Ολοκληρωτισμός και Αρχιτεκτονική

Φοιτητής : Αλέξης Αλεξάνδρου
Επιβλέπων : Μάριος Οικονομίδης
Πανεπιστήμιο Frederick
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιανουάριος 2016

Από τις απαρχές της εγκατάστασης ομάδων ανθρώπων σε οργανωμένους και μόνιμους οικισμούς-πόλεις,η αρχιτεκτονική και η πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Στα αρχαιολογικά κατάλοιπα των πολιτισμών τις προϊστορίας, πριν από την ανάπτυξη ενός συστήματος γραφής, η αρχιτεκτονική στην υπηρεσία της πολιτικής αναγράφεται στο τοπίο.

Τα πολιτικά συστήματα και καθεστώτα τόσο στο μακρινό όσο και στο πρόσφατο παρελθόν έχουν χρησιμοποιήσει την αρχιτεκτονική, τον πολεοδομικό σχεδιασμό, και την κατασκευή μνημείων για να αναδείξουν τη δύναμη και να προβάλουν την ιδεολογία τους . Συνήθως η ιδεολογία του πολιτικού συστήματος εκφράζεται μέσα από τη δημόσια αρχιτεκτονική· στα ολοκληρωτικά καθεστώτα αυτό το γεγονός παρατηρείτε σε υπερθετικό βαθμό. Ιστορικά και διαχρονικά  η αρχιτεκτονική υπήρξε σταθερά το αντικείμενο της 'μεγάλης πολιτικής' με μεγάλες φιλοδοξίες. Μια δραστική αλλαγή στο αστικό τοπίο όπως η ανέγερση, η κατεδάφιση ενός κτηρίου και ο επανασχεδιασμός του δημόσιου αστικού χώρου επιδεικνύει πολλές φορές μια αποφασιστική αλλαγή στον πολιτικό έλεγχο. Συνήθως η αρχιτεκτονική παρέμβαση που επιλέγεται από τους πολιτικούς-δικτάτορες βρίσκεται σε ένα καθοριστικό και κομβικό σημείο του αστικού χώρου που δεν επιλέγεται καθόλου τυχαία. Η ιστορική μελέτη καταδεικνύει μια σταθερή λεπτή γραμμή που συνδέει πολιτική και αρχιτεκτονική, που υφίσταται διαχρονικά σε διαφορετικούς γεωγραφικούς και πολιτισμικούς χώρους.

Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται το θέμα της αρχιτεκτονικής ως μέσο χειραγώγησης του λαού από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη και την Σοβιετική Ένωση τον 20ο αιώνα. Ο φασισμός, ο ναζισμός και ο κομμουνισμός επέδρασαν έντονα και καταλυτικά στις τέχνες και στην Αρχιτεκτονική. Η παρούσα εργασία έρευνα την χρονική περίοδο 1917-1945, από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου - την ίδια περίοδο παράλληλα ωριμάζει και ολοκληρώνεται το κίνημα του μοντερνισμού στην αρχιτεκτονική.

Στην εργασία αναλύονται ξεχωριστά οι σχέσεις των τριών καθεστώτων, με την αρχιτεκτονική . Γίνεται αναφορά στους ηγέτες των καθεστώτων καθώς και στις προσωπικές απόψεις και προκατάληψης τους  έναντι των τεχνών και της αρχιτεκτονικής. Εξετάζονται οι αρχιτεκτονικές τάσεις και κινήματα που αντιπροσώπευσαν ή εκτοπίστηκαν από τα εν λόγω καθεστώτα. Ταυτόχρονα γίνεται ανάλυση των κτηρίων, άλλα και μη υλοποιήσιμων έργων, που εξέφραζαν αυτές τις αρχιτεκτονικές τάσεις και κινήματα.

Τέλος η εργασία αποπειράται μέσω της συγκριτικής παράθεσης τεσσάρων θεματικών προσεγγίσεων, οι οποίες προσδιορίζονται και εξάγονται από την ερευνητική εργασία, την αποτίμηση της αρχιτεκτονικής που επιβλήθηκε ή καταδικάστηκε από τα τρία καθεστώτα.

Δείτε την εργασία σε pdf (161 σελ.) ΕΔΩ ή στο ακόλουθο flipbook