(128) Δυναμικά συστήματα ενός ερειπωμένου χωριού

Φοιτήτρια: Βάσω Σταυροθεοδώρου
Επιβλέπων καθηγητής: Ασπασία Κουζούπη
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών/ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ιούλιος 2010

Σύντομη περιγραφή

Η διπλωματική αυτή εργασία αποτελεί συνέχεια του ερευνητικού μου θέματος (Η δυναμική του χρόνου στη Χαρτογράφηση/ Ερευνώντας το παράδειγμα του ερειπωμένου χωριού Παλιός Πλάτανος, επιβλ: Α. Κουζούπη), προσεγγίζοντας το ερειπωμένο αυτό χωριό ως ένα τοπίο που συνεχώς μετασχηματίζεται με την πάροδο του χρόνου. Έτσι, εστιάζοντας στην κυρίαρχη έννοια του χρόνου κι ερευνώντας τα ήδη υπάρχοντα δυναμικά συστήματα του ερειπωμένου τοπίου (ερείπια, καλλιέργειες, ελαιώνες), προτείνονται σε αυτά προσθήκες με  νέες χρήσεις γης, καθώς και τρόποι διαχείρισης των  μεταξύ τους σχέσεων αλληλεπίδρασης και αξιολόγηση διαφορετικών βαθμών επεμβατικότητας.

 

 

Τρόπος προσέγγισης _στάδια έρευνας

Η πρότασή μου εμπεριέχει έναν εναλλακτικό τρόπο επιστροφής στο ερειπωμένο τοπίο, που παρά τη φαινομενικά ανενεργή του κατάσταση, μετασχηματίζεται συνεχώς τόσο με την πάροδο του χρόνου όσο και με τον κύκλο των εποχών.

Έτσι εστιάζοντας στην κυρίαρχη έννοια του χρόνου, ξεκίνησε μια διαδικασία διερεύνησης των ήδη υπαρκτών δυναμικών συστημάτων και των συμπεριφορών τους απέναντι στον παράγοντα του χρόνου, των  σχέσεων αλληλεπίδρασης ανοιχτού και κλειστού-κτιστού χώρου, γεγονός που οδήγησε σε πολλαπλές ομαδοποιήσεις, ταξινομήσεις κι απλοποιήσεις υπαρκτών συνόλων (πχ ταξινόμηση ερειπίων).

 

 

-Κέλυφος μέσα στο κέλυφος-συμβιωτική σχέση:

Μέσα από τη διαδικασία αυτή, προέκυψε το ακόλουθο εννοιολογικό σχήμα: 1 .ίχνος, 2.  ενεργοποίηση, 3. μνήμη.  Σύμφωνα με αυτό, το «ίχνος» (υπάρχουσα κατάσταση ερειπίου-υπάρχον κέλυφος) τροφοδοτείται με μια νέα προσθήκη-χρήση (νέο κέλυφος) , έτσι ώστε το σύνολο που θα προκύψει (κέλυφος μέσα στο κέλυφος) να αρχίζει να ενεργοποιείται με την πάροδο του χρόνου λίγο πριν το σημείο της πλήρους αποσύνθεσης του ερειπίου που θα σήμαινε τη νέα εγκατάλειψη του χωριού.

Μέσω αυτής της πρότασης, προσπάθησα να εισάγω  τη δυναμική του παράγοντα του χρόνου μέσα στη διαδικασία του σχεδιασμού με εν μέρει ελεγχόμενο τρόπο. Έτσι, οι «συμβιωτικές δομές»  που προτείνω αρχίζουν κι ενεργοποιούνται από τη στιγμή της επέμβασης κι έπειτα. Δηλαδή τα εξωτερικά κελύφη των ερειπίων εξακολουθούν να γκρεμίζονται με την πάροδο του χρόνου (Ν και ΝΑ τοίχοι- καμία επέμβαση, υπόλοιποι τοίχοι-ενίσχυση κατά 40%,60% ή 80%), ενώ  τα εσωτερικά διάτρητα κελύφη αρχίζουν να μετασχηματίζονται σταδιακά σε εξωστρεφή (ελεγχόμενος βαθμός ιδιωτικότητας).

 

 

-Ζώνες- τροφοδοτήσεις:

Παράλληλα, ερευνώντας τις σχέσεις αλληλεπίδρασης ανοιχτού και κλειστού χώρου (όριο, πλάτωμα, αγκαλιά)  και εισάγοντας νέους παράγοντες στη διαδικασία έρευνας όπως την πυκνή βλάστηση (ρόλος οριοθέτησης) και τις μάζες χαλασμάτων (ρόλος ενοποίησης), αποκαλύπτονται 3 ζώνες- περιοχές στην περιοχή μελέτης.

 

 

Έτσι,  λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες χωρικές ποιότητες της κάθε ζώνης, την υπάρχουσα τυπολογία του κάθε ερειπίου καθώς και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ τους, προκύπτει ένας νέος κώδικας προσέγγισης και διαχείρισης του ερειπωμένου τοπίου.  Σύμφωνα με αυτόν, προκύπτουν ανάγκες  που μεταφράζονται ως νέες χρήσεις γης που κατανέμονται στο χώρο (δημόσιες, εργαστηριακές, προσωρινής διαμονής). Αυτό σημαίνει ότι η κάθε ζώνη και το κάθε ερείπιο αντιμετωπίζεται τόσο μεμονωμένα όσο και ως αναπόσπαστο σύνολο.  Παράλληλα, με τον ίδιο τρόπο, προτείνονται-ανακατανέμονται στις ζώνες αυτές υπάρχοντα είδη βλάστησης, με τρόπο που να ενισχύεται η 'ροικότητα' των χρήσεων και κινήσεων που προκύπτουν. Ακόμη, προτείνεται η ανακύκλωση υλικών (χαλάσματα) στις ζώνες που είναι εφικτό, καθώς και διαφορετικοί βαθμοί διαχείρισης των  δικτύων (μονοπάτια) ανάλογα με τις ανάγκες και τα χωρικά χαρακτηριστικά της καθεμιάς.[εικ. 7,8,9,10]

 

 

Σκοπός

Απώτερος σκοπός της πρότασής μου είναι να επαναπροσδιοριστεί η σχέση του ανθρώπου με ένα ερειπωμένο τοπίο και να αποτελέσει αφορμή για αναθεώρηση του τρόπου διαχείρισης ερειπωμένων οικισμών. Η προσφυγή σε μεθόδους αποκατάστασης και συντήρησης  κινδυνεύει να οδηγήσει σε ένα σύστημα χωρίς ισορροπία, λόγω του ότι αγνοούνται οι υπάρχουσες ποιότητες του τοπίου και οι δυνατότητά του να ανταπεξέλθει σε μεγάλες και απότομες αλλαγές. Έτσι, επιλέγοντας να επέμβω πάνω σε ενεργά στοιχεία του τοπίου που μετασχηματίζονται και τροφοδοτώντας τα με νέες χρήσεις, μου αποκαλύφθηκε τελικά ένα δυναμικό σύστημα που ισορροπεί ανάμεσα στην τάξη και την αταξία. Με αυτόν τον τρόπο ο χώρος και ο χρόνος αποτελούν αναπόσπαστο σύνολο, ενώ το ερειπωμένο τοπίο λειτουργεί ως υπόβαθρο που όχι μόνο φιλοξενεί συμβάντα, αλλά και τα προκαλεί.

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία