ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
2009-10
Φοιτήτρια : Ελένη Τσόπελα
Επιβλέπων καθηγητής: Θ. Στασινόπουλος
Τμήμα αρχιτεκτόνων μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημεομηνία παρουσίασης : 24 Μαρτίου 2010
Η εξέλιξη της κατοικίας στο χρόνο
Εφαρμογή σε πράσινη πολυκατοικία
Η εργασία αυτή πραγματεύεται την εξέλιξη της κατοικίας στο πέρασμα του χρόνου και τις αλλαγές που απαιτούνται ώστε να ικανοποιούνται τα νέα δεδομένα της ζωής των κατοίκων της. Ως παράδειγμα σχεδιάστηκε πολυκατοικία στο Ν. Ηράκλειο Αττικής με πυκνή αστική δόμηση, τυπική για την Ελληνική πόλη. Δεν έχει ακολουθηθεί η λογική της επαναλαμβανόμενης κάτοψης ενός τυπικού ορόφου, αλλά κάθε διαμέρισμα διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες των κατοίκων που στεγάζει. Αυτή η προσπάθεια εξέλιξης έχει συνδυαστεί με βιοκλιματικά στοιχεία στο κτίριο. Έχει γίνει μια λεπτομερής μελέτη όσο αναφορά τη λειτουργικότητα των χώρων, τη σύνδεση τους, τις κινήσεις, τα κατασκευαστικά αλλά και στατικά στοιχεία. Επίσης έχουν ληφθεί υπόψη κανόνες του ΓΟΚ που αφορούν το συντελεστή δόμησης, ποσοστό κάλυψης και ανώτατο ύψος, αλλά και τους επιτρεπόμενους ημιυπαίθριους και εξώστες.
Υπήρξαν δύο βασικά κίνητρα επιλογής του θέματος:
• Οι νέες κοινωνικές ομάδες και η εξέλιξη τους
Κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα η σύσταση της κοινωνίας μεταβλήθηκε σημαντικά και πολυποίκιλα. Παράγοντες όπως η μετανάστευση, η αναβάθμιση του μορφωτικού και εργασιακού επίπεδου της γυναίκας, οι συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις της αγοράς για επαγγελματική επάρκεια και εξειδίκευση, αλλοίωσαν το πρότυπο της κλασικής πατριαρχικής οικογένειας και δημιούργησαν, πλην των πατροπαράδοτων, νέες κοινωνικές ομάδες όπως εργένηδες, ζευγάρια χωρίς παιδιά, μονογονεϊκές οικογένειες, ηλικιωμένοι κ.λ.π.
Η καθεμία από τις παραπάνω ομάδες έχουν διαφορετικές προσδοκίες και απαιτήσεις από την κατοικία τους, οι οποίες καθορίζουν και τον κατάλληλο σχεδιασμό της. Σε κάθε περίπτωση η κατοικία πρέπει να ανταποκρίνεται στις οικογενειακές δομές, και με τον απαιτούμενο μετασχηματισμό της να τις ακολουθεί στην πάροδο του χρόνου. Όταν τα μέλη μιας κατοικίας μεγαλώσουν σε αριθμό ή ηλικία, η κατοικία πρέπει να προσαρμόζεται κατάλληλα λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, την προσωπικότητα, την ιδιωτικότητα, την κοινωνικότητα και τις τυχόν ιδιαίτερες ανάγκες των ενοίκων. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και η ρευστότητα της οικονομίας επέβαλαν την εργασία στο σπίτι με αποτέλεσμα την απαίτηση για δημιουργία χώρου εργασίας μέσα σε αυτό, συχνά σε συνθήκες απομόνωσης και ησυχίας. Η σύγχρονη κατοικία λοιπόν πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευελιξία ως προς τη δυνατότητα μεταβολής της κάτοψης, και ως προς τη δυνατότητα μεταβολής ορισμένων στοιχείων. Με βάση αυτές τις απαιτήσεις και δεδομένα έγινε ο σχεδιασμός των κατόψεων των ορόφων. Διαμορφώνονται έτσι διαμερίσματα που απευθύνονται άλλοτε σε ζευγάρι που μπορεί να εξελιχθεί σε πολυμελή οικογένεια, άλλοτε σε εργένη με προοπτική δημιουργίας οικογένειας κτλ.
