Ο ρόλος των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών στο σχεδιασμό του δημόσιου χώρου

Φοιτήτριες: Γιαννουλάτου - Δεστούνη Αγγελική, Ντετσάβες Μικέλα
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μίχα Ειρήνη
Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιούλιος 2012

«10 διαγωνισμοί σε 30 χρόνια, 4 πραγματοποιημένοι και 2 υπό υλοποίηση: αυτά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν μέσα από μια αναδρομή στη διαμόρφωση του δημόσιου χώρου της Αθήνας από το 1980 ως το 2011», απόσπασμα από την ερευνητική εργασία που εξετάζει το ρόλο των διαγωνισμών θεσμικά και στην πράξη μέσα από τη μελέτη 26 πλατειών της Αθήνας.

Η παρούσα εργασία διερευνά το ρόλο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών στη διαμόρφωση του δημοσίου χώρου στο κέντρο της Αθήνας και τη θέση τους μεταξύ των επίσημων διαδικασιών σχεδιασμού του. Εξετάζεται τόσο το τί προβλέπεται θεσμικά, όσο και το πώς αυτό εφαρμόζεται τελικά στην πράξη από τους αρμόδιους φορείς. Εργαλείο για τη μελέτη αυτή αποτελούν ορισμένες πλατείες του Ιστορικού Κέντρου, ως εννοιολογικά και γεωγραφικά προσδιορισμένες εκφράσεις του ευρύτατου, αυτού, δημοσίου χώρου.

Η τεκμηρίωση των δεδομένων στηρίζεται σε βιβλιογραφικές πηγές, κυρίως άρθρα περιοδικών, νομοθετικά στοιχεία και προκηρύξεις διαγωνισμών αλλά και σε προσωπική έρευνα στα αρχεία του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, του Δήμου Αθηναίων, του ΥΠΕΚΑ και της ΕΑΧΑ Α.Ε., ενώ πολύτιμες πληροφορίες προσέφεραν και οι συνομιλίες με υπαλλήλους των παραπάνω φορέων.

Ως αφορμή του προβληματισμού μας λειτουργεί η έντονη στροφή και το ενδιαφέρον που εκφράζεται ποικιλοτρόπως την εποχή αυτή για το δημόσιο χώρο, με την ταυτόχρονη επαναφορά του θεσμού των διαγωνισμών, ιδιαίτερα μέσα από τις νέες σχεδιαστικές και πολιτικές στρατηγικές για την πόλη της Αθήνας.

Αρχικά επιχειρείται μια αναδρομή και ανάλυση της παρουσίας του θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών στην Ελλάδα, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε αυτούς που αφορούν το δημόσιο χώρο. Στη συνέχεια, για τις πλατείες που ανήκουν στο πεδίο έρευνας, καταγράφονται τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και η πορεία διαμόρφωσής τους (1832-2011), εντοπίζοντας, κάθε φορά, τους εμπλεκόμενους φορείς και τις διαδικασίες σχεδιασμού που ακολούθησαν.

Από τα παραπάνω προκύπτει πως οι περιπτώσεις αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για δημόσιους χώρους της Αθήνας είναι ελάχιστες και, αντιθέτως, προτιμώνται άλλες μέθοδοι ανάθεσης μελετών. Εξετάζονται, λοιπόν, πιο συγκεκριμένα, οι 10 διαγωνισμοί για πλατείες που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία 30 χρόνια, με στόχο να εντοπιστούν, ενδεχομένως, κοινά χαρακτηριστικά στο θέμα ή στις συνθήκες προκήρυξής τους και να ερμηνευτεί η κατ' εξαίρεση εφαρμογή τους. Τελικώς, διαπιστώνεται πως οι διαγωνισμοί αυτοί δεν επιτρέπουν πραγματικά την εξαγωγή κάποιου τέτοιου συμπεράσματος, αφού ο καθένας αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση. Παρόλα αυτά, όμως, η μελέτη τους αναδεικνύει στοιχεία που, από τη μια, οφείλονται στη διαχρονική απαξίωση του θεσμού στην Ελλάδα και από την άλλη, με τη σειρά τους, τη συντηρούν.

Δείτε την εργασία σε pdf (89 σελ.) ΕΔΩ ή στο ακόλουθο flipbook

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.