(101.11) Αποκατάσταση και επανάχρηση του Μεταξουργείου Τζιβρέ στο Σουφλί

Φοιτήτριες: Γιαννακούδη Ιωάννα, Μπουχούνα Μόρφω
Επιβλέπων καθηγητής: Μ. Νομικός
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Πολυτεχνική Σχολή - Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: Πέμπτη, 23 Φεβρουαρίου 2011

Το μεταξουργείο Τζίβρε είναι το βασικότερο και παλαιότερο βιομηχανικό συγκρότημα του Σουφλίου και αποτελεί τη μοναδική σωζόμενη σήμερα κατασκευή βιομηχανικού αρχιτεκτονικού συνόλου μεταξουργείου - υφαντουργείου στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, και ένα από τα πλέον αξιόλογα πρωτοβιομηχανικά σύνολα των αρχών του 20ου αιώνα σε ολόκληρο το βαλκανικό χώρο. Κατασκευάστηκε το 1909 λειτούργησε με επιτυχία μέχρι το 1958.

Το εργοστάσιο Τζίβρε, συμβολίζει τη βιομηχανική ακμή της πόλης στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς και την ιδιαίτερη κουλτούρα του μεταξιού, και ακόμα και σήμερα, εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο, συνεχίζει να χαρακτηρίζει την πόλη. Τοποθετημένο στην είσοδο του Σουφλίου, το συγκρότημα με την πανύψηλη καμινάδα αποτελεί μια πύλη υποδοχής σε ένα τόπο ιστορικής μνήμης, που φέρει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του μεταξιού.

ανάλυση και αναγνώριση της υφιστάμενης κατάστασης

 

 

Το συγκρότημα είναι χτισμένο σε ένα οικόπεδο συνολικής έκτασης 10.500τμ και αποτελείται από 14 κτίσματα, εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι το τριώροφο στεγνωτήριο κουκουλιών, συνολικού εμβαδού 469τμ. και όγκου 5900κμ, με ξύλινα κρεβάτια σε όλο το ύψος του και συνολικής επιφάνειας 2915τμ, το ξηραντήριο-φούρνος όπου γίνεται η απόπνιξη των κουκουλιών, το αναπηνιστήριο - μεταξουργείο, εμβαδού 500τμ και όγκου 3000κμ με 94 αναπηνιστικές λεκάνες, το υφαντουργείο - κλωστήριο με 24 υφαντικούς ιστούς και φυσικά η 35 μέτρων ύψους πλινθόκτιστη καμινάδα.

Η φέρουσα κατασκευή, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό της, είναι εμφανής οπτοπλινθοδομή αρμολογημένη με τσιμεντοκονίαμα και θεμελιωμένη σε περιμετρική λιθοδομή. Για τη γεφύρωση των ανοιγμάτων χρησιμοποιούνται, κατά φάση, τοξωτά τούβλινα υπέρθυρα ή τσιμεντένια πρέκια. Οι στέγες έχουν ξύλινο σκελετό, είναι επικεραμωμένες και στις περιπτώσεις που οι συνθήκες λειτουργίας του χώρου απέτρεπαν τη χρήση ξύλινων στοιχείων έχουν μεταλλικούς ελκυστήρες.

Ολόκληρο το συγκρότημα χαρακτηρίζεται σήμερα ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης.

Σήμερα διατηρούνται σχεδόν όλα τα κελύφη των κτιρίων σε ικανοποιητική κατάσταση (με μερικές εξαιρέσεις που βρίσκονται σε ερειπωμένη κατάσταση), με σημαντικές όμως φθορές. Σε ορισμένα από αυτά διασώζονται παλιές εγκαταστάσεις και μηχανήματα, τα οποία παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, τόσο λόγω της παλαιότητας, όσο και της σπανιότητάς τους, όπως οι κρεβατίνες στο ξηραντήριο και οι μηχανές αναπήνισης.

