Ιδιωτικά νησιά: μπίζνες με την απομόνωση

Για τους περισσότερους Ελληνες το ιδιωτικό νησί είναι ένα από τα προνόμια των κροίσων. Τώρα όμως τα ιδιωτικά νησιά βρίσκονται στο επίκεντρο επενδυτικών σχεδίων. Αφορμή η μεγάλη ρευστότητα που έχουν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια ιδιώτες και επιχειρηματικοί όμιλοι ορισμένοι από τους οποίους «φλερτάρουν» με την προοπτική να γίνουν ιδιοκτήτες ενός από τα περίπου 60 νησιά που υπολογίζεται ότι βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών. Εφοπλιστές, επιχειρηματίες και κυρίως επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό, όπως π.χ. την Κύπρο ή τη Μέση Ανατολή, όπου η άνοδος του πετρελαίου έχει παράσχει πολύ μεγάλη ρευστότητα κεφαλαίων, αποτελούν τους βασικούς «θηρευτές» νησιών. Στόχος είναι είτε η μετατροπή τους σε ιδιωτικούς «παραδείσους» είτε η πραγματοποίηση τουριστικών επενδύσεων και αναπτύξεων real estate.

Τα ιδιωτικά νησιά έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που πολύ δύσκολα μπορεί κανείς να βρει στην ξηρά. Κατ' αρχάς προσφέρουν απομόνωση, στοιχείο ιδιαίτερα «πρακτικό» για να προσελκύσουν πελάτες, αγοραστές κατοικιών και παραθεριστές. Επίσης, τα προς πώληση νησιά είναι συνήθως μεγάλης επιφάνειας, τουλάχιστον κάποιες εκατοντάδες στρέμματα. Η εύρεση τέτοιου μεγέθους εκτάσεων στην ηπειρωτική χώρα και μάλιστα με άμεση γειτνίαση και πρόσβαση στη θάλασσα αποτελεί «όνειρο θερινής νυκτός» για τους ενδιαφερομένους. Οι τελευταίοι έχουν πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα, καθώς οι πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες (π.χ. Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό) έχουν ανοίξει την όρεξη των επενδυτών. Ηδη άλλωστε έχει αναγνωριστεί η υστέρηση της χώρας σε τουριστικές αναπτύξεις διεθνούς εμβέλειας, που θα αναβαθμίσουν το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν.

Ετσι, πολλοί είναι οι ιδιώτες ιδιοκτήτες νησιών οι οποίοι έχουν αναγνωρίσει τα «φιλέτα» που κρατούν στα χέρια τους και σπεύδουν να εκμεταλλευθούν με τον καλύτερο τρόπο το γεγονός αυτό. Από τις κινήσεις που προβλέπεται να ολοκληρωθούν άμεσα, καθώς πληροφορίες φέρουν να υφίσταται ήδη σχετικό προσύμφωνο, είναι η αγορά του νησιού Αρκούδι από τον επιχειρηματία κ. Ιωάννη Περρωτή (Lambert Smith Hampton). Το νησί βρίσκεται στο Ιόνιο, είναι έκτασης 4.200 στρεμμάτων, και ανήκε στην οικογένεια Δενδρινού. Αλλη μία αγορά που είχε αναφερθεί στο πρόσφατο παρελθόν αφορούσε την Σκυροπούλα, μια νησίδα έκτασης 4.200 στρεμμάτων, ακριβώς δίπλα στη Σκύρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, το νησί πωλήθηκε από την οικογένεια Αντωνιάδη έναντι ποσού 6 εκατ. ευρώ σε μέλος ή μέλη της ελληνοκυπριακής εφοπλιστικής οικογένειας Χατζηιωάννου, διασημότερο μέλος της οποίας είναι ο κ. Στέλιος Χατζηιωάννου, ιδρυτής του ομίλου EasyGroup (περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις εταιρείες EasyJet και EasyCruise). Εξίσου πρόσφατη ήταν και η πώληση της νησίδας Κυθρός, κοντά στη Λευκάδα. Ο Κυθρός, έκτασης 770 στρεμμάτων, από πληροφορίες φέρεται ότι αγοράστηκε από Ελληνα επενδυτή έναντι ποσού 2,5 εκατ. ευρώ.

Οι αγορές νησιών μέχρι σήμερα μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη αφορά αμιγώς ιδιωτικές επενδύσεις, που αφορούν αποκλειστικά τους νέους ιδιοκτήτες.

