Μοναστήρια Τήνου

Φοιτήτρια : Ευαγγελία Αλβέρτη
Επιβλέπων καθηγητής : Σταύρος Γυφτόπουλος
Σύμβουλοι καθηγητές: Ειρήνη Κλαμπατσέα, Κωνσταντίνος Καραδήμας
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου
Ημερομηνία παρουσίασης : 31 Μαρτίου 2011

Η διπλωματική εργασία αποτελεί μια προσπάθεια «αναβίωσης» του οικισμού ως αγροτουριστικό συγκρότημα, χρήση που κρίθηκε συμβατή τόσο με την ιστορία του οικισμού όσο και με τις σύγχρονες τοπικές ανάγκες, με την παραδοχή ότι η τουριστική δραστηριότητα δεν ξεφεύγει από την ήπια κλίμακα και το οικονομικό όφελος διοχετεύεται και ενισχύει την τοπική κοινωνία.

Τα Μοναστήρια είναι ένας μικρός εγκαταλελειμμένος οικισμός που βρίσκεται κεντρικά στην Τήνο και απέχει από τη χώρα του νησιού περίπου 10χλμ. Το αναξιοποίητο αξιόλογο αρχιτεκτονικό δυναμικό του οικισμού, ο αγροτικός χαρακτήρας του και η ευκολία πρόσβασης σε αυτό αποτέλεσαν το έναυσμα για την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας.

Έπειτα από την αναγνώριση, αποτύπωση και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης του οικισμού, παρουσιάζεται η πρόταση που αφορά τόσο το σύνολο του οικισμού όσο και επιλεγμένα σημεία ενδιαφέροντος σε αυτόν. Πιο συγκεκριμένα, εκτός από τη διαρρύθμιση των κατοικιών που μετατρέπονται σε ξενώνες, επιλέγονται ακόμη τρία σημεία ενδιαφέροντος (υποδοχή, πατητήρι, υπαίθρια έκθεση) μέσα στον οικισμό με σκοπό να στεγάσουν αγροτουριστικές, πολιτιστικές, ψυχαγωγικές και άλλες κοινόχρηστες λειτουργίες. Επιπλέον, κρίθηκε σκόπιμο να σχεδιαστεί ένα νέο μικρό κτιριακό συγκρότημα σε μικρή απόσταση από τον οικισμό και σε άμεση συσχέτιση με αυτόν ώστε να στεγάσει τις χρήσεις που δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από τα ήδη υπάρχοντα κελύφη (κτίριο σεμιναρίων-συνεδριάσεων, εστιατόριο). Τόσο οι παρεμβάσεις μέσα στον οικισμό όσο και το νέο κτίριο έγινε προσπάθεια να ακολουθούν τη λογική της ανάδειξης και προστασίας της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής μέσα από μια σύγχρονη αρχιτεκτονική ματιά.

Σημεία ενδιαφέροντος

01 Υποδοχή
Επιδιώκοντας την μετατροπή του κτίσματος της προϋπάρχουσας κατοικίας σε χώρο υποδοχής και πληροφοριών για τους επισκέπτες, αυτό στεγάζεται με μεταλλική κατασκευή που σηματοδοτεί την σύγχρονη κοινόχρηστη λειτουργία του κτιρίου και επιτρέπει τη δημιουργία φεγγιτών. Ο περιστεριώνας μετατρέπεται σε επισκέψιμο χώρο αγροτουριστικού ενδιαφέροντος ενώ wc και αποθηκευτικοί χώροι εντάσσονται σε υφιστάμενους βοηθητικούς όγκους προσαρτημένους σε γειτονικό κτίσμα. Ο ελεύθερος χώρος που περιβάλλει τα κτίσματα διαμορφώνεται σε υπαίθριο καθιστικό για τους επισκέπτες.

02 Πατητήρι-Παντοπωλείο
Με στόχο την αξιοποίηση του σωζόμενου πατητηριού και τη μετατροπή της κατοικίας σε χώρο δραστηριότητας αγροτουριστικού ενδιαφέροντος, ο προϋπάρχων χώρος της σάλας στεγάζεται με μεταλλική κατασκευή και μετατρέπεται σε ημιυπαίθριο καθιστικό από το οποίο μπορεί κανείς να παρακολουθήσει το πάτημα των σταφυλιών ή και να συμμετέχει σε αυτό. Οι βοηθητικοί χώροι που βρίσκονται γύρω από τη σάλα μετατρέπονται σε αποθήκες για τα βαρέλια και τις φιάλες του κρασιού.

03 Υπαίθρια έκθεση-Καφετέρια-Χειρόμυλος
Πρόκειται για ένα σύνολο υφιστάμενων κατοικιών στο βόρειο τμήμα του οικισμού, οι οποίες εμφανίζουν μεγαλύτερες φθορές από το χρόνο σε σχέση με τα υπόλοιπα κτίσματα του οικισμού. Η διάσπαση των κτισμάτων αυτών και η αυτονομία που έχουν αποκτήσει τα μέλη τους έχουν διαμορφώσει μια νέα ενδιαφέρουσα συσχέτιση με το περιβάλλον τους.

Έτσι, προτάθηκε η εξυγίανση και συντήρηση των κτισμάτων αυτών ως έχουν, σαν ένα «πάγωμα» στο χρόνο και ο σχεδιασμός μιας περιήγησης ανάμεσα στα ερείπια που υλοποιείται με ξύλινες διαδρομές πάνω σε μεταλλικές εσχάρες οι οποίες τοποθετούνται στη θέση των προϋπαρχόντων μεσοπατωμάτων. Εδώ θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν υπαίθριες εκθέσεις, ενώ στα κατώγια άλλου τύπου αγροτουριστικές δραστηριότητες όπως είναι η συμμετοχή στην άλεση των σιτηρών με τον παραδοσιακό «χειρόμυλο».

04 Κτίριο σεμιναρίων-Εστιατόριο
Εκτός από τις παρεμβάσεις μέσα στον οικισμό, κρίθηκε σκόπιμο να σχεδιαστεί ένα νέο μικρό κτιριακό συγκρότημα σε μικρή απόσταση από τον οικισμό και σε άμεση συσχέτιση με αυτόν ώστε να στεγάσει τις χρήσεις που δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από τα ήδη υπάρχοντα κελύφη. Πρόκειται για ένα κτίριο σεμιναρίων όπου θα μπορούν οι επισκέπτες-αγροτουρίστες να ενημερώνονται προτού λάβουν μέρος στις εκάστοτε αγροτικές ασχολίες και δραστηριότητες. Το ίδιο κτίριο δύναται να φιλοξενεί συνεδριάσεις ή και άλλες εκδηλώσεις σε περιόδους που το αγροτουριστικό συγκρότημα δε λειτουργεί (π.χ. Νοέμβριο-Φεβρουάριο).

Με τη χρήση σύγχρονων υλικών (οπλισμένο σκυρόδεμα, μέταλλο) επιδιώχθηκε να γίνεται σαφές ότι πρόκειται για μια σύγχρονη παρέμβαση που δε συγχέεται με τα παραδοσιακά κτίσματα αλλά εμπνέεται από αυτά και τα σέβεται διατηρώντας όσο το δυνατόν κοινά στοιχεία όπως χαμηλά ύψη, συναφή κλίμακα με διάσπαση των όγκων, σχετικό προσανατολισμό.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.