πρόταση αποκατάστασης - επανάχρησης

 

 

Στόχος της πρότασης είναι να αναδειχθεί το συγκρότημα μέσω μίας χρήσης αντίστοιχης με τη σημασία του και να αποτελέσει ένα πολυλειτουργικό κέντρο (εκπαίδευσης, μελέτης, παραγωγής και πώλησης μεταξονημάτων/ υφασμάτων), χώρο ικανό να συνεισφέρει πολλαπλά στην αναβάθμιση της πόλης.

 

 

Οι λειτουργίες και δραστηριότητες θα πρέπει να είναι ανάλογες και να σχετίζονται άμεσα με την πολιτιστική κληρονομιά του Σουφλίου και κυρίως το τρίπτυχο μετάξι - γεύσεις - παραδοσιακός οικισμός/ αρχιτεκτονική. Σε υπερτοπικό επίπεδο θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης διεθνών συναντήσεων και επισκέψεων με αφορμή τη μεταξουργία και τη βιομηχανική κληρονομιά γενικότερα, ενώ σε τοπικό επίπεδο επιθυμούμε να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για την οικονομικοκοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου.

 

 

Η πρόταση ξεκινά από την ανάδειξη των στιβαρών όγκων και της μνημειακής παρουσίας των 14 κτιρίων και προχωρά στην πρόταση νέων χρήσεων συμβατών με τη φυσιογνωμία και την παλιά λειτουργία του εργοστασίου. Αρχικά προτείνεται η συντήρηση όλων των υπαρχουσών εγκαταστάσεων και η χωροθέτηση αίθουσας εκδηλώσεων στο κτίριο αποθήκευση κουκουλιών, εκθεσιακού χώρου και καταστήματος διάθεσης τοπικών προϊόντων στο παλιό ξηραντήριο, μουσείου και χώρου νέας παραγωγής στο αναπηνιστήριο, και χώροι εκπαίδευσης στα παλιά υφαντουργεία. Το ίδιο το κτίριο και ο μηχανολογικός εξοπλισμός που έχει απομείνει λειτουργούν ως έκθεμα.

Επίσης, βάσει της μελέτης θεωρήθηκε σκόπιμο να δημιουργηθούν οι εξής προσθήκες:

 

 

Ένας γυάλινος όγκος, που θα λειτουργήσει ως εστιατόριο χωρητικότητας 84 ατόμων, με τους αντίστοιχους βοηθητικούς χώρους (WC, κουζίνα, αποθήκη). Το εστιατόριο κα βρίσκεται σε ψηλότερη στάθμη από αυτή του εδάφους, στηριγμένο σε μεταλλικά υποστυλώματα, ενώ στον ισόγειο χώρο κάτω από αυτό θα τοποθετηθεί ο παλιός εξοπλισμός του βαφείου, μέσα σε γυάλινες προθήκες.

 

 

Ένα διώροφο κτίριο (σκυρόδεμα στο ισόγειο, μεταλλικός σκελετός με γυαλί και ξύλινες περσίδες στον όροφο), το οποίο θα στεγάσει αίθουσες διδασκαλίας και εργαστήρια.

 

 

Τέλος, ένας γυάλινος κύβος με μεταλλικό σκελετό, στον οποίο θα στεγαστεί μικρό μπαρ και και θα αποτελεί το φουαγιέ της παρακείμενης αίθουσας εκδηλώσεων.
Σκοπός της διαμόρφωσης του υπαίθριου χώρου ήταν να συμβάλλει στη σύνδεση των κτιρίων τόσο μεταξύ τους, όσο και με το περιβάλλον και να καταστήσει το συγκρότημα έναν ελκυστικό χώρο για τον επισκέπτη.

Γενικά το σύγχρονο στοιχείο διαπερνά το παλιό και διαφοροποιείται πλήρως από αυτό σαν υλικό. Μέταλλο και γυαλί για τις προσθήκες, νερό για την αντανάκλαση των όγκων και την αναβίωση της σημασίας του στη λειτουργία του παλιού μεταξουργείου, στέγαστρα, φωτισμοί και φυτεύσεις (μουριές) που καθορίζουν τις πορείες. Κι έπειτα ο χώρος μένει ελεύθερος να καταληφθεί από τη μνήμη...

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.