝΑΚΗ ΠΕΛΑΓΙΑ
ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΖΗΖΗΣ ΚΟΤΙΩΝΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ – ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ - ΒΟΛΟΣ 2007

Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά το σχεδιασμό μιας αστικής κατοικίας με χώρο εργασίας, για μια τετραμελή οικογένεια.
Το οικόπεδο που επιλέξαμε βρίσκεται στην περιοχή του Αναύρου, στο Βόλο. Είναι γωνιακό με θέα στην θάλασσα. Η συγκεκριμένη τοποθεσία επελέγει γιατί σχετίζεται τόσο με το τοπίο της πόλης όσο και με το φυσικό τοπίο. 

 Η έρευνα ξεκίνησε μελετώντας τα ενεργήματα κατοίκισης μέσα στις ίδιες μας τις οικογένειες με στόχο να κατανοήσουμε τις ιδιαίτερες χρήσεις των χώρων στην καθημερινότητα των οικογενειών. Από τη μελέτη αυτή προέκυψαν κάποια μη αναμενόμενα ενεργήματα για κάθε χώρο της κατοικίας τα οποία όμως είναι τελικά τα πιο βασικά στην καθημερινή χρήση των χώρων. Αυτά τα ενεργήματα μελετήθηκαν με καταγραφή σε video και στην συνέχεια με την μεταφορά αυτών των video σε μακέτες.

 Καταγράφοντας στην συνέχεια την εναλλαγή του φωτός και της σκιάς στο οικόπεδο, πλέξαμε τη «ζωή» του οικοπέδου και την ζωή των οικογενειών μας για να δημιουργήσουμε τους δικούς μας χώρους κατοίκισης.

ΟΙΚΟΠΕΔΟ

Όπως προαναφέραμε, το οικόπεδο βρίσκεται στην περιοχή του Αναύρου. Είναι γωνιακό στην συμβολή των οδών Γαντζοπούλου και Αργοναυτών έχει έκταση 224 τμ.
Η επιλογή του οικοπέδου στηρίχτηκε το γεγονός ότι εντάσσεται στον αστικό ιστό της πόλης αλλά ταυτόχρονα βρίσκεται σε άμεση επαφή με το φυσικό τοπίο, εφόσον βρίσκεται δίπλα στην θάλασσα (παραλία Αναύρου) και έχει θέα στον Παγασητικό κόλπο.

 Ο νοτιοδυτικός προσανατολισμός του ενίσχυσε την απόφαση για αυτή την επιλογή.
Η περιοχή έχει χρήση σχεδόν αμιγής κατοικίας, είναι κοντά στο κέντρο του Βόλου και αποτελεί μια από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες περιοχές της πόλης. 

ΕΝΕΡΓΗΜΑΤΑ

Η έρευνα ξεκίνησε με την καταγραφή με video των ενεργημάτων που λαμβάνουν χώρα καθημερινά σε κάθε χώρο της κατοικίας μας, απ όλα τα μέλη των οικογενειών μας.
Προέκυψαν ως συμπέρασμα τα δύο  διαγράμματα.
Σε αυτά αποτυπώσαμε τους διαβίωσης, τα βασικά ενεργήματα και κάποια σημεία-λεπτομέρειες.
Από τα παραπάνω διαγράμματα κρατήσαμε το ενέργημα που συμβαίνει πιο συχνά σε κάθε χώρο. Στο καθιστικό κάθε κατοικίας το βασικό ενέργημα είναι το «κοιμάμαι-βλέπω τηλεόραση», στην κουζίνα τα ενεργήματα «μαγειρεύω», «τρώω», «συζητάω», στο υπνοδωμάτιο το «ντύνομαι», το «βάφομαι» και στο λουτρό το «πλένομαι». 
Στην συνέχεια απομονώσαμε frames από τα video καταγραφής τα οποία μας βοήθησαν να σκιαγραφήσουμε κινήσεις και στάσεις του σώματος.  Τις κινήσεις και στάσεις αυτές μετατρέψαμε σε μακέτες ενεργημάτων.