Η δεύτερη συνοδεύεται από σχέδια για την ανάπτυξη των νησιών και τη μετατροπή τους σε ολοκληρωμένα τουριστικά θέρετρα, κατά κανόνα με τη συνοδεία τουριστικών κατοικιών. Μία τέτοια κίνηση φέρεται να δρομολογείται στη νήσο Αλατάς στον Παγασητικό Κόλπο, έκτασης 500 στρεμμάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, το νησί επιχειρείται να εκμισθωθεί για τα προσεχή 50 χρόνια από την κυπριακή United Five Development, η οποία αναμένεται να επενδύσει περισσότερα από 50 εκατ. ευρώ για την ανέγερση μεγάλης ξενοδοχειακής μονάδας 900 κλινών, η οποία θα πλαισιώνεται από εστιατόρια, χώρους αναψυχής, γήπεδα τένις και ασφαλώς πισίνες.

Αλλο ένα νησί που πωλήθηκε ήταν ο Δρυμός, που αποκτήθηκε από μία ομάδα Βρετανών που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη ακινήτων. Η αγορά του νησιού, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του συμπλέγματος των Κυκλάδων και είναι έκτασης 3.000 στρεμμάτων, εκτιμάται ότι ανήλθε σε 4,2 εκατ. ευρώ.

Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και για τον Δοκό, που βρίσκεται ανάμεσα στην Υδρα και τις ακτές της Αργολίδας (Ερμιόνη). Το νησί των 12.000 στρεμμάτων έχει αρκετές δεσμεύσεις, καθώς είναι γνωστό για τον αρχαιολογικό πλούτο που διαθέτει. Πριν από λίγους μήνες, υπήρξε έντονη φημολογία ότι εξαγοράστηκε από τον κυπριακό επενδυτικό όμιλο Kerlengou Island Investments Plan Ltd, κάτι που εν τέλει δεν επιβεβαιώθηκε. Το βέβαιο είναι ότι υπάρχει κινητικότητα επενδυτών, που έχουν αναγνωρίσει τη στρατηγική τοποθεσία του νησιού. Εξίσου έντονη, βέβαια, είναι και η επαγρύπνηση τοπικών φορέων και οικολογικών οργανώσεων, όπως η Ενωση Οικολόγων Υδρας που επιθυμεί τη διασφάλιση του αρχαιολογικού χαρακτήρα του νησιού και της προστασίας του.

Εκείνη, όμως, που παρουσιάζει ίσως το μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον είναι η νήσος Πάτροκλος, δίπλα στο Σούνιο (υπάγεται στον Δήμο Kερατέας), ιδιοκτησίας της οικογενείας Γιατράκου. Η τοποθεσία του νησιού και η έκταση των 4.200 στρεμμάτων που καλύπτει το έχουν αναδείξει στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος, μιας και θεωρείται πρόσφορη η ανάπτυξή του ως τουριστικό θέρετρο. Για την αγορά του είχαν στο παρελθόν ενδιαφερθεί ισραηλινά συμφέροντα, ενώ είχε εμπλακεί και το όνομα του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ Aριέλ Σαρόν. Το σχετικό σχέδιο έχει οριστικά ναυαγήσει και πλέον, το ενδιαφέρον όλων στρέφεται σε ξένο επενδυτικό όμιλο, ο οποίος διαπραγματεύεται την αγορά του. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ποσό που θα χρειαστεί να εκταμιευθεί αναμένεται να ξεπεράσει κατά πολύ τα 100 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το γεγονός ότι απέχει μόλις 850 μέτρα από τις ακτές της Αττικής το καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικό προορισμό, κατάλληλο για την ανάπτυξη ενός πολυτελούς παραθεριστικού θερέτρου, ενώ μπορεί κάλλιστα να φιλοξενήσει και μαρίνα.

Ποιοι είναι όμως οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών νησιών και πώς τα έχουν αποκτήσει; Οι περισσότεροι από τους κατόχους νησιών οι οποίοι σήμερα τα διαθέτουν προς πώληση τα έχουν κληρονομήσει από προγόνους τους, που με τη σειρά τους τα απέκτησαν στην αμέσως μετά την τουρκοκρατία περίοδο. Ως εκ τούτου, πολλοί από τους ιδιοκτήτες υποχρεώθηκαν να καταφύγουν ακόμα και στον Αρειο Πάγο, προκειμένου να τα διεκδικήσουν. Οι περισσότεροι εξ αυτών πέτυχαν την έκδοση αποφάσεων που τους κατοχύρωναν τίτλους ιδιοκτησίας. Σε κάθε περίπτωση, όσοι ενδιαφέρονται για την αγορά κάποιου νησιού οφείλουν να προσέξουν ιδιαίτερα τους τίτλους ιδιοκτησίας, αλλά και τα σχετικά πιστοποιητικά. Πάντως, τα περισσότερα νησιά που πωλούνται διαθέτουν πλήρεις φακέλους.

