ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ

> 2009

Νέο αρχαιολογικό μουσείο Δήλου

12 Μάρτιος, 2009

Νέο αρχαιολογικό μουσείο Δήλου

Το νέο αρχαιολογικό μουσείο που προτείνεται, προορίζεται να φιλοξενήσει εκθέματα, ενώ ταυτόχρονα να είναι και χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και έρευνας.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

Φοιτητής: ΑΡΤΕΜΙΑΔΗΣ ΑΛΕΞΗΣ
Υπεύθυνος Καθηγητής: ΠΑΤΡΩΝΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ.
Ημ/νία παρουσίασης:  3 Ιουλίου 2008

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το 1990 η Δήλος εντάχθηκε στον κατάλογο των μνημείων που αποτελούν Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά και προστατεύονται από την Unesco, ενώ το 2002 θεσπίστηκε ο ελληνικός νόμος για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μέχρι πρότινος,  ίσχυε βασιλικό διάταγμα του Όθωνα από το 1844, όταν η δεοντολογία συντήρησης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς διεθνώς, δεν είχε αποσαφηνιστεί ακόμα.
Καθώς λοιπόν δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα μελέτη σύγχρονης δεοντολογίας για την ανάδειξη του σπουδαίου σε αξία και έκταση αρχαιολογικού χώρου της Δήλου, παρά την προσοδοφόρα τουριστική επισκεψιμότητά που έχει, επέλεξα να καταβάλω την προσπάθειά μου σε αυτή την κατεύθυνση και να προτείνω στα πλαίσια της διπλωματικής μου εργασίας το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου, μιας και η ανάγκη για μουσειακές υποδομές σύγχρονης τουριστικής υποστήριξης είναι πλέον επιτακτική.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ
Η συνολική έκταση της Δήλου είναι μόλις 6,85 τετρ. Χλμ., ενώ η γειτονική Ρήνεια έχει έκταση 17 τετρ. Χλμ. και η Μύκονος 89,7 τετρ. Χλμ. Τα μέχρι τώρα ανεσκαμμένα μνημεία καταλαμβάνουν 0,9 τετρ. Χλμ., περίπου στο κέντρο του νησιού, δηλαδή λίγο περισσότερο από το 1/7 της όλης έκτασης.



Ο σημερινός επισκέπτης αποβιβάζεται σε ένα λιμενοβραχίονα ανάμεσα στο ιερό λιμάνι και τις εμπορικές προβλήτες νότια αυτού. Η σημερινή ακτογραμμή δημιουργήθηκε αυθαίρετα με την επίρριψη των χωμάτων από τις ανασκαφές της γαλλικής αρχαιολογικής σχολής στις αρχές του 20ου αιώνα. Το αρχαιότερο, αρχαϊκό λιμάνι ήταν βόρεια του ιερού, ενώ μικρότερες λιμενικές εγκαταστάσεις υπήρχαν επίσης στα νοτιοδυτικά και βορειοανατολικά του νησιού, κοντά στο στάδιο.


ΑΡΧΕΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
Πρώτη προτεραιότητα του σχεδιασμού σε αστική κλίμακα αποτέλεσε η αποκατάσταση της αλλοιωμένης ακτογραμμής του ιερού λιμένα και των αρχαίων εμπορικών προβλητών. Ο σχεδιασμός και η κλίμακα του αρχαίου λιμενοβραχίονα επιτρέπει την χρήση του από πλήθος σύγχρονα επιβατηγά και αλιευτικά σκάφη που ανέκαθεν προσέδεναν στο λιμάνι. Κατοπτρικά του ήδη υπάρχοντος προτείνεται η δημιουργία ενός ανατολικού λιμενοβραχίονα που θα λειτούργει συμπληρωματικά με το δυτικό. Το νέο λιμάνι κρίνεται απαραίτητο καθώς θα μπορεί

1) να φιλοξενήσει πλοία μεγαλυτέρου εκτοπίσματος,
2) να εξυπηρετήσει απρόσκοπτα τις ανάγκες του νέου μουσείου και του προσωπικού, χωρίς να παρεμποδίζεται η τουριστική κίνηση σε περιόδους υψηλής επισκεψιμότητας,
3) να μειώσει τις διαδρομές περιήγησης στον αρχαιολογικό χώρο, εφόσον το δυτικό λιμάνι εξυπηρετεί την άφιξη και το ανατολικό την αναχώρηση των επισκεπτών και
4) να αποτελεί εναλλακτικό σημείο απόβασης όταν ο καιρός δεν επιτρέπει την προσέγγιση του δυτικού.



