ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχες 2013
Φοιτήτρια: Γλυκερία Αναξαγόρου
Επιβλέπουσες: Μαρία Φιλοκύπρου, Νάτια Χαραλάμπους
Μέλος Επιτροπής: Χρίστος Παπαστεργίου
Πανεπιστήμιο Κύπρου - Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: 18/05/2013
Σύντομη Περιγραφή: Επέκταση της μονοπρογραμματικής γνώσης του πανεπιστημιακού προγράμματος σε άλλες μορφές γνώσης, με στόχο την ενοποίηση και ενεργοποίηση του αστικού ιστού και την προσέλκυση διαφορετικών κοινωνικών ομάδων στο ιστορικό πυρήνα της Λεμεσού.
Η διπλωματική εργασία μελετά το ρόλο του πανεπιστημίου στη σημερινή κοινωνία και το πώς αυτό αποτελεί μέρος της σύνθεσης μιας πόλης, ως προς το πρόγραμμά του αλλά και τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα. Συγκεκριμένα η ανάλυση εστιάζεται στον ιστορικό πυρήνα της παλιάς Λεμεσού, στον οποίο τα τελευταία χρόνια χωροθετήθηκε το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ). Στόχο αποτελεί η διερεύνηση νέων φασμάτων γνώσης, πέρα από τη μονοπρογραμματική λειτουργία, η οποία προσφέρεται από ένα πανεπιστήμιο. Η περιοχή της παλιάς πόλης, πριν την εγκατάσταση του ΤΕΠΑΚ, υπολειτουργούσε. Η προσαρμογή του εντός της πόλης, άρχισε να ενεργοποιεί την αστική κλίμακα και να αποτελεί εργαλείο διατήρησης και εξέλιξης της. Η ανάπτυξη της όμως παραμένει μονόπλευρη αφού προσεγγίζει κυρίως φοιτητές και νέους, αποκλείοντας άλλα αστικά σύνολα από τη δράση της. Η αρχιτεκτονική προσέγγιση της μελέτης προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα "Πώς μέσα από τις πρακτικές εφαρμογές της γνώσης, θα μπορούσε η πόλη να επαναπροσδιορίσει το ρόλο της, ενεργοποιώντας διαφορετικά επίπεδα γνώσης, σε ένα καινούριο πλουραλιστικό σύστημα, το οποίο θα μπορούσε να προσεγγίσει διαφορετικές ομάδες χρηστών;"
Το πρόγραμμα του ΤΕΠΑΚ, ουσιαστικά είναι χωροθετημένο σε τρεις διαφορετικές περιοχές της πόλης. Το δημόσια κτίρια του πανεπιστημίου δημιουργούν εσωστρεφείς πλατειακούς θύλακες ενώ ο κάθε κλάδος αποτελεί απομονωμένο κτίριο αφού, οι όψεις τους έχουν ένα καθαρά εσώκλειστο χαρακτήρα. Λειτουργούν ως κλειστά προγραμματικά συστήματα ενεργοποιώντας αποσπασματικά την πόλη. Εντοπίζονται διάτρητα στοιχεία στις όψεις των εσωστρεφών κτιρίων, τα οποία αποτελούν οι στοές. Επιπλέον αρκετά από τα κτίρια στα οποία στεγάζεται το ΤΕΠΑΚ γειτνιάζουν με αδιέξοδα και πεζοδρόμια καταλυμένα από αυτοκίνητα εμποδίζοντας την ασφαλή διακίνηση στους πεζούς.
Μελετούνται οι κινήσεις των πεζών, οι οποίες κατά τη διάρκεια της μέρας αλλά και της νύκτας διακλαδώνονται σε ένα συγκεκριμένο χώρο, ο οποίος αποτελεί χώρο στάθμευσης και λειτουργεί ως πέρασμα (through space) λόγω των γειτνιάσεων του. Η ανάλυση ενισχύεται μέσα από έρευνα με ερωτηματολόγια τα οποία δόθηκαν σε εκατό χρήστες της περιοχής. Προκύπτει ότι οι νέοι είναι οι κύριοι χρήστες της περιοχής, ενώ άλλα κοινωνικά σύνολα κινούνται στην περιοχή μόνο για εμπορικούς σκοπούς.
