(175.11) Νέα αρχιτεκτονική σχολή Πατρών

Φοιτητής  : Τσάμης Γ. Κωνσταντίνος
Επιβλέπον καθηγητής : Ηλίας Κωνσταντόπουλος
Αρχιτεκτονική σχολή Πάτρας
Ημερομηνία υποστήριξης : Νοέμβριο 2011

Ολοκληρώνοντας τις σπουδές μου στη σχολή αρχιτεκτόνων μηχανικών της Πάτρας και έχοντας περάσει μερικά ξεχωριστά χρόνια ως φοιτητής εκεί ήθελα πολύ να σχεδιάσω κάτι το οποίο θα ερχόταν ως αποτέλεσμα όλων αυτών των εμπειριών που έζησα. Ψάχνοντας λοιπόν για ένα ενδιαφέρον θέμα διπλωματικής και μη μπορώντας να βρω κάτι ιδιαίτερο, μια μέρα ο καθηγητής μου με προέτρεψε να δω τη διπλωματική μου ως το τελευταίο project που θα παρουσίαζα και θα προσέφερα στη σχολή και έτσι μου ήρθε η ιδέα να σχεδιάσω κάτι σχετικό με αυτή. Και γιατί όχι να μη ξανασχεδιάσω τις εγκαταστάσεις της ίδιας της σχολής;; Δεδομένης της πρόσφατης εμπειρίας μου θεώρησα ότι θα ήταν μια καλή ευκαιρία να εκφράσω τις απόψεις μου τώρα που βρίσκομαι στο μεταίχμιο μεταξύ φοιτητή και επαγγελματία αρχιτέκτονα. Ένα τέτοιο εγχείρημα αν και θεωρητικά μοιάζει οικείο, στην πράξη είναι αρκετά δύσκολο. Είναι πολύ δύσκολο για έναν αρχιτέκτονα να σχεδιάζει μια αρχιτεκτονική σχολή. Αν θα θέλαμε να το παρομοιάσουμε με κάτι, είναι κάτι αντίστοιχο με ένα ζωγράφο που φτιάχνει το πορτρέτο του ή με έναν αρχιτέκτονα που σχεδιάζει το σπίτι του...

Οι περισσότερες αρχιτεκτονικές σχολές ανά τον κόσμο αποτελούν πόλους έλξης και σημεία ενδιαφέροντος όχι μόνο για τους αρχιτέκτονες αλλά και για την πόλη στην οποία βρίσκονται. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή λειτουργούν έξι αρχιτεκτονικές σχολές. Πιο συγκεκριμένα, η αρχιτεκτονική σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, λειτουργεί ως αυτοδύναμο τμήμα από το Νοέμβριο του 2002 και βρίσκεται στην Τρίτη θέση ανάμεσα στις ελληνικές αρχιτεκτονικές σχολές. Οι εγκαταστάσεις της βρίσκονται διάσπαρτες στο δυτικό άκρο του πανεπιστημιακού campus μιας και το τμήμα δεν διαθέτει δικό του κτίριο ενώ λειτουργεί με αρκετές ελλείψεις από πλευράς εγκαταστάσεων. Στόχος της διπλωματικής αυτής εργασίας είναι η δημιουργία μιας αρχιτεκτονικής σχολής η οποία θα είναι ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ η διδασκαλία θα γίνεται με εναλλακτικές και σύγχρονες μεθόδους.

Η διαδικασία επιλογής του τόπου επέμβασης αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης και προβληματισμού στην αρχή αλλά και στην πορεία του σχεδιασμού. Το βασικό δίλλημα ήταν ανάμεσα στο πανεπιστημιακό campus και στο κέντρο της πόλης της Πάτρας. Οφείλω να ομολογήσω ότι η επιλογή δεν ήταν εύκολη. Αναλύοντας την περίπτωση του campus μπορεί να βρει κανείς αρκετά θετικά στοιχεία όπως η ηρεμία και η πνευματική απομόνωση, η άμεση σχέση με την υπόλοιπη ακαδημαϊκή κοινότητα και η άνεση χώρου που έχει συνήθως ως αποτέλεσμα και καλύτερες υλικοτεχνικές υποδομές. Τα θετικά αυτά στοιχεία δεν είναι λίγα και αδιαμφισβήτητα μπορούν να βοηθήσουν στο να ευδοκιμήσει μια ακαδημαϊκή σχολή. Όμως στην περίπτωση μιας αρχιτεκτονικής σχολής τα κριτήρια επιλογής του καταλληλότερου χώρου είναι διαφορετικά. Στον αντίποδα υπήρχε η επιλογή του αστικού κέντρου το οποίο αν και έχει μειονεκτήματα όπως η περιορισμένη έκταση εγκαταστάσεων και το γεγονός ότι ένα τμήμα εκεί εξαιτίας του ασύλου θα είναι ευάλωτο σε βανδαλισμούς παρόλα αυτά μια τέτοια επιλογή έχει και αρκετά σημαντικά πλεονεκτήματα όπως η ευκολότερη πρόσβαση και παραμονή στη σχολή, γεγονός που αποτελεί πρόβλημα τη δεδομένη στιγμή. Βασικότερο όμως πλεονέκτημα όλων είναι η δημιουργία και η εδραίωση μιας καλύτερης σχέσης μεταξύ του αρχιτεκτονικού ακαδημαϊκού χώρου και της πόλης, κάτι το οποίο δυστυχώς δεν συμβαίνει τώρα. Δεδομένου ότι στα πλαίσια του ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος της αρχιτεκτονικής είναι και η μελέτη του αστικού ιστού και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων στα πλαίσια αυτού, είναι μάλλον οξύμωρο οι φοιτητές και οι διδάσκοντες να μιλούν για ζητήματα και προβλήματα της σύγχρονης πόλης και την ίδια στιγμή να βρίσκονται μακριά από αυτά. Για αυτούς τους λόγους και αρκετούς ακόμα, θεωρήθηκε ως καταλληλότερο σημείο επέμβασης το κέντρο της Πάτρας.

