Περί 6ης Biennale νέων αρχιτεκτόνων

From: aris@aristotheke.com
To: info@heliarch.gr
Subject: Biennale
Date: Thu, 18 Mar 2010 12:06:49 +0000

Προς τα μέλη της επιτροπής επιλογής έργων της Biennale νέων αρχιτεκτόνων και τους διοργανωτές:

Επιτρέψτε μου να συγχαρώ το Ινστιτούτο για την προκήρυξη της 6ης Biennale, και να υποβάλλω μια σειρά από παρατηρήσεις σχετικά.

Είναι προφανές ότι ο θεσμός της ανά διετία έκθεσης (biennale) αρχιτεκτονικής από ένα φορέα, κατ' επανάληψη, έχει σχέση με την προβολή έργου της τελευταίας διετούς περίοδου. Υπήρξαν οι εκθέσεις του 2008, του 2004, του 2001 κτλ., από τον ίδιο φορέα. Κοιτώντας τη λίστα των επιλεγμένων έργων, εκπλήσσεται κανείς να ανακαλύψει ότι η πλειονότητα των επιλεγμένων έργων της Biennale 2010 έχουν μελετηθεί προ του 2007. Το συνημμένο αρχείο βοηθά (η λίστα των επιλεγμένων από την ιστοσελίδα του ΕΙΑ).

Ταυτόχρονα, ως προς τον ηλικιακό περιορισμό, τα κριτήρια ηλικίας, ειδικά όταν εμφανίζονται συνάδελφοι που είναι στο ηλικιακό μεταίχμιο των 45 ετών να παρουσιάζουν έργα στην έκθεση, οφείλουν να είναι ακριβή, με συγκεκριμένη οριακή ημερομηνία γέννησης. Υπάρχει επιλεγμένη εταιρεία μελετών τα μέλη της οποίας πρέπει να αποφοίτησαν από το Πανεπιστήμιο σε ηλικία 10 ή 11 ετών για να είναι σήμερα 45 ετών. Είναι προφανές ότι θα όφειλε να δοθεί έμφαση στο έργο νεότερων κατά το δυνατό συναδέλφων.

Οφείλει επίσης να αποφευχθεί το φαινόμενο να παρουσιάζονται συνάδελφοι νεότεροι των 45 ώς οι αποκλειστικοί μελετητές έργων που προφανώς αποτελούν προϊόν δουλειάς μελετητικής ομάδας ή και εταιρείας Α.Ε. με σχετικά μελετητικά πτυχία, είτε να παρουσιάζονται τα μέλη ενός γραφείου (συνιδιοκτήτες και συνέταιροι) το καθένα ως μελετητής άλλου έργου ενώ αποτελούν έργα του αυτού ενιαίου γραφείου. Υπάρχουν έργα για τα οποία στην ιστοσελίδα του γραφείου των μελετητών εμφανίζονται άλλα ονόματα από αυτά που παρουσιάζονται στο αρχείο των επιλεγμένων έργων της Biennale.

Τέλος, γνωρίζοντας ότι υπάρχουν έργα τα οποία έχουν επαναληπτικά παρουσιαστεί σε πολλαπλές εκθέσεις αρχιτεκτονικής (πιο πρόσφατη έκθεση του ΣΑΝΑ στην Πάτρα), θα ήταν αναμενόμενο να δοθεί προτεραιότητα σε νέα έργα, που δεν έχουν ξαναπαρουσιαστεί, και να μην επιβραβεύεται η τάση συναδέλφων να υποβάλλουν ξανά και ξανά τα ίδια έργα που ήδη έχουμε δεί πολλές φορές σε εκθέσεις. Το αντίστροφο διαπιστώνει κανείς διαβάζοντας τη λίστα των επιλεγμένων έργων.

