(152.12) Κατοικίες έκτακτης ανάγκης προσαρμοσμένες στους χρήστες

Φοιτήτριες : Αλεξοπούλου Ευστρατία, Ρούπα Ελένη
Επιβλέποντες καθηγητές : Γιαννούδης Σωκράτης, Ουγγρίνης Κωνσταντίνος
Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης : Σεπτέμβριος 2012

 

 

(σύντομη περιγραφή) Το ζήτημα που τίθεται στην παρούσα εργασία αφορά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν ύστερα από φυσικές καταστροφές και στην εξασφάλιση βιώσιμων κατοικιών για τους πληγέντες. Κύριο μέλημά μας αποτέλεσε η δυνατότητα γρήγορης οικειοποίησης του χώρου μέσα από την εξατομίκευση των λύσεων, αλλά και η κοινωνική επανένταξη των κατοίκων μέσα από την λειτουργία της νέας κοινότητας που σχηματίζεται.

 

 

Ως μελετητές θεωρήσαμε πως μπορούμε να έχουμε μια καλύτερη εποπτεία των κλιματικών συνθηκών, της κρατούσας αρχιτεκτονικής (παραδοσιακής και σύγχρονης), άλλα και του τρόπου ζωής των ανθρώπων που κατοικούν γύρω από τη Μεσόγειο, όντας και εμείς κάτοικοι της περιοχής. Τα παραπάνω έχουν ιδιαίτερη αξία για τη δουλειά μας εφόσον αντιμετωπίζουμε το ζήτημα της κατοίκησης ανθρωποκεντρικά και αυτό που μας απασχολεί πρωτίστως είναι η μελέτη μας να είναι όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένη ως προς την ποιότητα κατοίκησης που προσφέρει. Εξετάζοντας παγκόσμιους χάρτες και στατιστικά δεδομένα που αφορούν σε φυσικές καταστροφές διαπιστώσαμε πώς η Μεσόγειος αποτελεί μια περιοχή η οποία πλήττεται αρκετά συχνά από τέτοια φαινόμενα (κυρίως από σεισμούς, πλημμύρες και πυρκαγιές). Στατιστικά στοιχεία που αφορούν στη συχνότητα και το είδος των καταστροφών αλλά και στην σύνθεση και συνήθειες των 'νοικοκυριών' στην εκάστοτε περιοχή (συνήθης αριθμός μελών ανά περιοχή, καθημερινό πρόγραμμα, κλπ), λήφθηκαν υπόψη για τον σχεδιασμό της διαδικασίας και των μεθόδων ανάλυσης που οδηγούν στην δημιουργία των κατοικιών.

 

 

Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη μεθοδολογία, αναπτύσσουμε ένα σύστημα προσέγγισης του προβλήματος του σχεδιασμού μιας κατοικίας εν γένει, επιχειρώντας την παραμετροποίηση των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα μέσα και γύρω από αυτήν. Στη συνέχεια, αποκωδικοποιώντας τα παραπάνω σε χωρικές ποιότητες που έχουν την δυνατότητα μαζικής παραγωγής, σχεδιάζουμε τον χώρο -φορέα των δραστηριοτήτων προσπαθώντας παράλληλα να προσεγγίσουμε την δύσκολή ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι εν δυνάμει κάτοικοι.

Στην πρότασή μας η γρήγορη και άμεση κάλυψη της ανάγκης για στέγαση καλύπτεται μέσω της διαδικασίας του mass customization. Δηλαδή η λύση μας δεν αφορά σε έναν πεπερασμένο αριθμό τυποποιημένων πρότυπων κατοικιών, αλλά σε μια αυτοματοποιημένη διαδικασία βιομηχανικής παραγωγής των επιμέρους μερών /εξαρτημάτων που συνθέτουν την κατοικία. Η κατοικία συναρμολογείται εν μέρει πριν την αποστολή της στον τόπο εγκατάστασης και ακολουθεί η επιτόπια συμπλήρωση της κατασκευής, που αφορά στα στοιχεία πλήρωσης.

 

 