Το πρόβλημα όμως που καλούνται σήμερα ν' αντιμετωπίσουν πολλοί ιδιοκτήτες - κληρονόμοι ιδιωτικών νησιών αφορά το καθεστώς περιβαλλοντικής προστασίας που διέπει αρκετά από τα εν λόγω νησιά. Υπολογίζεται ότι το 70% των ιδιωτικών νησιών διαθέτει κάποιο τμήμα ή τμήματα που έχουν χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (πρόγραμμα Natura). Σε αυτά λοιπόν τα σημεία, οποιαδήποτε επένδυση ανάπτυξης είναι εξ ορισμού καταδικασμένη.

ΟΔΗΓΟΣ ΑΓΟΡΑΣ

Σύμφωνα με τον κ. Μάικ Βασιλείου, πρόεδρο της FIABCI Ελλάδος και του ελληνικού παραρτήματος της διεθνούς εταιρείας NAI Real Estate, η τιμή του κάθε νησιού που πωλείται εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Οσο πιο κοντά βρίσκεται στην ξηρά, τόσο αυξάνεται η τιμή του, μιας και διευκολύνεται έτσι η πρόσβαση προς αυτό. Κανένα ιδιωτικό νησί δεν διαθέτει υποδομές, όπως π.χ. σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφελείας (ηλεκτρικό, νερό, τηλέφωνο) κι έτσι είναι σημαντικό να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τη στεριά. Επίσης σημαντικό στοιχείο είναι το κατά πόσον διαθέτει νερό στο υπέδαφός του, ώστε να γίνουν οι απαιτούμενες γεωτρήσεις. Αλλο ένα στοιχείο που αυξάνει την τιμή του είναι οι παραλίες που μπορεί να έχει, όπως επίσης και κάποια φυσικά λιμάνια, ή προσχώσεις, ώστε να μπορεί να προσεγγιστεί ακτοπλοϊκώς.

Το κυριότερο όμως είναι να διαθέτει τα απαιτούμενα πιστοποιητικά, ώστε να μπορεί να μεταβιβαστεί. Τα πιστοποιητικά αυτά απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να εκδοθούν, καθώς μεταξύ των εμπλεκομένων υπουργείων είναι το υπ. Εθνικής Αμυνας, το ΥΠΕΧΩΔΕ και το υπ. Πολιτισμού. Για την πώληση κάθε νησιού πρέπει να υπάρχει γνωμάτευση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ότι δεν διαθέτει αρχαία, όπως επίσης και της Δασικής Υπηρεσίας, ότι δεν είναι χαρακτηρισμένο ως δασικό. Αντίστοιχα, χρειάζεται βεβαίωση από το υπ. Εθνικής Αμυνας και το υπ. Ναυτιλίας (μέσω του Πολεμικού Ναυτικού) ότι το υπό αγορά νησί δεν υπόκειται σε δεσμεύσεις για λόγους εθνικής ασφαλείας. Εκ των πραγμάτων, δυσκολίες μεταβίβασης αντιμετωπίζουν τα ιδιωτικά νησιά που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία. Σημαντικές είναι και οι δυσκολίες που εμφανίζει η πώληση νησιών στο σύμπλεγμα των Εχινάδων Νήσων στο Ιόνιο. Πρόκειται για νησιά που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης Νatura 2000, βάσει του οποίου αρκετά σημεία τους προστατεύονται και δεν επιτρέπεται καμία παρέμβαση. Σημειωτέον ότι όλα τα εν λόγω πιστοποιητικά μπορεί να απαιτήσουν έως και 12 μήνες, προκειμένου να εκδοθούν.

Αλλο ένα στοιχείο που οφείλουν να προσέχουν οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές είναι ότι όλα τα νησιά της χώρας θεωρείται ότι ανήκουν στην παραμεθόριο. Ως εκ τούτου, το ελληνικό κράτος διατηρεί την προαίρεση αγοράς για κάθε νησί, εφόσον το επιθυμεί κι εφόσον ασφαλώς το ιδιωτικό καθεστώς είναι ξεκάθαρο. Αν αλλάξει χέρια κάποιο νησί, το κράτος μπορεί να το αποκτήσει εκ νέου από τον επόμενο ιδιοκτήτη, εντός διαστήματος ενός έτους.