ΦΩΣ- ΣΚΙΑ

 Η έρευνα ολοκληρώνεται με την μελέτη της «καθημερινής» ζωής του οικοπέδου. Καταγράψαμε με video μια ημέρα του μήνα Οκτωβρίου, από τις 9πμ. έως τις 5μμ. το αποτύπωμα που αφήνει ο ήλιος επάνω στο οικόπεδο μας.
 Από το παραπάνω video απομονώσαμε τα σχήματα που παράγει το φως του ήλιου  στο οικόπεδο και δημιουργήσαμε ένα δικό μας video με τις κηλίδες του φωτός. Στην συνέχεια κρατήσαμε τρεις κηλίδες από τις πρωινές ώρες, τρείς από τις μεσημεριανές και τρεις από τις απογευματινές ώρες.  
Στο οικόπεδο δημιουργήσαμε έναν κάνναβο κολονών διαστάσεων 2χ7χ4μ. στον οποίο τοποθετήθηκαν καθ’ ύψος οι εννέα κηλίδες.
Στο σύστημα που προέκυψε πλέχτηκαν και οι μακέτες των ενεργημάτων κατοίκησης ανάλογα με την χρονική στιγμή την οποία συμβαίνουν και την ανάγκη τους για φυσικό φωτισμό.

ΜΑΚΕΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Μέσα από τις μακέτες εργασίας που ακολούθησαν στην κλίμακα 1.20 (για την καλύτερη επεξεργασία των χώρων) άρχισε σιγά σιγά να μορφοποιείται η τελική άποψη του κτιρίου.
Οι κηλίδες μετατράπηκαν σε πλάκες από μπετόν, οι οποίες ουσιαστικά αποτελούν το πάτωμα του κάθε ορόφου, αλλάζοντας το σχήμα τους όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο με βασικό άξονα  τις ανάγκες της κατοικίας.
 Οι μακέτες των ενεργημάτων άρχισαν να διατρυπούν τις πλάκες, σε κάποια σημεία να διακόπτονται από αυτές, ενώ το πλάτος τους μεταβαλλόταν ανάλογα με τη χρήση που υιοθετούσαν κάθε φορά. Η διαδικασία αυτή είχε ως αποτέλεσμα να αποτελέσουν άλλοτε τους τοίχους του εξωτερικού περιβλήματος και άλλοτε τον εξοπλισμό της κατοικίας.

ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ

Πρόκειται για μια πενταόροφη οικοδομή. Οι εξωτερικού τοίχοι είναι από εμφανές μπετό ενώ εσωτερικά οι τοίχοι είναι σοβατισμένοι και βαμμένοι με άσπρο χρώμα. Τα καμπύλα στοιχεία που προέκυψαν από τα ενεργήματα κατοίκησης είναι επίσης από μπετό, σοβατισμένο και βαμμένο άσπρο. Σε ορισμένα σημείο, όπως θα δούμε παρακάτω, οι χώροι κλείνουν από ένα ημιδιαφανές υλικό, το litracon εξασφαλίζοντας φυσικό φως. Οι χώροι κλείνουν με πτυσσόμενες τζαμαρίες οι οποίες όταν ανοίγουν καθιστούν σχεδόν την μεγαλύτερη επιφάνεια του χώρου ημιυπαίθρια. Ταυτόχρονα έχουν θέα προς το εσωτερικό του σπιτιού αλλά και το φυσικό τοπίο- τοπίο της θάλασσας.

Το στοιχείο που ενοποιεί όλους του χώρους της κατοικίας είναι το κλιμακοστάσιο.  Η σκάλα είναι κατασκευασμένη επίσης από εμφανές μπετό, σε μια προσπάθεια να της δώσουμε μια γλυπτική αίσθηση.
Τα δάπεδα είναι από ξύλο, βότσαλο και γρασίδι, - όσο το δυνατό φυσικά υλικά «φυσικά» υλικά.
Το  «τοπίο» της κατοικίας ολοκληρώνεται με την χρήση των φυτών και του νερού. Σε αρκετά σημεία έχουν προβλεφθεί μεγάλες ζαρντινιέρες για την φύτευση φυτών. Ολόκληρος  ο τοίχος του κλιμακοστασίου καλύπτεται από ένα αναρριχητικό φυτό ενώ ένα μεγάλο δέντρο τοποθετείται πλάι στο στοιχείο του νερό- πισίνα.
Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύνολο, δηλαδή η κατοικία να δημιουργεί την αίσθηση -είτε κάποιος βρίσκεται στο εσωτερικό της είτε στο εξωτερικό της -ενός γλύπτου.