Οι περιοχές παρέμβασης αποτελούν στρατηγικά σημεία ενεργοποίησης της περιοχής, διαφορετικών κλιμάκων και είναι: τα αδιέξοδα, οι πλατειακοί χώροι των δημόσιων κτιρίων, οι στοές των κτιρίων του πανεπιστημίου, ο χώρος στάθμευσης και η περιοχή του υδατόπυργου (αστικό κενό). Ορίζονται διαφορετικές στρατηγικές ανάλογα με την κλίμακα και τη τοποθεσία της παρέμβασης ως προς τα όρια, την εφημερότητα ή τη μονιμότητα της κατασκευής αλλά και ως προς τους χρήστες που στοχεύει να εξυπηρετήσει. Αρχιτεκτονικό εργαλείο θα αποτελέσει η δημιουργία "μονοπατιών γνώσης", με διαφορετικές προγραμματικές λειτουργίες, ανάλογα από τις ανάγκες των χρηστών και τις γειτνιάσεις των σημείων παρέμβασης.
Συγκεκριμένα στο χώρο στάθμευσης, στόχος είναι η επέκταση των ορίων του εκτός της περιοχής παρέμβασης αλλά και η τοποθέτηση μόνιμης κατασκευής με ελαφριά υλικά, έτσι ώστε οποιαδήποτε στιγμή να μπορεί να μεταβληθεί ο χώρος. Προγραμματικά προτείνεται η δημιουργία χώρου παραγωγής υφασμάτων. Το πρόγραμμα προκύπτει από τον εμπορικό δρόμο που γειτνιάζει με το τεμάχιο παρέμβασης και το παλιό παντοπωλείο. Αποτελούν χώρους μαζικής πώλησης, παραβλέποντας την ενδιάμεση διαδικασία παραγωγής. Η διαδικασία παραγωγής ξεκινά από τις καλλιέργειες των φυτών, τα οποία μελετούνται σε εργαστήρια (από φοιτητές και ειδικούς) και προτείνονται νέα είδη νημάτων. Στη συνέχεια τα νήματα επεξεργάζονται στις βιοτεχνίες και πωλούνται στους χρήστες της περιοχής. Δημιουργούνται τρία μονοπάτια (εμπορική πορεία, πορεία διαδικασίας παραγωγής, πορεία μελέτης). Οι πορείες αυτές έχουν ως αφετηρίες στρατηγικά σημεία για ενίσχυση της εμπορικής ζώνης της περιοχής. Η εμπορική πορεία (shopping path) τοποθετείται στο ισόγειο ξεκινώντας από το παντοπωλείο και καταλήγοντας εντός ενός πολυκαταστήματος της Ανεξαρτησίας. Η πορεία διαδικασίας παραγωγής (progress path) ξεκινά από το παντοπωλείο, συνεχίζει σε χώρο καλλιεργειών, σε σημείο όπου στεγνώνουν και βάφονται τα νήματα, στα εργαστήρια, μετέπειτα στις βιοτεχνίες και στο τέλος καταλήγει εντός του πολυκαταστήματος, ενοποιώντας τον εμπορικό δρόμο με την υπόλοιπη περιοχή. Η πορεία μελέτης συσχετίζεται και ενσωματώνεται με την πλατεία του δημόσιου χώρου του ΤΕΠΑΚ επεκτείνοντας την και ενσωματώνοντας σε αυτή και άλλες χρήσεις πανεπιστημιακού χαρακτήρα (βιβλιοθήκη, γραφειακοί χώροι συνεδριάσεων, κτλ.).