• Εξοικονόμηση ενέργειας
Η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας είχε σαν αποτέλεσμα την ένταση των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών και ευαισθητοποίησε τους ανθρώπους για προστασία του περιβάλλοντος ώστε οι επόμενες γενιές να μπορούν όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να δημιουργήσουν.
Καθώς ο κτιριακός τομέας (νοικοκυριά και τριτογενής τομέας) αντιπροσωπεύει το σημαντικότερο τομέα κατανάλωσης της τελικής ενέργειας, η μείωση της κατανάλωσης αυτής αποτελεί πλέον πραγματική ανάγκη. Προκειμένου να επιτευχθεί η μείωση αυτή εφαρμόζονται διάφορες τεχνικές κατά την κατασκευή των κτιρίων, πολλές από τις οποίες δεν απαιτούν επιπλέον κόστος ενώ ταυτόχρονα βοηθούν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Οι τεχνικές αυτές έχουν ως στόχο τη δημιουργία θερμικής και οπτικής άνεσης, την αξιοποίηση των Α.Π.Ε. και την εκμετάλλευση των φυσικών φαινομένων του κλίματος.
Με βάση αυτές τις δύο παραμέτρους λοιπόν, και σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της ερευνητικής εργασίας, κινήθηκε ο σχεδιασμός. Διαμορφώθηκαν τέσσερις όροφοι διαμερισμάτων με υπόγειο, piloti και βατό δώμα. Όσο αναφορά την ευελιξία μελετήθηκαν οι κατόψεις έτσι ώστε να είναι δυνατή άλλοτε η συνένωση διαμερισμάτων, άλλοτε μια αλλαγή χρήσης των χώρων τους ή κάποια επέκταση τους, με τις λιγότερες δυνατές αλλαγές των δομικών τους στοιχείων. Για κάθε διαμέρισμα επιλέχτηκε ένα σενάριο εξέλιξης το οποίο η κατοικία καλείται να εξυπηρετήσει.
Με αυτόν τον τρόπο οι κατοικίες μπορούν και προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα ζωής των κατοίκων τους. Οι χώροι διαμορφώνονται ανάλογα με την ηλικία, την οικονομική κατάσταση, την κοινωνικότητα κτλ του κάθε ανθρώπου.
Όσο αναφορά την ενέργεια, εφαρμόστηκαν ορισμένα συστήματα ενεργητικά ή παθητικά για την εξοικονόμηση ενέργειας. Έτσι, επιλέχθηκε ο βέλτιστος δυνατός προσανατολισμός των χώρων για επαρκή φωτισμό και θερμικά κέρδη, η επαρκής μόνωση του κελύφους, καθώς και τεχνικές για την ενίσχυση της θέρμανσης και της ψύξης των χώρων. Επίσης, τοποθετήθηκαν ηλιακοί συλλέκτες για παραγωγή ζεστού νερού.
Η διαμόρφωση των όψεων (ειδικά της βόρειας) του κτιρίου υπονοούν ότι πρόκειται για ένα πράσινο κτίριο.
Η βλάστηση αξιοποιείται με τη χρήση μιας πράσινης κατασκευής η οποία λειτουργεί ως δεύτερο κέλυφος του κτιρίου διαμορφώνοντας την όψη του, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί και ως ανεμοπροστασία και μόνωση στο Βορρά.
Και στην νότια όψη έχει γίνει χρήση της βλάστησης για μορφολογικούς λόγους, αλλά και για τη βελτίωση του μικροκλίματος. Επιπλέον, το κλιμακοστάσιο διαμορφώνεται ως κατακόρυφο θερμοκήπιο για ενίσχυση της θέρμανσης το χειμώνα.
Συνοψίζοντας, ο σχεδιασμός έχει κινηθεί στα πλαίσια εξέλιξης της οικογένειας στο χρόνο, σε συνδυασμό με μια "πράσινη" λογική η οποία και σηματοδοτείται από την διαμόρφωση της πρόσοψης της πολυκατοικίας.
Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.
