(196) Εργαστήρια αρχιτεκτονικής και μονάδες φιλοξενίας στο Ρίο

Φοιτήτρια: Αντιγόνη Άννα Αναστασοπούλου
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Κατερίνα Λιάπη
Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Αρχιτεκτόνων μηχανικών
Ημερομηνία υποστήριξης: 02/07/2010

Η πρόταση γεννήθηκε από την ιδέα για ένα θέμα αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που θα συνδυάζει το εφήμερο με το μόνιμο και το σταθερό με το μεταβλητό αξιοποιώντας τις ιδιαίτερες δυνατότητες και ποιότητες που αυτά προσφέρουν, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Η επιλογή σχεδιασμού εργαστηρίων αρχιτεκτονικής προέκυψε από το προσωπικό βίωμα της αρχιτεκτονικής έρευνας ως μια διαδικασία που βασίζεται στη μοναχικότητα και τη συγκέντρωση αλλά αποζητά ταυτόχρονα και τη δυνατότητα ανταλλαγής και μοιράσματος που μόνο μέσα από μια συλλογικότητα μπορούν να αναδυθούν. Σκοπός λοιπόν της σύνθεσης γίνεται ο συγκερασμός αυτών των δύο όψεων σε ένα σύνολο που τις υποδέχεται αρμονικά.

Επιλογή περιοχής επέμβασης και οικοπέδου

Θεωρώντας σημαντική τη σύνδεση του χώρου έρευνας - εργαστηρίων με το Πανεπιστήμιο, καταλληλότερη περιοχή επέμβασης κρίθηκε το Ρίο.

Το οικόπεδο με έκταση 50.000 τμ. καλύπτει όλες τις ανάγκες του κτιριολογικού προγράμματος προσφέροντας παράλληλα τη δυνατότητα ισορροπίας και εναλλαγής μεταξύ κτισμένου και άκτιστου χώρου. Έχει σχήμα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, έντονα γραμμικό και είναι προσβάσιμο μόνο από τη μία και μάλιστα τη μικρή πλευρά του, χαρακτηριστικά που δημιουργούν μια ενδιαφέρουσα πρόκληση για τον τρόπο χειρισμού της αρχιτεκτονικής σύνθεσης σε αυτό.

ΓΕΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
1. Κτίριο Εργαστηρίων - Σχεδιαστηρίων με υπαίθρια προέκταση και χώρο προμήθειας υλικών
2. Κεντρικό κτίριο με αμφιθέατρο 150 ατόμων, βιβλιοθήκη, καφετέρια, γραφεία καθηγητών και υπεύθυνων και εκθεσιακό χώρο
3. Μονάδες φιλοξενίας που δέχονται έως και 47 άτομα και κτίριο διοίκησής τους  
4. Μπαρ - Εστιατόριο
5. 25 υπαίθριοι χώροι στάθμευσης και  23 υπόγειοι
6. Υπαίθριος χώρος συγκέντρωσης - αμφιθεατράκι 

Σχεδιαστικές αρχές

-Γενικές
Βασική πρόθεση στη σύνθεση υπήρξε η διατήρηση και αξιοποίηση του φυσικού χαρακτήρα του τοπίου, η αρμονική ένταξη των κτιρίων στο περιβάλλον και η αθόρυβη επέμβαση σε αυτό.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα κτίρια βυθίζονται στο έδαφος και αναπτύσσονται γραμμικά στο οικόπεδο αφήνοντας ελεύθερες ζώνες για την κυκλοφορία. Δεν αντιμετωπίζονται ως μεμονωμένοι όγκοι αλλά εντάσσονται σε μια ενιαία σχεδιαστική κίνηση, στην οποία ο κτισμένος και ο άκτιστος χώρος εναλλάσσονται. Ως ενοποιητικά στοιχεία λειτουργούν ράμπες και στέγαστρα που παράλληλα ορίζουν κάποιες από τις βασικές πορείες και προσφέρουν σε αυτές σκιά.

-Ειδικές σε συνάρτηση με τη φύση του έργου
Η ανάγκη της πνευματικής εργασίας για συγκέντρωση, απομόνωση και ηρεμία αλλά ταυτόχρονα και για διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων και περιπλάνηση της σκέψης, οδήγησε στη δημιουργία ενός εσωστρεφούς περιβάλλοντος που όμως εξασφαλίζει οπτική διαφυγή στην πλειονότητα των σημείων του.