Στη συνέχεια μελετάται η περιοχή του υδατόπυργου. Οι στρατηγικές που εφαρμόζονται αφορούν την ενεργοποίηση του αστικού κενού και την ενσωμάτωση του στο αστικό σύνολο. Στην περιοχή υφίστανται διαφορετικές χρήσεις, ξένες μεταξύ τους. Υπάρχει το παλιό νοσοκομείο, το αστυνομικό τμήμα, η τεχνική σχολή, τμήματα του ΤΕΠΑΚ (τμήμα υγείας, κτίριο αθλοπαιδιών και γυμναστήριο) και ο υδατόπυργος. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από μεγάλους δρόμους, οι οποίοι αποθαρρύνουν τη διακίνηση των πεζών. Στόχος η ομαλή συνύπαρξη των υφιστάμενων προγραμματικών χρήσεων κάτω από την έννοια της γνώσης και συγκεκριμένα της υγείας του σώματος (κοινό άξονα μεταξύ των χρήσεων της περιοχής). Φοιτητές του τμήματος υγείας θα στεγάζονται στους κτιριακούς χώρους της παρέμβασης και θα μελετούν νέες ασκήσεις για την υγεία του σώματος, εξυπηρετώντας ασθενείς του νοσοκομείου, κάτοικους της περιοχής αλλά και αστυνομικούς για την εκπαίδευση τους. Το δομικό σύστημα της παρέμβασης αποτελεί από μόνο του σύστημα διαφορετικών ασκήσεων εκγύμνασης. Η πορεία που δημιουργείται ενοποιεί τα διαφορετικά κτίρια της περιοχής, στηριζόμενα σε ένα κύριο άξονα. Το δομικό σύστημα είναι και σε αυτή την περίπτωση ελαφριά κατασκευή.
Οι στρατηγικές στις πιο μικρές κλίμακες, και συγκεκριμένα στις στοές, θα αποτελέσουν χώρους εξωστρέφειας των κλάδων του ΤΕΠΑΚ. Προτείνετε η χρήση εφήμερων κατασκευών. Το πρόγραμμα προκύπτει από τις ανάγκες των κατοίκων και το κλάδο που στεγάζεται στο κάθε κτίριο που υπάρχει στοά. Στη στοά του τμήματος Γεωτεχνικών Επιστημών και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης προτείνεται η δημιουργία χώρων μελέτης των φυτών και η παραγωγή προϊόντων για χρήση τους σε βιολογικό εστιατόριο, λόγω της ανάγκης των δημόσιων υπαλλήλων της περιοχής για χώρο στον οποίο θα μπορούν να γευματίζουν το μεσημέρι. Στη στοά που βρίσκεται στο κτίριο του τμήματος Διαχείρισης Τουρισμού, προτείνεται η δημιουργία χώρου προβολής της ιστορίας της Λεμεσού, δημιουργώντας μονοπάτι ιστορικής ενημέρωσης. Στη στοά του τμήματος Μηχανικής Υλικών προτείνεται η δημιουργία χώρου παιχνιδιού μέσα από τα διαφορετικά υλικά. Οπότε μέσα από το παιχνίδι προωθείται η γνώση των ιδιοτήτων των διαφορετικών υλικών. Οι στοές λειτουργούν έπειτα ως πορείες αφού αποτελούν συνέχεια της διαδρομής εντός της πόλης.
Προτείνεται η δημιουργία ποδηλατοδρόμων στις πλατείες των δημόσιων κτιρίων για την ασφαλέστερη διακίνηση στην περιοχή αλλά και ενθάρρυνση χρήσης άλλων μέσων διακίνησης αλλά και η μετατροπή των αδιεξόδων σε πλατειακούς χώρους, έτσι ώστε να λειτουργούν ως προεκτάσεις των τμημάτων του πανεπιστημίου.
Τα μονοπάτια που δημιουργούνται μεταξύ των περιοχών λειτουργούν ως ενιαία αλυσίδα, η οποία ενεργοποιεί και ενοποιεί τον αστικό ιστό, φυσικά και προγραμματικά. Τα μονοπάτια εξαπλώνονται παντού σπάζοντας τα όρια των θυλάκων. Μέσα από τις χρήσεις των μονοπατιών, η πόλη λειτουργεί ως ένα ενεργό και παραγωγικό εργαστήρι, προτείνοντας ένα νέο μοντέλο οργάνωσης της.
Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.
