Η ΕΥΕΡΓΕΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

             Παντού ερημιά. Ο ήχος απών. Παντού σκοτεινά και άοσμα όλα. Οι τελευταίες στιγμές μιας σιωπής. Κεραυνός. Η λάμψη τυφλώνει, τα μάτια καίνε, πέφτεις κάτω, κουλουριάζεσαι. Ο ήχος δυνατός και βίαιος. Απότομος και μανιακός, φωτεινή χαρακιά στο σκότος του βουβού. Πόνος. Και ύστερα σβήνει αργά. Πόση ενέργεια μπορούν να κρύβουν μερικές μόνο στιγμές και πόσο απαραίτητες είναι για να απελευθερωθεί...
             Και αλήθεια δεν είναι λίγες εκείνες οι φορές που ο καθένας μας έχει βιώσει αυτό το τοπίο. Μόνος, μέσα σε ένα χάος από ερωτήματα, που ψάχνουν να βρουν την αφετηρία, το πρωταρχικό ερώτημα, που η απάντηση του θα δώσει λύση σε όλα... «γιατί;» Και ο πόνος, όπως η θάλασσα- κατά κύματα να έρχεται να σε μεταμορφώνουν σε ακτή («ακτή»- «ακίς»= αιχμηρός!). Και εσύ εκεί, να ψάχνεις το «γιατί;».
             Σίγουρα δεν θα ‘ρθει, έτσι δεν θα ‘ρθει η απάντηση. Μη ζητάς απαντήσεις από αυτούς που δεν μπορούν να σου τις δώσουν. Και κάνεις υπομονή και παύση και δέχεσαι και περιμένεις, απελπίζεσαι και σηκώνεσαι. Και για να λέω, πως είναι απαραίτητη διαδικασία- δοκιμασία για να γίνει η «ζύμωση».
             Είναι ο πόνος η αρχική ουσία. Και είναι η σιωπή, η υπομονή, τα δάκρυα και ο χρόνος τα απαραίτητα συστατικά για να τον νιώσεις. Να τον κάνεις κτήμα σου, για να τον εξουσιάσεις. Και για να θέλω να πω, ότι έτσι θα τον χρησιμοποιήσεις για να τον μετατρέψεις σε ωφέλιμη ουσία, σε κινητήρια δύναμη- το δίχως άλλο...
             Εκείνες οι στιγμές είναι που σε κάνουν δημιουργικό. Για εκείνες μιλάω, που στάθηκαν η αφορμή, ένα έργο να μείνει στην ιστορία.

             Πόσα και πόσα αριστουργήματα της τέχνης και της ευρύτερης αρχιτεκτονικής, δεν έχουν μια δική τους ιστορία να πουν. Και εμείς τα κοιτάμε και τα θαυμάζουμε και αρκούμαστε σε αυτό. Γιατί δεν έχουμε μάθει να αναζητούμε «τάς αιτίας των ποιουμένων», που λέει και ο Πλάτωνας. Έχουμε αυτιά και δεν ακούμε, και έχουμε δάκτυλα και δεν έχουμε αφή. Ποιος ακούει τους στεναγμούς και ποιος ακουμπάει τα δάκρυα του Ρίτσου, του Παπαδιαμάντη και άλλων, από όλους τους χώρους; Ποιος ακούει και ακουμπάει τα δομικά στοιχεία των έργων τους;
             Πως να εξαιρεθεί από αυτό η αρχιτεκτονική, η μεγάλη αγκαλιά όλων των τεχνών; Δεν φτιάχνονται νοσοκομεία αν δεν πονέσεις τον άρρωστο, δεν χτίζονται σχολεία αν δεν πονέσεις τα παιδιά, δεν διαμορφώνονται ανοιχτοί χώροι- πάρκα, αν δεν πονέσεις τα πούλια, τα ζωάκια, τα φυτά και δεν σηκώνεις κατοικίες αν δεν πονέσεις τον άνθρωπο. Να μελετάς και να μαθαίνεις για όλα αυτά, για να βιώσεις τα προβλήματα τους, τους πόνους τους, να τα πονάς... Πόνος, όχι λύπηση. Συμμετοχή, όχι παρατήρηση. Να είσαι ένα μαζί με όλα, για να έχετε «ιδίαν φρόνησιν», για να θυμηθώ και τον Ηράκλειτο. Να αγαπάς, για να καταλαβαίνεις. Να αγαπάς τη ζωή έτσι όπως σου έρχεται. Και γιατί θέλω να πω, πως μόνο με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος ξέρει να ζει. Αλίμονο λοιπόν στον αρχιτέκτονα που δεν ξέρει να ζει. Για να είναι και αρχιτέκτονας της ζωής του, για να μπορεί και να διευθετεί προβλήματα και να αντιμετωπίζει πόνους.
              Και για να επιστρέψω σε εκείνο το «γιατί;»...
Λοιπόν, ίσως δεν υπάρχει πιο άστοχο ερώτημα από αυτό, τελικά. Όταν σου χαρίζεται κάτι, τέτοιες απορίες σου περισσεύουν! Για να κοιτάς μετά από καιρό πίσω και για να βλέπεις ξεκάθαρα το πως ο πόνος μετουσιώθηκε σε ποιότητα έργου και ότι πλέον παρατηρείς τον κόσμο από ένα σκαλοπάτι πιο πάνω, έχοντας γίνει αυτός (ο πόνος) η αφορμή για να προχωρήσεις μπροστά, να προχωρήσεις τη ζωή σου.

ΤΣΑΠΑΡΑΣ  ΣΤΕΛΙΟΣ
archeste@hotmail.com