Όλες οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις κρίνονται κατεδαφιστέες, καθώς κτίστηκαν  χωρίς να έχουν προηγηθεί ανασκαφές στα σημεία που βρίσκονται. Όσον αφορά στην χωροθέτηση του νέου μουσείου, η προτεινόμενη τοποθεσία είναι και η μοναδική εντός του σύγχρονου αρχαιολογικού χώρου στην οποία δεν έχουν εντοπιστεί αρχαία και μπορεί να χωρέσει τις ανάγκες που προκύπτουν για ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο. Το ενδεχόμενο χωροθέτησης του νέου μουσείου εκτός του ανεσκαμμένου χώρου απορρίφθηκε εξ αρχής, καθώς απαιτεί νέες εκτενέστερες των ήδη ολοκληρωμένων ανασκαφές, σε άγνωστο προς το παρόν υπόγειο αρχαιολογικό ορίζοντα.


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Το υπάρχον μουσείο χτίστηκε σε τέσσερις φάσεις από το 1904 έως το 1976, προκειμένου να στεγάσει τα αναρίθμητα ευρήματα που είχαν φέρει στο φως οι ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών από το 1873. Το μουσείο καλύπτει 2.419 τ.μ, εκ των οποίων τα 1085 τ.μ. αποτελούν ωφέλιμο εκθεσιακό χώρο, ενώ τα 555 τ.μ. αποθηκευτικού χώρου δεν επαρκούν για το διαρκώς αυξανόμενο πλήθος των ανασκαφικών ευρημάτων που χρίζουν  προστασίας και συντήρησης. Όσον αφορά στους χώρους εξυπηρέτησης του κοινού, καθώς και του προσωπικού, δεν καλύπτουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες ενός σύγχρονου μουσείου, μιας και αθροιστικά δεν ξεπερνούν τα 200 τ.μ. για το λόγο αυτό έχουν προστεθεί σταδιακά περιφερειακές εγκαταστάσεις που στεγάζουν το αναψυκτήριο, το κατάστημα, τα αποχωρητήρια, τα φυλάκια και τα εργατόσπιτα, οι οποίες απλώνονται σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο και συνυπάρχουν με τον ερειπιώνα.

Στο μουσείο φυλάσσονται τα ευρήματα από τις ανασκαφές της Δήλου, ενώ τα ταφικά ευρήματα της γειτονικής Ρήνειας βρίσκουν στέγη στο “δίδυμο” αρχαιολογικό μουσείο της Μυκόνου. Το πλήθος των ευρημάτων μόνο του ανεσκαμμένου χώρου της Δήλου ανέρχεται στα 30.000 αγγεία και ειδώλια, 8.000 γλυπτά και 3.000 επιγραφές. Από αυτά, μόνο τα σημαντικά εκτίθενται στις αίθουσες του μουσείου, καθώς υπάρχει επιτακτική ανάγκη εκθεσιακού και αποθηκευτικού χώρου προκειμένου να αναδειχτούν και να φυλαχθούν τα αρχαία μέλη.



Η κίνηση των επισκεπτών ανέρχεται στις 120.000 ετησίως και παρουσιάζει σταθερά αυξητική τάση. Το χειμώνα οι επισκέπτες είναι ελάχιστοι, καθώς λόγω της νησιωτικής ταυτότητας της Δήλου, η κίνηση κορυφώνεται κατά τους θερινούς μήνες. Το γεγονός αυτό επιδεινώνει τα προβλήματα που οφείλονται στην έλλειψη τουριστικών υποδομών, μιας και υπάρχει μεγάλη ροή από τη πολυπληθή Μύκονο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΝΕΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Το νέο αρχαιολογικό μουσείο που προτείνεται στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασίας προορίζεται να φιλοξενήσει εκθέματα και από τα δύο νησιά, ενώ ταυτόχρονα, εκτός από μουσειακός, είναι και χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και έρευνας. Έχει κάλυψη 15.500 τ.μ και αποτελείται από επτά επίπεδα-στάθμες που προσφέρουν συνολικά 42.000 τ.μ.