Κάτοψη υπογείου

Η κάτοψη του υπογείου έχει ως κύρια χρήση αρχιτεκτονικό studio.
Η είσοδος στο χώρο γίνεται από το ισόγειο. Στην πλάκα του ισογείου, πάνω από το studio, έχει δημιουργηθεί ένα κενό, το οποίο περιμετρικά στην στάθμη του ισογείου κλείνει με ένα τοίχο από litracon. To litracon είναι ένα υλικό το οποίο συνεισφέρει στο φυσικό φωτισμό του χώρου, αφού αφήνει να περάσει το 4% του φωτός που πέφτει στην επιφάνεια του.
Στο studio υπάρχουν τρία μεγάλα σχεδιαστήρια- γραφεία, βιβλιοθήκη και χώρος για εκτυπωτές…
Στο πίσω μέρος του υπογείου τοποθετούνται οι βοηθητικοί χώροι – WC, λεβητοστάσιο, αποθήκες και το μηχανοστάσιο της πισίνας. 

Κάτοψη ισογείου

Η κάτοψη του ισογείου λειτουργεί ως η κύρια είσοδος στο κτίριο.
Έχουν προβλεφθεί δύο θέσεις στάθμευσης, ενώ στο πίσω μέρος του χώρου έχει δημιουργηθεί ένας μικρός κήπος που λειτουργεί ως χώρος ανάπαυσης.

Κάτοψη ά ορόφου

Ο ά όροφος είναι ο χώρος των υπνοδωματίων. 
Έχουν προβλεφθεί δύο μεγάλα υπνοδωμάτια. Το υπνοδωμάτιο των γονιών, των παιδιών και ένα λουτρό το οποίο θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει κοινή χρήση από τα τέσσερα μέλη της οικογένειας, αλλά ταυτόχρονα μπορεί εύκολα να απομονωθεί.

Από την έρευνα προέκυψε ότι το βασικό ενέργημα των υπνοδωματίων είναι το «ντύνομαι», ενώ στο λουτρό το «κάνω ντους» και το «βάφομαι».

Έτσι, στο δωμάτιο των γωνιών το κυρίαρχο στοιχείο είναι η ντουλάπα και ένα χώρος με καθρέφτες που βρίσκεται διπλά στην ντουλάπα, για να μπορεί κανείς εύκολα να ντυθεί και να αφήσει τα ρούχα του. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο δωμάτιο των παιδιών. Όπου έχει σχεδιαστεί ένα μικρότερο, από αυτό των γονιών, έπιπλο, για το ενέργημα ντύνομαι. 

 Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα κρεβάτια των παιδιών είναι ένα στοιχείο το οποίο κρέμεται από την οροφή και γίνεται αντιληπτό από την πλαϊνή όψη. Δεξιά και αριστερά κλείνουν με τοίχο μπετό και από αμοβολημένο τζάμι, στοιχείο που αφήνει να εισέλθει το φυσικό φως , χωρίς αυτός που κοιμάται να γίνεται αντιληπτός από τους απ’ έξω.
Όσο αναφορά το λουτρό, το βασικό στοιχείο είναι η μεγάλη μπανιέρα που βρίσκεται στην μέση του χώρου. Δεξιά και αριστερά υπάρχει ένας χώρος για κάθε δωμάτιο με το νιπτήρα και ένα τεράστιο πάγκο με καθρέφτη όπου λαμβάνει χώρα το ενέργημα «βάφομαι».

Στο μπροστά κομμάτι της κάτοψης, τοποθετείται η πισίνα και ένας μικρός ιδιωτικός κήπος όπου έχει φυτευτεί ένα ψηλό δέντρο ώστε να εξασφαλίζει σκιά και ένα αναρριχόμενο φυτό στον τοίχο του κλιμακοστασίου ο οποίος είναι από litracon. Ο τοίχος της πισίνας στο παιδικό υπνοδωμάτιο είναι επίσης από litracon ώστε να συνεισφέρει στον φυσικό φωτισμό του χώρου και να επιτρέπει ενώ το νερό δεν είναι οπτικά εμφανές, παρ ‘ όλα αυτά να νιώθει κανείς την ύπαρξη του.