Περαιτέρω απόψεις για τα κριτήρια υποβολής έργων έχω εκφράσει ξεχωριστά (περί ανάθεσης και περί έργων που έχουν διακριθεί σε διαγωνισμό). Επιγραμματικά, είναι ιδιαίτερα απαξιωτικά τα κριτήρια αυτά για οποιαδήποτε σχεδιαστική πρωτοβουλία προωθεί πειραματικές ιδέες και δεν αποτελεί προϊόν της τρέχουσας "αγοράς". Δεδομένου του αποκλεισμού των αρχιτεκτόνων από την ανάθεση δημόσιων έργων, της απαξίωσης των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και των απίθανων ή προκλητικών τρόπων που δίνονται οι αναθέσεις όταν δίνονται από Υπηρεσίες ή από "ανάδοχους", θα καταλήξουν οι εκθέσεις να αυτοπεριορίσουν το αντικείμενό τους και να αποκλείσουν ότι πιο πρωτοπόρο και "ανένταχτο" δρομολογείται. Προφανώς η οικοδόμηση κατοικιών πλουσίων ή νεόπλουτων, εν έτει 2010, σε οικονομικοκοινωνική κρίση ανεπανάληπτη, δεν αποτελεί το πλέον αποδεκτό αντικείμενο σχεδιασμού, ειδικά όταν η έννοια του public housing είναι ανύπαρκτη (ως ανάθεση). Επίσης, η ιστορία της αρχιτεκτονικής μας έχει δείξει ότι πολλά διαχρονικώς αξιόλογα έργα αποτελούσαν υποβολές σε διαγωνισμούς χωρίς διάκριση, οπότε είναι ακατανόητο γιατί - σύμφωνα με τα κριτήρια - τέτοια έργα θα αποκλείονταν από την 6η Biennale.

Αν υπάρχουν απορίες για τα παραπάνω, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου για διευκρινίσεις. Θα ήταν σημαντικό να ακουστεί η γνώμη των υπευθύνων για τις παραπάνω παρατηρήσεις.

Παρεπιπτόντως, να αναφέρω για ένα σχετικό ζήτημα: Σε συνεννόηση με το ΤΕΕ πιθανώς, οφείλει να υπάρχει περιορισμός και έλεγχος σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες, ιδιωτικές εταιρίες ή ιδιωτικές εκδόσεις που προκηρύσσουν δικά τους αρχιτεκτονικά βραβεία ή διαγωνισμούς ιδεών και δεν ελέγχονται με κανένα τρόπο ως προς τις διαδικασίες τους. Λόγω έλλειψης άλλων διαγωνισμών ή γεγονότων, τέτοιες ιδιωτικές προκηρύξεις συμπαρασύρουν πολλούς συναδέλφους οι οποίοι και συμμετέχουν, ενώ σταδιακά επιβάλλεται έτσι μια επίπλαστη δημόσια εικόνα ιδιωτικών αρχιτεκτονικών ψευδο-θεσμών.

Με εκτίμηση,
Αριστοτέλης Δημητρακόπουλος

 

From: info@heliarch.gr
To: aris@aristotheke.com
Subject: RE: Biennale
Date: Wed, 24 Mar 2010 14:12:30 +0200


Αγαπητέ κ. Δημητρακόπουλε,
Σας ευχαριστούμε για το e-mail της 18/03/2010, με τις χρήσιμες επισημάνσεις
σας.
Υπενθυμίζουμε ότι αποτελεί πάγια πρακτική του Ελληνικού Ινστιτούτου
Αρχιτεκτονικής να δημοσιεύονται τα πρακτικά της Επιτροπής στον ειδικό
συνοδευτικό τόμο που εκδίδεται κατά την διάρκεια της έκθεσης της Biennale
Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων.
Φέτος, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος και αριθμού των υποβληθεισών
μελετών (368), θα αναρτηθεί και στην ιστοσελίδα του ΕΙΑ το κείμενο με το
σκεπτικό της Επιτροπής προς ενημέρωση των ενδιαφερομένων συναδέλφων.
Με εκτίμηση,
Τα Μέλη της Επιτροπής
Ν. Καλογήρου, Η. Κωνσταντόπουλος, Λ. Παπαδόπουλος, Δ. Παπαλεξόπουλος
 