Η Νέα Αρχιτεκτονική Σχολή Πατρών βρίσκεται στο όριο μεταξύ του παλιού ιστορικού κέντρου της πόλης και του σύγχρονου. Ο βασικότερος στόχος του project αυτού είναι ο σχεδιασμός ενός ακαδημαϊκού συγκροτήματος που θα επηρεάζεται και θα επηρεάζεται από την πόλη. Πρόκειται για έναν πειραματικό αστικό χώρο ο οποίος σφύζει από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι νέες εγκαταστάσεις του τμήματος φιλοξενούνται σε ένα σύμπλεγμα κατακερματισμένων χώρων οι οποίοι είναι πλήρως ενταγμένοι στον αστικό ιστό. Κατά τη διάρκεια μιας οποιασδήποτε μέρας εκεί θα μπορούσε να δει κανείς πολίτες της Πάτρας και φοιτητές αρχιτεκτονικής να συνυπάρχουν. Πιθανόν μια αρχιτεκτονική σχολή να μην ήταν ποτέ τόσο κοντά στην πόλη και ο φοιτητής τόσο κοντά στο χρήστη αυτής. Η NASP αποτελεί το τελευταίο θέμα σχεδιασμού στα πλαίσια των σπουδών μου εδώ και είναι πλήρως επηρεασμένη από τις πρόσφατες εμπειρίες μου ενώ την ίδια στιγμή εκφράζει τις φιλοδοξίες μου για ένα καλύτερο ακαδημαϊκό περιβάλλον για τους μελλοντικούς αρχιτέκτονες.

Η απόφαση να ασχοληθώ με το σχεδιασμό και την μελέτη μιας αρχιτεκτονικής σχολής δεν ήταν καθόλου εύκολη. Όπως γνωρίζουμε σχεδόν όλοι, κάθε έργο είναι μια πρόκληση. Μια πρόκληση που έχει να κάνει με πολλές παραμέτρους και πρώτα απ' όλα με τη σχέση αρχιτέκτονα - πελάτη. Όταν όμως ο «πελάτης», ή καλύτερα αυτός που καλείται να χρησιμοποιήσει το έργο είσαι εσύ ο ίδιος τότε το έργο σου γίνεται πολύ πιο δύσκολο. Δεν είναι λίγες οι φορές που γίνεσαι ο κριτής του εαυτού σου. Κάποιος μη σχετικός με την αρχιτεκτονική μου είπε, ότι αφού είμαι αρχιτέκτονας και σχεδιάζω μια αρχιτεκτονική σχολή, τότε το αποτέλεσμα πρέπει να αγγίζει την τελειότητα. Δεν κρύβω ότι πολλές φορές ενστερνίστηκα και εγώ την ίδια άποψη. Είναι όμως έτσι; Συχνά γύριζα πίσω και αναρωτιόμουν αν είναι το καλύτερο που θα μπορούσα να σχεδιάσω για υποψήφιους αρχιτέκτονες; Αν είναι ο καλύτερος τόπος για να διδαχθεί κανείς εκεί αρχιτεκτονική; Και επειδή με αυτό το σκεπτικό παραλίγο να αναιρέσω όλο το project, αναρωτήθηκα ποια είναι τελικά η σωστή και ιδανική αρχιτεκτονική. Απάντηση μάλλον δεν υπάρχει. Δεν είμαι σίγουρος αν σχεδίασα την ιδανικότερη σχολή αρχιτεκτονικής και το καταλληλότερο περιβάλλον για μελλοντικούς αρχιτέκτονες, μπορώ όμως με αρκετή σιγουριά να σας διαβεβαιώσω ότι έχοντας συνεχώς στο μυαλό μου τις πρόσφατες ακόμα εμπειρίες μου ως φοιτητής αρχιτεκτονικής προσπάθησα να αποτυπώσω τις σκέψεις μου για τη σχολή που μόλις άφησα και γιατί όχι για μια καλύτερη στο μέλλον...

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.