Κάτοψη β΄ ορόφου

Στην κάτοψη αυτού του ορόφου κεντρικό στοιχείο είναι το νερό/ πισίνα.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας χώρος διασκέδασης αλλά και ταυτόχρονα χαλάρωσης, διότι πέρα από την υπαίθρια πισίνα, έχει χρησιμοποιηθεί ένα κομμάτι για διαμόρφωση του home cinema.
Ακόμα έχει σχεδιαστεί και ένας ύπαιθρος χώρος στο πίσω μέρος της κάτοψης ο οποίος όταν οι τζαμαρίες ανοίγουν, γίνεται ένας ενιαίος χώρος με την υπόλοιπη κάτοψη. Έτσι κατά του θερινούς μήνες ο όροφος γίνεται ολόκληρος τζα  ημιυπαίθριος   
Διπλά στην πισίνα έχουμε προβλέψει έναν υπαίθριο εξώστη  για τις ξαπλώστρες του χώρου της πισίνας.

Κάτοψη γ’ ορόφου

Ο  γ΄ όροφος είναι το καθιστικό, η κουζίνα, αλλά κα η κύρια είσοδος στην κατοικία.
 Επειδή το βασικό ενέργημα του καθιστικού είναι το «κοιμάμαι- βλέπω τηλεόραση», σχεδιάσαμε ένα έπιπλο καναπέ το οποίο είναι το κυρίαρχο στοιχείο του χώρου αυτού. Ο καναπές αυτός προσαρμόζεται στις εκάστοτε απαιτήσεις, αφού όταν η οικογένεια είναι μόνη της στο σπίτι, ουσιαστικά λειτουργεί σαν «κρεβάτι», ενώ όταν η οικογένεια φιλοξενεί κόσμο, το ένα κομμάτι του σύρεται μέσα στο άλλο, ώστε να μετατρέπεται σε καναπέ και να απελευθερώνει το χώρο. Ο καναπές – κρεβάτι τοποθετείται απέναντι από το τζάκι και την τηλεόραση -η οποίο βρίσκεται επάνω από το τζάκι.

Σημειώνουμε ότι πίσω από την εστία του τζακιού υπάρχει ένα άνοιγμά που έχει θέα προς την θάλασσα.
 Πίσω από τον χώρο του καναπέ έχει διαμορφωθεί ένα κομμάτι ως βιβλιοθήκη και χώρος διαβάσματος.
 Τα ενεργήματα που λαμβάνουν χώρα στην κουζίνα είναι το «συζητάω», το «μαγειρεύω» και το «γευματίζω». Γι’ αυτό το λόγο, στους χώρους της κουζίνας έχουν σχεδιαστεί μεγάλοι πάγκοι για το μαγείρεμα και ένα μεγάλο τραπέζι, ώστε να εξυπηρετούνται οι παραπάνω χρήσεις. Πίσω από την κουζίνα υπάρχει ένα wc- αποθήκης.
Ο χώρος του καθιστικού και της κουζίνας κλείνει μια πτυσσόμενη τζαμαρία η οποία έχει θεά εσωτερικά της κατοικίας και την θάλασσα.

Κάτοψη δ΄ ορόφου

Ο όροφος αυτός χρησιμοποιείται ως αρχιτεκτονικό γραφείο.
Η κάτοψη ολοκληρώνεται από δύο μεγάλες βεράντες. Η πίσω βεράντα στεγάζεται από μια πέργκολα και ένα αναρριχητικό φυτό ώστε να εξασφαλίζεται σκίαση τους θερινούς μήνες, ενώ η μπροστά που έχει θέα στην θάλασσα και στο εσωτερικό της κατοικίας, στεγάζεται από την πλάκα της οροφής. 

Κάτοψη δώματος

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ ΜΑΡΙΣΣΙΑ- ΜΑΡΚΙΑΝΑΚΗ ΠΕΛΑΓΙΑ
ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΖΗΖΗΣ ΚΟΤΙΩΝΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ – ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ - ΒΟΛΟΣ 2007

 Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.