From: aris@aristotheke.com
To: info@heliarch.gr
Subject: RE: Biennale
Date: Fri, 26 Mar 2010 10:00:25 +0000

Αγαπητή................,
ευχαριστώ για την επιστολή. Σε σχέση με την επιστολή και το αρχείο της κριτικής επιτροπής από την ιστοσελίδα, δεν απαντώνται παρατηρήσεις που υπεβλήθησαν αρχικά (φαίνονται κάτω κάτω στο μήνυμα αυτό).

Ακόμη και αν θεωρηθεί αποδεκτό να εκτίθενται στη μπιεννάλε 2010 έργα του 2001-2007 ή να παρουσιάζονται πάλι έργα που έχουμε δεί αμέτρητες φορές την τελευταία τετραετία, παραμένει προφανές ότι αν επιλεχθέντα έργα αντίβαιναν τους όρους συμμετοχής που έθεσε το ίδιο το ΕΙΑ, θα επρόκειτο για απαράδεκτο γεγονός που πάνω από όλα θα εξέθετε το ίδιο το ινστιτούτο, την επιτροπή επιλογής αλλά και τους συμμετέχοντες καθώς και το θεσμό τον οποίο φέρεται να υπηρετεί η συγκεκριμένη έκθεση (αφορούν αφενός το ηλικιακό όριο των 45 ετών και αφετέρου την πιστότητα ή αξιοπιστία των συνθέσεων/μελών των "νέων" μελετητικών ομάδων - αναλυτικά δείτε το αρχικό μήνυμα).

Ταυτόχρονα να αναφέρω ότι στην προηγούμενη Μπιεννάλε 2008, είχα υποβάλλει έργα που διακρίθηκαν σε διεθνείς διαγωνισμούς και έργα που δε διακρίθηκαν σε διεθνείς διαγωνισμούς. Η επιτροπή επέλεξε τότε να συμπεριλάβει στην έκθεση έργο μή διακεκριμένο και να μη συμπεριλάβει διακεκριμένο έργο, γεγονός αποδεκτό. Αντίστοιχες επιλογές έγιναν και για έργα άλλων αρχιτεκτόνων. Δεν είναι λοιπόν κατανοητό γιατί αυτό αντιμετωπίζεται ως πρωτόγνωρο ζήτημα για την τρέχουσα Μπιεννάλε (όπως αναφέρεται στο αρχείο της επιτροπής).

Είναι σαφές ότι ο χειρισμός μιας έκθεσης νεών αρχιτεκτόνων είναι ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα, ειδικά σε ένα ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον γενικευμένης απαξίωσης και προκλητικής αυθαιρεσίας. Δε μιλώ από θέση "ισχύος" ούτε εκπροσωπώ άλλους, όμως, θεωρώ ότι αγωνιζόμενος κατά το δυνατό σε προσωπικό επίπεδο για την αρχιτεκτονική ποιότητα, οφείλω να επισημάνω θέματα που αντιλαμβάνομαι.

Στο πλαίσιο αυτό, νομίζω ότι οφείλει να τηρείται πρωτόκολλο παραλαβής συμμετοχών (με ενημέρωσαν κατά την υποβολή ότι δεν υπήρχε) και αναλυτικό υπόμνημα (προς δημοσίευση) της αξιολόγησης των υποβληθέντων έργων, είτε βαθμολογικά, είτε με κείμενο, ή συνδυαστικά, ώστε να παραμείνει κατά το δυνατό αδιάβλητη η διαδικασία επιλογής και αδιαμφισβήτητη η αξιοπιστία της ΜΚΟ, ενώ ταυτόχρονα θα ήταν χρήσιμο εργαλείο για τους νέους μελετητές.

Με εκτίμηση,
Αριστοτέλης Δημητρακόπουλος