Αναλογική _ ψηφιακή μορφογενετική διαδικασία

Η αναζήτηση μορφής σε μια αρχιτεκτονική διαδικασία, δεν αποτελεί ποτέ τυχαίο γεγονός. Πάντοτε, ακόμα και στην χειρότερη εκδοχή της, η μορφή είναι απόρροια πολλαπλών παραμέτρων και συνιστωσών, είτε αυτό συμβαίνει συνειδητά είτε υποσυνείδητα. Στις μέρες μας αναβιώνουν έντονα μεθοδολογίες μορφογενετικής σύνθεσης. Βασίζονται κατά κύριο λόγο στα νέα ψηφιακά εργαλεία και τις τεχνολογίες CAD/CAM που φαίνονται να αναδιαρθρώνουν πεπατημένες πρακτικές του παρελθόντος. Θα τολμούσε κανείς να υποστηρίξει πως ο υπολογιστής ως γρήγορο και καθαρό μέσο, τείνει να εξαλείψει κάθε φυσική σχεδιαστική μέθοδο. Πράγματι οι νέες τεχνολογίες ανοίγουν νέες δυνατότητες στη συνθετική και παραγωγική διαδικασία. Μπορεί όμως η μια διαδικασία να αντικαταστήσει την άλλη; Η΄ βρισκόμαστε σε έναν αναπροσδιορισμό αναλογικού ψηφιακού;

Η συζήτηση σήμερα εστιάζει στα λεγόμενα scripts, μια σειρά εργαλείων και λογισμικού ουσιαστικά που φέρνουν τον αρχιτέκτονα πιο κοντά στο ρόλο του προγραμματιστή. Τα scripts βασίζονται σε μαθηματικούς αλγόριθμους και είναι σε θέση να αυτοματοποιούν διαδικασίες χειρισμού μεγάλου αριθμού πληροφοριών. Καθιστούν εύκολη την προσαρμογή μεταλλαγμένων μονάδων σε επιφάνειες διπλής καμπυλότητας ικανές να περιγράψουν οποιαδήποτε μορφή. Επιτρέπουν παράλληλα την δοκιμή πολλαπλών επιλογών και λύσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα και βάση μιας κυκλικής διαδικασίας βελτιστοποίησης. Εφαρμόζοντας κανείς τις εν λόγο τεχνολογίες θα μπορούσε πρακτικά (αν και πολύ πολύπλοκο) να προγραμματίσει και να παράγει το κτίριο πού θέλει, σε ένα άυλο σχεδιαστικό περιβάλλον, εξομοιώνοντας στην ιδανική περίπτωση υλικά και φυσικά φαινόμενα. Σε κάθε περίπτωση έρχεται πάντα η στιγμή που η ψηφιακά παραγόμενη μορφή μετατρέπεται σε ύλη και πρέπει να προσαρμοστεί στις συνθήκες που το υλικό επιβάλει.

Σε αντίθεση, μια αναλογική συνθετική διαδικασία βασίζεται στο απτό, το φυσικό, τo υλικό. Και εδώ κανόνες και αλγόριθμοι μπορούν να αποτελέσουν σχεδιαστικό λογισμικό χωρίς βέβαια μεγάλη μαθηματική πολυπλοκότητα και ακρίβεια. Η φυσική συμπεριφορά όμως του εκάστοτε υλικού είναι πάντοτε παρούσα, εμπλουτίζοντας τη διαδικασία με συγκεκριμένες ποιότητες και συμπεριφορά. Η δύναμη της βαρύτητας, η σύναψη των αντικειμένων μεταξύ τους, ο συσχετισμός τεχνικής και φυσικής συμπεριφοράς του επιλεγμένου υλικού αποτελούν παράγοντες που είναι αδύνατο να διαγραφούν, σε αντίθεση με ένα ψηφιακό σχεδιαστικό περιβάλλον.

Όπως μια ψηφιακή συνθετική διαδικασία προσομοιάζει το φυσικό περιβάλλον, αντίστοιχα μπορεί μια αναλογική συνθετική διαδικασία να ενσωματώσει πρακτικές κινηματογράφησης που καθιερώθηκαν κατά κανόνα από τα ψηφιακά προγράμματα animation. Εδώ το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αναλάβει το ρόλο του κινητικού φορέα, μετατρέποντας την τρισδιάστατη υλική γεωμετρία σε ζωντανό μηχανισμό τετραδιάστατης παραγωγής μορφής. Ενσωματώνουν το φως, τη σκιά, τον αέρα.

Σίγουρο είναι πως ο παράγοντας άνθρωπος δεν μπορεί να λειτουργήσει ως “καλοκουρδισμένη” μηχανή. Πάντα υπάρχει το απρόοπτο, το λάθος, η ατέλεια, η αναίρεση του κανόνα που οι ίδιοι θέσαμε. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να σταθεί σε ένα ψηφιακό περιβάλλον. Το λάθος σβήνεται, καθώς απειλεί να τινάξει το σύστημα στον αέρα.

Η πληθώρα καθαρών πολύπλοκων μορφών που παράγονται κατά την παραπάνω διαδικασία παίρνουν και αυτές το δρόμο προς την συγκεκριμένη αρχιτεκτονική μετατροπή και έπειτα υλοποίηση. Εδώ αναμφίβολα η ανάγκη της ψηφιοποίησης είναι αναπόφευκτη. Πώς άλλωστε θα μπορούσε να χειριστεί κανείς τέτοιου είδους γεωμετρίες δίχως να περιπέσει σε αναχρονιστικές σχεδιαστικές και κατασκευαστικές προσεγγίσεις;

Γίνετε λοιπόν σαφές πως οι δύο διαδικασίες δύσκολα μπορούν να υπάρξουν αυτοτελώς. Αντίθετα η μία μπορεί να εμπλουτίσει την άλλη, ενημερώνοντας το εκάστοτε φυσικό ή ψηφιακό μοντέλο με την εκάστοτε πληροφορία.

Συγκερασμό των δύο συνθετικών προσεγγίσεων μπορεί κανείς να παρατηρήσει στα επόμενα video, φοιτητικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν σε εργαστήριο του ομιλούντος σε συνεργασία με την καθηγήτρια αρχιτεκτονικής σύνθεσης στο πανεπιστήμιο του Bielefeld, Ρούλη Λεκατσά.

Υλικά συστήματα κινηματογραφούνται με τη βοήθεια του ανθρώπινου σώματος. Αναλογικά και ψηφιακά εργαλεία, εφαρμόζονται από κοινού οδηγώντας στην πραγμάτωση ενός ζωντανού μηχανισμού μορφογένεσις.