Η παρουσία του νέου μουσείου στον αρχαιολογικό χώρο είναι διακριτική, καθώς ο κύριος όγκος του βρίσκεται εντός εδάφους και η τοποθεσία του ισαπέχει από την ανατολική και δυτική ακτή πρόσβασης, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να το αισθάνεται ως φόντο από όποια πλευρά κι αν προσεγγίζει το νησί.  Στον άξονα που ορίζουν τα δύο λιμάνια γίνεται και η είσοδος προς το εσωτερικό του μουσείου, καθώς το κτήριο είναι διαμπερές μόνο στη διεύθυνση ανατολής - δύσης. Όψεις προς το βορρά και το νότο δεν υπάρχουν κι έτσι το κτήριο προστατεύεται από την υπερβολική έκθεση στις ακραίες θερμοκρασίες.
Ο προσανατολισμός αυτός σε συνδυασμό με την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους του δώματος από χώμα, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες δροσισμού κι αερισμού χειμώνα καλοκαίρι. Τις ίδιες συνθήκες ευνοούν και τα φωτοβολταϊκά πανέλα τύπου thin film (ημιδιάφανα) στους ημιυπαίθριους χώρους, τα οποία περιστρέφονται ανάλογα με τις ανάγκες σκίασης των υποκείμενων χώρων. Ο φωτισμός των εκθεσιακών χώρων του μουσείου επιτυγχάνεται μέσω φωταγωγών, οι οποίοι «κοιτούν» προς βορρά έτσι ώστε να επιτρέπουν στο διάχυτο φως να πλημμυρίζει τις αίθουσες και να αναδεικνύει ομοιόμορφα τα εκθέματα.



Πιο αναλυτικά, ο εκθεσιακός χώρος ανέρχεται στα 8.850 τ.μ και αποτελείται από αίθουσα περιοδικών εκθέσεων (1375 τ.μ) και δύο ανεξαρτήτους εκθεσιακούς χώρους 4000 τ.μ και 3.475 τ.μ, οι οποίοι προορίζονται  ο πρώτος για τα δηλιακά ευρήματα και ο δεύτερος για τα ταφικά ευρήματα της νήσου Ρήνειας.



Ο αποθηκευτικός χώρος ανέρχεται στα 6.610 τ.μ, ενώ για εργαστήρια διατίθενται 1580 τ.μ, για γραφεία 800 τ.μ. Τα υπόλοιπα 24.000 μοιράζονται σε χώρους εξυπηρέτησης του κοινού και του προσωπικού, ημιυπαίθριους  χώρους, τεχνικές εγκαταστάσεις και αποθήκες μουσειακού εξοπλισμού κ.α. Τέλος, προβλέπεται θέατρο χωρητικότητας 1000 θεατών, αίθουσα προβολών (150 θέσεων), ξενώνες προσωπικού και επιστημόνων (32 κλινών).


ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ
Η μελέτη της ιστορίας είναι ένα από τα βασικότερα κλειδιά που επιτρέπει στους λαούς αλλά και στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά να προσδιορίσουν τη δική τους ταυτότητα. Η ταυτότητα δεν μπορεί να δημιουργηθεί αν δεν υπάρξει μια αντικειμενική γνώση της εξέλιξης της ανθρωπότητας. Έτσι, από την αρχή των χρόνων οι άνθρωποι επιδίωξαν να μελετήσουν την ιστορία αλλά και να διδαχτούν από αυτή.