Βήματα σχεδιαστικής εξέλιξης
Βασική σχεδιαστική απόφαση στην οποία συνέβαλε και η έντονα γραμμική γεωμετρία του οικοπέδου, υπήρξε η κατάτμηση του οικοπέδου σε δύο διακριτούς γραμμικούς τομείς με βάση το κοινό στο οποίο απευθύνονται και τις λειτουργίες που αυτοί περιλαμβάνουν.

Κυκλοφορία
Η κίνηση πραγματοποιείται μέσω πορειών σε διαφορετικά επίπεδα οι οποίες αναπτύσσονται κατά μήκος του οικοπέδου και επιτρέπουν στην κυκλοφορία να γίνεται ποικιλοτρόπως, εύκολα και ελεύθερα ενώ τα διαφορετικά κάδρα της θέας από αυτές της προσδίδουν ενδιαφέρον και την καθιστούν ευχάριστη.

Η οριζόντια μετάβαση από τη μία πορεία στην άλλη γίνεται μέσω του φυσικού εδάφους που σε πολλά σημεία το επιτρέπει λόγω εξίσωσης των υψομέτρων.

Μονάδες φιλοξενίας
Οι προκατασκευασμένες ξύλινες μονάδες (3.9 επί 3.9 επί 3.2) ισογείου (1 ατόμου) και ορόφου (1-2 ατόμων) σύρονται με τη βοήθεια ειδικού οχήματος και τοποθετούνται σε μόνιμο μεταλλικό σκελετό ανάλογα με τις τρέχουσες ανάγκες.

Οι μονάδες του ισογείου περιλαμβάνουν μια ζώνη για τους υγρούς χώρους οι οποίοι συνδέονται  με την αποχέτευση και τις κεντρικές υπόγειες παροχές ηλεκτρισμού και νερού. Για οικονομία ανά δύο οι μονάδες εξυπηρετούνται από τις ίδιες παροχές και γι' αυτό το λόγο τα ζευγάρια αποτελούν το ένα αντικατοπτρισμό του άλλου. Οι μονάδες του ορόφου, προστίθενται πάνω από τις μονάδες του ισογείου και επικοινωνούν με αυτές μέσω πτυσσόμενης εσωτερικής σκάλας ώστε να γίνεται κοινή χρήση των υγρών χώρων.

Οι συρόμενες τζαμαρίες των μονάδων, όταν ανοίγουν δημιουργούν μια αίσθηση προέκτασης του εσωτερικού χώρου στο διάδρομο που έτσι, δεν λειτουργεί μόνο ως πέρασμα αλλά μπορεί να γίνει κοινός, ζωντανός χώρος για τους φιλοξενούμενους όταν αυτοί το επιθυμούν.

Οι εξωτερικές περσίδες που τοποθετούνται στα ανοίγματα εξασφαλίζουν ιδιωτικότητα στους φιλοξενούμενους, προστατεύουν από τον ήλιο και ταυτόχρονα τονίζουν τη γραμμικότητα στις όψεις του σκελετού.

Η οροφή του σκελετού αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης πορείας που οδηγεί στις μονάδες και τη θάλασσα. Οι μεταλλικές σκάλες που βρίσκονται κατά μήκος του σκελετού επιτρέπουν την κατακόρυφη επικοινωνία από την οροφή μέχρι το ισόγειο των μονάδων, ενώ η μεγάλη σκάλα στην οποία καταλήγει ο σκελετός μπορεί να λειτουργήσει και ως χώρος συγκέντρωσης, ιδίως κατά τις καλοκαιρινές βραδιές με εξαιρετική θέα, ακριβώς δίπλα στη θάλασσα.

Οι μονάδες όταν δεν χρησιμοποιούνται απομακρύνονται από το σκελετό, τοποθετούνται σε προβλεπόμενο χώρο στο υπόγειο (στην ίδια στάθμη με το ισόγειο των μονάδων) και εκεί επισκευάζονται και συντηρούνται. Ο σκελετός τότε μένει άδειος, μόνο με τους ξύλινους διαδρόμους, υποδηλώνοντας ότι κάτι λείπει και αφήνοντας μια αίσθηση αναμονής του.

Επίλογος
Η πρόταση για χώρους εργαστηρίων δεν είναι περιοριστική για τον προορισμό και τη λειτουργία της σύνθεσης. Οι χώροι είναι αρκετά μεγάλοι και σχεδιασμένοι με τρόπο που την καθιστά ευέλικτη στην αξιοποίησή της.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.