Αναλυτικά, η διαδικασία που προτείνουμε στη διπλωματική μας εργασία έχει ως εξής. Γενικά σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες που τηρούνται ως προς την παροχή βοήθειας στους πληγέντες. Το βασικότερο είναι η παροχή ειδών πρώτης ανάγκης μέσα στο πρώτο 24ωρο από το γεγονός. Αυτό που προτείνουμε είναι μαζί με τα είδη πρώτης ανάγκης να παρέχονται και τα ερωτηματολόγια που περιγράφουμε στη συνέχεια, τα οποία αποτελούν το βασικότερο κομμάτι της διαδικασίας της εξατομίκευσης των κατοικιών. Στα ερωτηματολόγια διευκρινίζονται αρχικά τα προσωπικά στοιχεία του ανθρώπου που καλείται να το συμπληρώσει, όπως ονοματεπώνυμο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση και επάγγελμα /ειδικότητα. Στη συνέχεια καλείται να επιλέξει κάποιες δραστηριότητες που συνηθίζει να πραγματοποιεί εντός του χώρου κατοίκησης και το είδος του χώρου που θα προτιμούσε για αυτές. Τέλος καλείται να συμπληρώσει ένα ενδεικτικό ημερήσιο πρόγραμμα, να καταγράψει δηλαδή μια τυπική μέρα του. Οι δραστηριότητες και το είδος του χώρου που αντιστοιχεί σ' αυτές έχει μελετηθεί, όπως θα δούμε παρακάτω. Πρέπει επίσης να διευκρινιστεί πώς οι προσφερόμενες δραστηριότητες και χώροι διαφέρουν ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία εντάσσεται ο ερωτηθείς, γι' αυτό και υπάρχουν 4 διαφορετικά προσωπικά ερωτηματολόγια (παιδιά, έφηβοι, ενήλικες, ηλικιωμένοι). Στη συνέχεια υπάρχουν άλλα δύο ερωτηματολόγια που συμπληρώνονται ομαδικά από το 'νοικοκυριό'. Το πρώτο αφορά στους κοινόχρηστους χώρους της κατοικίας, δηλαδή μπάνιο, κουζίνα και καθιστικό, καθώς και την επιθυμητή διάταξη των χώρων της κατοικίας συνολικά. Το δεύτερο αφορά σε κάποιες επιλογές που δύνονται για τους χώρους ύπνου.

 

 

Όπως αναφέραμε, χωρίζουμε τους χρήστες σε 4 ομάδες ανάλογα με την ηλικία. Με βάση αυτό το διαχωρισμό μελετάμε και τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται σε μια κατοικία, έχοντας ως οδηγό κάποια χαρακτηριστικά που έχουμε ορίσει (στάση του σώματος, ένταση, το αν πρόκειται για σταθερή καθημερινή δραστηριότητα, αν αποτελεί βασική ανάγκη, πλήθος, ατομική /ομαδική, ώρα της ημέρας που πραγματοποιείται, αν απαιτεί κλειστό ή ανοικτό χώρο, το μέγεθος του απαιτούμενου χώρου, αν χρειάζεται παροχή ρεύματος ή νερού, αν είναι απαραίτητος ο φυσικός φωτισμός, αν απαιτεί κίνηση από το εσωτερικό στο εξωτερικό του χώρου κατοίκησης). Στη συνέχεια, με βάση τα παραπάνω οι δραστηριότητες αντιστοιχίζονται σε χωρικές ποιότητες με τη μορφή τομών -σκαριφημάτων, που και πάλι διαφέρουν ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα. Τέλος δημιουργείται ένας συγκεντρωτικός πίνακας των σκαριφημάτων των επιμέρους χώρων, όπου περιλαμβάνονται και ενδεικτικά αντίστοιχα σκίτσα για τη δημιουργία κοινοτικών χώρων σε μελλοντική φάση της μελέτης.

 

 

Στην τρίτη φάση της εργασίας μας, παρουσιάζονται ενδεικτικά κάποια σενάρια κατοίκησης, όπου διαφαίνεται και η διαδικασία που πραγματοποιείται από τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έως τη δημιουργία ενός βιώσιμου χώρου κατοίκησης στα πλαίσια της έκτακτης ανάγκης. Ένα από τα σενάρια παρουσιάζεται σε μικρότερη κλίμακα ώστε να φανούν και κάποιες κατασκευαστικές λεπτομέρειες, στο βαθμό που τις έχουμε λύσει, αλλά και οι επιλογές των υλικών. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με σενάρια κατοίκησης διαφορετικά μεταξύ τους, που απαρτίζονται από δύο έως πέντε άτομα, από διάφορες ηλικίες, από σχέσεις είτε συγγενικές είτε φιλικές, με άτομα που αναλώνονται σε διαφορετικές δραστηριότητες, ώστε να αναδειχθεί η μοναδικότητα της κάθε κατοικίας.

 

 

 

Η δημιουργία εξατομικευμένων λύσεων κατοίκησης που προσπαθήσαμε να αποδώσουμε στην παρούσα εργασία, θεωρούμε ότι οφείλει να πραγματοποιείται σε κάθε κατοικία. Σίγουρα στην περίπτωσή μας, μιας και είναι απαραίτητη η γρήγορη συναρμολόγηση, οι επιλογές που δίνονται δεν είναι πολλές, πιστεύουμε όμως αρκετές για να ικανοποιήσουν κάποιες βασικές και όχι μόνο ανάγκες ανθρώπων που θα τις κατοικήσουν σε έκτακτες  περιπτώσεις και για μικρό χρονικό διάστημα.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.