Μελετώντας κανείς την ανθρώπινη ιστορία παρατηρεί μια περιοδικότητα γεγονότων κατά την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα όλοι οι πολιτισμοί ακολουθούν μια ανάλογη τροχιά στο χρόνο: Γέννηση , ανάπτυξη, ωριμότητα, παρακμή και εξαφάνιση. Αν επιθυμούσαμε να απεικονίσουμε μαθηματικά το νόμο που διέπει την εξέλιξη της ανθρωπότητας, θα σχημάτιζε μια τετράγωνη σπείρα, καθώς υπάρχουν ιστορικά γεγονότα τα οποία αλλάζουν απότομα την κατεύθυνσή της εξέλιξης (εξ’ ου και οι ορθές γωνίες), έχουν όμως ομόκεντρη τροχιά με τα προγενέστερά αυτών.

Ο ίδιος ακριβώς νόμος διέπει σε μικρότερη κλίμακα την εξέλιξη της ζωής. Ο βιολογικός κύκλος της ζωής με άλλα λόγια, ακολουθεί ανάλογη πορεία με  αυτή της ανθρώπινης ιστορίας (γέννηση, ανάπτυξη, ωριμότητα, γήρανση, θάνατος), ενώ επαναλαμβάνεται ομοίως από γενιά σε γενιά. Στην προκειμένη περίπτωση όμως την τροχιά δεν καθορίζει ο ανθρώπινος νόμος που υπαγορεύει η λογική, αλλά ο νόμος της αρμονίας του σύμπαντος που υπαγορεύει ο δημιουργός. Γι αυτό και την εξέλιξη από τη ζωή στο θάνατο δεν θα συμβόλιζε μια τετράγωνη, αλλά η καμπύλη σπείρα.

Είτε απλή ή τετράγωνη, είτε σε δύο ή σε περισσότερες διαστάσεις, η σπείρα βρίσκεται παντού μέσα στο σύμπαν. Στους στροβιλισμούς των ποταμών ή των αερίων, στους έλικες των φυτών, στο DNA, στα κελύφη των σαλιγκαριών, στους κυκλώνες, στους γαλαξίες, στα κέρατα των προβάτων... Και σχετίζεται άμεσα με τους μαιάνδρους. Εκείνο όμως που είναι αξιοσημείωτο, είναι η θέση την οποία κατέχει το μοτίβο της σπείρας ως διακοσμητικό στοιχείο της αρχαιότητας, κατά τη διάρκεια εκείνων των χιλιετιών πριν από την εποχή μας, σε αγγεία, ψηφιδωτά και μάρμαρα.

Ορμώμενος λοιπόν από τα εκατοντάδες αρχαία αντικείμενα που αναπαράγουν ως μοτίβο παραλλαγές της σπείρας και συνδυάζοντας τη γεωμετρία με το συμβολισμό που της έχει αποδοθεί, στις δύο προαναφερθείσες εξελικτικές πορείες, δημιούργησα δύο σπειροειδή αρχιτεκτονικά στοιχεία-ράμπες που αποτελούν τον εκθεσιακό χώρο του Νέου Μουσείου. Η μεν τετράγωνη σπείρα θα φιλοξενεί ευρήματα της πόλης της Δήλου, η δε καμπύλη σπείρα θα εκθέτει τα ταφικά ευρήματα της νεκρόπολης της Ρήνειας, όλα εκτεθειμένα σπειροειδώς σύμφωνα με την περίοδο της εξέλιξης στην οποία ανήκουν.


Μέσω του συμβολισμού της γεωμετρίας των χώρων, του θεματικού διαχωρισμού των εκθεμάτων, αλλά και των διαφορετικών συνθηκών φωτισμού που θα επικρατούν στις δύο αίθουσες επεδίωξα την αμεσότερη διδακτικότητα του μουσείου προς τον μέσο επισκέπτη.

 

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

Φοιτητής: ΑΡΤΕΜΙΑΔΗΣ ΑΛΕΞΗΣ
Υπεύθυνος Καθηγητής: ΠΑΤΡΩΝΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ.
Ημ/νία παρουσίασης:  3 Ιουλίου 2008

 Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.

Share |

Σχετικές Δημοσιεύσεις:

 

GreekArchitects Athens

Copyright © 2002 - 2024. Οροι Χρήσης. Privacy Policy.

Powered by Intrigue Digital